شناخت ضعیف دکتر شریعتی از اسلام اصیل/ تفکر وی تقلیدی از کمونیسم و سوسیالیسم بود

حجت الاسلام علیرضا شجاعی در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر صبح قزوین، با بیان اینکه تمایز بین شخصیت و تفکر افراد امری ناصواب است اظهار داشت: در مقام نقد به دور از حریم شخصیت افراد می‌توان افکار آنها را نقد کرد یعنی کاری به شخصیت او نداشته باشیم و افکارش را تحلیل کنیم.

وی افزود: به لحاظ وجودی شخصیت افراد در پرتو افکار آنهاست و نمی‌توان این موارد را دو حوزه مستقل بدانیم زیرا انسانها آنگونه که می اندیشند دارای هویت می‌شوند و طبق تفکراتشان رفتار می‌کنند.

مسئول حوزه دانشجویی دانشگاه امام خمینی(ره)  قزوین به نقاط قوت شخصیت دکتر شریعتی اشاره کرد و اذعان داشت: وی شخصی پویا، پر تحرک، دارای درک بالا از زمان و موقعیت زندگی خود، پر هیجان و پر جاذبه؛  بود که با تسلط به ادبیات روز با مخاطبانش حرف می‌زد و در این راستا از جاذبه های ذوقی استفاده می‌کرد؛ این نکات مثبت در تفکرات دکتر شریعتی دیده می‌شد.

وی در ادامه ابراز داشت: از سوی دیگر یک سری انحرافات فکری در مبانی دینی تفکرات دکتر شریعتی وجود دارد که علت آن ضعیف بودن شناخت وی از اسلام اصیل است، این استاد دانشگاه با اندیشه های شکل گرفته از مبانی غربی، نه متون واقعی دینی به اسلام نگاه می‌کرد.

پژوهشگر دانشگاه بین الملل امام خمینی(ره) با بیان اینکه در بیشتر کتاب های دکتر شریعتی تجزیه و تحلیل مبانی دینی بر اساس آیات و روایات وجود ندارد خاطرنشان کرد: تفکر وی در حوزه‌های انسان شناسی اسلام، جامعه شناختی اسلام و تاریخ و عقاید اسلام متاثر از اندیشه های جامعه غربی و شکل گرفته از نگاه سیاسی غربی که تقلیدی از اگزیستالیانیزم، کمونیسم و سوسیالیسم است.

وی ادامه داد: دکتر شریعتی با افکاری که ضمن دوره دانشجویی در غرب داشته با همان جریان غرب گرایانه به متون دینی نگاه می‌کند و خروجی از مجموعه داده های او که در بیرون و برای جامعه بروز پیدا می‌کند یک تفسیر طبیعی گرایانه و دیدگاه تجربه گرایی و علم زدگی از نظام آفرینش را در حوزه‌های مختلف می‌دهد به طور نمونه در کتاب ابوذر، وقتی مطالب زندگی این شخصیت بزرگوار اسلامی را ترجمه می‌کند بوعلی را شخصیتی معرفی کرده که عالمی بی عمل است.

شجاعی یادآور شد: به دلیل نگاه کارکردگرایانه وی، بسیاری از چهره های سرشناس اسلام چون علامه مجلسی با آن خدمات بزرگ به اسلام مورد مذمتش قرار می‌گیرند و حرف های نامربوطی را نسبت به آنها مطرح می‌کند؛  تفکر انحرافی دکتر شریعتی این بود که از خود اسلام به مبانی دینی اسلام نگاه نمی‌کرد، او درباره با تمایز حوزه علم و معرفت به طور کلی نگاه ناصوابی نسبت به علمای اسلام دارد و می‌گوید این افراد به دین عالمند اما معرفتی نسبت به آن ندارند.

وی در ادامه تصریح کرد: دکتر شریعتی خود را در حوزه معرفتی علامه تر و قوی تر از شیخ صدوق، شیخ بهایی و بوعلی و ملاصدرا در تاریخ می‌داند و آنها را در نوشته‌هایش مورد تحقیر و تمسخر قرار می‌دهد، می‌توان گفت وی دچار نوعی خودفریبندگی بوده است و خود را بالاتر از فلاسفه  اسلامی می دانست و در کل به نوعی التقاط فکری و انحرافات اسلامی دچار شده بود.

استاد دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین با رد کردن تفکر جدایی دین از سیاست در تفکرات دکتر شریعتی گفت: نمی‌توان گفت وی نگاه جدایی دین از سیاست را داراست چون در حوزه‌های مختلف شاهد این مطلب هستیم که دغدغه دین را دارد و نظرش این بوده که در زندگی اجتماعی انسانها باید حضور دین پر رنگ باشد و معتقد بود به عنوان فرد مدافع دین در جامعه سخن می‌گوید، حتی دکتر شریعتی به این قائل بود که دین اسلام می‌تواند در عرصه های مختلف حضور داشته باشد اگر چه خروجی تفکراتش به معنای جدایی دین از سیاست تعبیر شود اما خودش مدافع این نظریه نبود.

وی با تاکید بر اینکه افکار و اندیشه های دکتر شریعتی التقاطی و برآمده از متون دینی ما نیست خاطرنشان کرد: به فرموده شهید مطهری اسلام شناسی شریعتی، اسلام سَرایی است یعنی به لحاظ محتوای دینی صفر است زیرا وی اسلام را معرفی نمی‌کند ولی به دلیل قوی بودن نثر ادبی و هنری قوی این استاد دانشگاه در برخی حوزه‌های اجتماعی سخنان خوبی را مطرح کرده است و بی انصافی است بگوییم نوشته هایش ارزش خواندن ندارد.

پژوهشگر استان در ادامه اضافه کرد: ارزش خواندن مطالب دکتر شریعتی در صورتی است که افراد توانایی کافی در درک مسائل و افکار دینی را داشته و کتابهای شهید مطهری را خوانده باشند افرادی مثل آقایان جوادی آملی و مصباح یزدی؛ اما اگر آَنایی کافی با حوزه‌های اسلامی ندارند و این مطالب را مطالعه کنند دچار انحرافات فکری خواهند شد که فردی مثل دکتر شریعتی به آن دچار بوده است و حتی با گذشت زمان نسبت به خدمات علمای مبارز اسلام بدبین شده است.

وی با انتقاد از اینکه در جامعه ایران همیشه دچار افراط و تفریط بوده ایم ابراز داشت: گرفتاری ما در طول تاریخ که باید مورد تحلیل روانشناختی و جامعه شناسی قرار بگیرد این است که دچار شخصیت زدگی هستیم، گاهی با جذب شدن به یک فرد فکر می‌کنیم هر چه که او می‌گوید درست است و ما نباید اظهارنظر و مخالفتی داشته باشیم و اگر ایرادی به او وارد کنیم مورد مذمت قرار خواهیم گرفت.

شجاعی افزود: دلدادگی ها و شخصیت زدگی کاذب آفات بزرگ فهم متون دینی است و اگر با دو روحیه پرسشگری و تفکر با افکار و اندیشه‌های علما و دانشمندان در صنوف مختلف مواجه شویم دچار این عیب بزرگ نخواهیم شد و از سوی دیگر نباید شخصیت افراد را به دلیل اینکه در حوزه فکری خاصی دچار خطا هستند به کفر و الحاد و بی دینی متهم کنیم.

وی در پایان اذعان داشت: این افراط و تفریط های بی مورد باعث شده است برخی افراد را به دلیل برخی انحرافات کنار بگذاریم و برخی دیگر را هم دلیل شخصیت زدگی به اوج برسانیم که این آفت جامعه اسلامی است و باید آن را رفع کنیم.

انتهای پیام/2002/خ