کارنامه سورنا ستاری در معاونت علمی و فناوری

در طی سال‌های مدیریت او، اقتصاد دانش‌بنیان با حمایت ویژه رهبر انقلاب، به یک گفتمان ملی تبدیل شد و زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور توانست به یک انسجام و بازدهی بالا برای پاسخگویی به نیازهای کشور برسد. علاوه بر آن، در طی سال‌های اخیر، زیست‌بوم شرکت‌های خلاق و نوآور نیز شکل گرفت و آینده‌ای روشن پیش روی این حوزه کلیدی قرار گرفت. تلاش‌های موثر برای بازگشت نخبگان به کشور و به کارگیری آن‌ها در حوزه‌های مختلف، از دیگر دستاوردهای ستاری بوده است. ستاری همواره بر اهمیت تغییر فرهنگ خام فروشی  تأکید داشت و اقتصاد نفتی را مهم‌ترین مانع بر سر راه پیشرفت علم و فناوری کشور می‌دانست. 

نخبه در عرصه‌های مختلف

سورنا ستاری متولد سال 1351، در یکی از نقاط جنوبی پایتخت تهران متولد شد. او دانش آموخته دانشگاه شریف در رشته مهندسی مکانیک است و اکنون عضو هیأت علمی این دانشگاه است. ستاری نشان درجه یک هنری را بابت طراحی جنگنده آذرخش از رهبر انقلاب دریافت کرده، دو اختراع داخلی و خارجی به  ثبت رسانده و تالیف 14 کتاب و نگارش مقاله‌های متعدد علمی را در کارنامه اش دارد. 

رهبر معظم انقلاب در سال 1393 و در دیدار شرکت‌کنندگان در هشتمین همایش ملی نخبگان جوان درباره سورنا ستاری فرمودند:‌ ایشان هم نخبه است، پدر شهید ایشان هم - شهید منصور ستارى - حقیقتاً یک نخبه بود؛ هم از لحاظ فکرى، ذهنى، علمى و عملیّاتى، هم از لحاظ انگیزه و ایمان و حضور در عرصه هاى دشوار. خداوند ان شاءالله شهید ستارى عزیزمان را با اولیائش محشور کند؛ به ایشان هم توفیق بدهد.

شکل‌گیری و تثبیت زیست‌بوم قدرتمند دانش‌بنیان

سورنا ستاری در سال 1392 در دولت یازدهم و پس از آنکه رهبر انقلاب از انحلال آن در این دولت جلوگیری کردند، به سمت معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری منصوب شد؛ معاونتی که به گفته ستاری از ابتکارات مقام معظم رهبری بود .

ستاری در طی این 9 سال، رشد و تثبیت زیست‌بوم فناوری و نوآوری را در دستور کار خود قرار داد و تا مرداد ماه سال جاری و براساس آخرین آمار منتشر شده توسط مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در حال حاضر 7 هزار و 87 مجموعه دانش‌بنیان در کشور فعالیت داشتند.عددی که در ابتدا شاید تنها به اندازه انگشتان دو دست بود.

فعالیت این شرکت ها بیشتر در حوزه های فناورانه مانند  «فناوری زیستی، کشاورزی و صنایع غذایی»، «دارو و فرآورده‌های پیشرفته تشخیص و درمان»، «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی»، «ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته»، «وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی»، «برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات»، «فناوری اطلاعات و نرم‌افزارهای رایانه‌ای»، «خدمات تجاری‌سازی» و «صنایع فرهنگی، خلاق، علوم انسانی» است که خدمات و محصولات مختلفی را به جامعه ارائه می کنند.

امروز سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از اقتصاد کشور از ۹۰۰ هزار میلیارد هم فراتر رفته است و  از سال ۹۸ تاکنون رشدی بیش از ۴۵۰ درصدی را تجربه کرده‌است.

اقتصاد دانش‌بنیان در مرکز توجه جامعه علمی و نخبگانی

با راهبری رهبر انقلاب و در نتیجه مجاهدت ستاری و همکارانش، «اقتصاد دانش بنیان»، «شرکت های دانش بنیان»، «استارتاپ»، «تحقیقات مرز دانش»، «زیست بوم کارآفرینی»، «نوآوری»، «تجاری سازی»، «توسعه فناوری»، «تولید ثروت از علم» وارد ادبیات عمومی کشور شد و در مرکز توجه نخبگان و جامعه علمی کشور قرار گرفت. 

رهبر انقلاب در سخنرانی نوروزی سال 1401 با نامگذاری سال جدید با عنوان «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»، فرمودند: «اقتصاد دانش‌بنیان موجب کاهش هزینه‌های تولید می شود؛ بهره‌وری را افزایش می دهد که امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهره‌وری است؛ کیفیّت محصول را افزایش می دهد، بهبود می بخشد و محصولات را رقابت‌پذیر می کند؛ یعنی در بازارهای جهانی، ما می توانیم از این محصولات به عنوان محصولات رقابت‌پذیر استفاده کنیم.»

^{_{سخنرانی ستاری در حضور رهبر معظم انقلاب}}

این اتفاق با بهره‌گیری از ابزارهای حمایتی از کسب و کارهای دانشی که از 140 عنوان خدمت فراتر رفته، شتاب بیشتری یافته و دستاوردهای آن در زندگی عادی مردم هم ملموس‌تر بوده است. شاید آغازین روزهای شکل‌گیری این زیست‌بوم؛ بیشتر تلاش‌ها به رفع نیاز صنایع به شکل صرف محدود بود؛ اما امروز پای این خدمات و محصولات به زندگی و روزمرگی‌های مردم هم کشیده شده است و آثار آن را در جامعه شاهد هستیم.

تصویب قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» با پیگیری‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

در دوران ریاست ستاری بر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و پس از سه سال تلاش این معاونت، قانون جهش تولید دانش‌بنیان تصویب شد . تصویب و ابلاغ این قانون، تحول بزرگی برای زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور به شمار می‌رود. مفادی که در این قانون تصویب شده، به توسعه  بخش‌های مختلف زیست‌بوم فناوری و نوآوری از بخش‌های سرمایه‌گذاری و زیرساختی تا تولید محصول دانش‌بنیان و خلاق با استفاده از اختیارات معاونت علمی و فناوری کمک می‌کند.

این قانون مهم به دنبال به دنبال رفع نواقص و مشکلات قانونی پیش روی کسب و کارهای دانش‌بنیان و خلاق است و به نوعی ریل‌گذاری 20 سال آینده کشور در حوزه اقتصاد دانش بنیان است. در این قانون بسیاری از مسائل رایج فعالان زیست بوم فناوری و نوآوری، از جمله مالیات، بیمه، معافیت‌ها و حضور در بازار سرمایه و مهم‌تر از همه، فضای استقرار در اماکن شهری مورد توجه قرار گرفته است

صادرات محصولات دانش‌بنیان به 70 کشور دنیا

رونق فروش محصولات، رفع نیازهای تحریمی و نقش‌آفرینی محصولات ایران‌ساخت در بازارهای صادراتی یکی دیگر از نتایج عملکرد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری طی این سال‌ها بوده و اکنون بخش قابل توجهی از اقتصاد کشور با کمک این کسب و کارها حرکت می‌کند و اقتصاد کشور را پویا و پیشران کرده است.

 طبق گفته معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، تنها در سال گذشته آمار رسمی صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان به 800 میلیون دلار رسیده است و  اگر از روش‌های سنتی صادرات فراتر رویم و آمار غیر رسمی صادرات را نیز به آن اضافه کنیم درمی‌یابیم که شرکت‌های دانش‌بنیان کشور ما در سال گذشته تا بیش از یک میلیارد دلار صادرات داشته‌اند. اکنون شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در 70 کشور دنیا بازارهای صادراتی خود را پیدا کرده‌اند.

ایجاد خانه‌های خلاق، هدف دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

یکی دیگر از سیاست‌ها و اهداف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد و توسعه زیرساخت‌های توسعه‌دهنده صنایع خلاق است. در همین راستا خانه‌های خلاق و نوآوری یکی از هسته‌های مهم کمک به تسهیل و تسریع ایده و طرح‌های خلاقانه، نوآورانه و تیم‌های آنها برای ایجاد کسب‌و‌کار و تجاری‌سازی محصولاتشان است که برنامه آن توسط این معاونت طرح‌ریزی و اجرایی شده است. در حال حاضر و با حمایت معاونت علمی و فناوری، و 1600 شرکت خلاق  و 76 خانه خلاق در سراسر کشور مشغول فعالیت هستند.

خدماتی که معاونت علمی و فناوری برای ایجاد و توسعه خانه‌های خلاق و نوآوری دارد، شامل مواردی از جمله خدمات مالی، تسهیلات، مشاوره و تبلیغات است.

با پایان یافتن دوران مسئولیت ستاری در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اکنون زیست‌بوم قدرتمند دانش‌بنیان و نیز شرکت‌های خلاق و نوآور، پتانسیل بزرگی را در اختیار کشور قرار داده و با ادامه و تقویت این مسیر، امید است نخبگان کشور با انگیزه و تلاش مضاعف، گره از مشکلات کشور باز کنند و پیشرفت مبتنی بر علم و فناوری را هر چه بیشتر محقق نمایند. 

پایان پیام/1404