همزمان با اوج گیری تنش ها در قالب "جنگ اوکراین"، جریان های سیاسی و رسانه ای بین المللی، دیدگاه های مختلفی را در مورد ابعاد مختلف این بحران مطرح می کنند. در این راستا، از یک سو، جریان های روسی، چشم اندازها و ایده های خاصی را در مورد علل و محرک های اصلی آغاز جنگ اوکراین ارائه می کنند و در سوی دیگر، جریان های غربی نیز به نحو گسترده ای با نوعِ روایت روسیه مقابله کرده و سعی دارند نوعی اجماع سازی بین المللی را علیه کرملین ایجاد کنند.
با این همه، توجه به چند نکته در چهارچوب معادله اوکراین کاملا ضروری به نظر می رسد: اولا، جنگ اوکراین، جنگ میان دو کشور(یعنی روسیه و اوکراین نیست) بلکه باید آن را جنگی میان بلوک های اصلی قدرت در عرصه نظام بین الملل دانست. ثانیا، این جنگ بدون تردید حامل تبعات و پیامدهای مختلفی برای سیاست بین الملل است. کما اینکه اخیرا وزیر خارجه فرانسه در موضع گیری تاکید کرده بود که "اروپا پس از حمله اخیر روسیه به اوکراین، دیگر شبیه اروپای سابق نخواهد بود". و در نهایت باید گفت حقیقتِ محرک های اصلی که در نهایت منجر به آغاز جنگ اوکراین شدند و همچنین روند جاری تحولات در قالب این جنگ را بایستی ورای تفاسیر رسانه‌ای که عمدتا از سوی جریان های رسانه ای غربی ارائه می شوند، جستجو کرد. در این چهارچوب، توجه به دو مساله در قالب معادله اوکراین کاملا ضروری است.
یک: جنگ اوکراین محصول خُلف وعده ناتو و آمریکا است
روسیه همواره نسبت به تحرکات ناتو در جوار مرزهای غربی خود(و به طور کلی محیط پیرامونی اش) حساس بوده است. روس ها بر این باورند که غرب، علی رغم فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بی معنا شدنِ فلسفه تداوم فعالیت های "ناتو"(سازمانی که از سوی بلوک غرب جهت تقلابل با شوروی ایجاد شده بود)، این سازمان را جهت مهار روسیه همچنان زنده نگه داشته است و سعی دارد از این طریق، منافع ملی روسیه را هدف قرار دهد و حوزه نفوذ آن را تحدید کند.
در این چهارچوب، "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه مدتی قبل از آغاز حمله روسیه به اوکراین، در موضع‌گیری تاکید کرد که کشورهای غربی و بویژه آمریکا، روسیه را در بحث عدمِ پیشروی ناتو به سمت مرزهای شرقی(مرزهای روسیه) فریب داده اند. این موضع گیری پوتین بدان معناست که ناتو عملا در حال محاصره مرزهای غربی و شمال غرب روسیه است. مساله ای که تنها دو واکنش را برای روس ها باقی می گذاشت: یا از طریق دیپلماسی این مساله را مخاطب قرار دهند و به توافقی با غرب برسند و یا ظرفیت های اقدام قهری را فعال سازند. در این راستا، روسیه در دسامبر سال 2021، بر اساس گزارش های متنوعی که منتشر شده، اصرارهای فراوانی جهت اتخاذ دیپلماسی و مذاکره با آمریکا با هدف حل و فصل این مساله در پیش گرفته است. با این حال، آمریکا و به طور خاص دولت "بایدن" به این درخواست دولت روسیه، پاسخی روشن نداده اند. مساله ای که در نوع خود موجبِ عصبانیت روس ها شده و در عین حال به نوعی حکایت از این دارد که جریان های سیاسی و اطلاعاتی غربی، به نحوی عامدانه روسیه را به سمت تنش زایی در معادله اوکراین سوق داده اند. تنش زایی که شاهدیم در شرایط کنونی، با سِیلی از تحرکات کشورهای غربی در جبهه های سخت و نرم، با هدف تضعیف دولت روسیه همراه شده است. درست به همین دلیل است که اخیرا نیز شاهد بودیم رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت "آیت الله خامنه ای" در سخنرانی خود به مناسبت عید مبعث "پیامبر گرامی اسلام(ص)"، بحران اوکراین را محصول "بحران سازی آمریکا" عنوان کردند.
*پایگاه خبری آمریکایی "اسپکتِیتور" در مقاله ای با عنوان "آیا اوکراین به افغانستانِ پوتین تبدیل می شود؟"، به طور خاص به این مساله اشاره دارد که حمایت های غرب از اوکراین را چندان نمی توان جدی گرفت زیرا در نهایت، این منافع سیاستمداران و سرمایه داران غربی است که نوعِ رویکرد غرب به معادله اوکراین را مشخص می کند و در این میان مردم از جایگاه چندانی برخوردار نیستند.
دو: راهبرد کنونی غرب در قالب جنگ اوکراین، فرسایشی کردن بحران است
غرب در شرایط کنونی در مرحاله دوم طرح خود در چهارچوب جنگ اوکراین است. از این منظر شاهدیم که کشورهای غربی سِیلی از اقدامات تنبیهی در جبهه های مختلفی سیاسی، اقتصادی، و حتی فرهنگی و ورزشی را نیز علیه روسیه به اجرا می گذارند و با انجام اقدامات گسترده در حوزه جنگ نرم و فعالیت های رسانه ای، بر آن هستند تا جای ممکن روس ها را در اوکراین زمین‌گیر کنند. در این راستا، همانطور که گفته شد، غرب اکنون فقط و فقط به دنبال "فرسایشی کردن جنگ در اوکراین" است. رویکردی که نه تنها به دنبال تضعیف موضع روسیه است بلکه سعی دارد به طور خاص، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه را نیز با مخالفت های گسترده بین المللی و به ویژه داخلی همراه سازد و زمینه را برای گسترش اعتراضات داخلی علیه وی فراهم سازد.
درست در همین چهارچوب است که می توان ماهیت سخنان اخیر رهبر انقلاب در مورد جنگ اوکراین مبنی بر اینکه جنگ اوکراین محصول بحران سازی آمریکا است را درک کرد. در این راستا، آمریکایی ها، تحریکات ایجاد یک جنگ را تا جای ممکن انجام دادند و وقتی که بحران آغاز شد، در قامتِ طلبکار و مدافع دمکراسی ظاهر شده‌اند و اقدامات تنبیهی را علیه روسیه در مقامِ نماینده اصلی آنچه به اصطلاح "بلوک جهان آزاد" خوانده می‌شود، اجرایی می کنند. تردیدی نیست که اقدام نظامی یک کشور علیه کشوری دیگر، در هیچ کجای جهان امری پسندیده نیست، با این حال، تحلیل دقیقِ بستر و بافتی که یک جنگ رخ می دهد، نیازمند دقت و ریزبینی است. کما اینکه اگر چنین نباشد، امکان بروز تحلیل ها و تفاسیر انحرافی کاملا وجود دارد.
*پوشش رسانه ای روزنامه مشهور روسیِ "کومسومولسکایا پراودا" از تحولات جنگ اوکراین. این روزنامه به طور خاص به این نکته اشاره کرده که جنگ اوکراین در شرایطی اتفاق افتاده که غرب تمامی خط قرمزهای روسیه را نادیده گرفته است. این روزنامه نیز راهبرد کنونی غرب در مواجهه با معادله اوکراین را زمین گیر کردن روسیه در جنگ مذکور ارزیابی می کند.
انتهای پیام/1404
دیدگاه ها