تولید نامناسب عرقیات گیاهی و ضررهای ناشی از آن/ تاکید بر مصرف عصاره ها

استفاده از عرقیات گیاهان دارویی به دلیل سهولت و از سویی تصور تاثیر سریع و آنی در بین شهروندان اردبیلی موجب شده تا به جای مصرف خام، جوشانده و حتی شربت، نوع عرقیات ترجیح بیشتری داشته باشد.

با این وجود تهیه عرقیات گیاهی در منازل امکان پذیر نبوده و اغلب خانواده ها برای تهیه آن به داروخانه های گیاهی سطح شهر مراجعه می کنند.

این در حالی است که مطالعات و تاکید کارشناسان این حوزه نشان می دهد نمونه های بسته بندی کارخانه ای در اغلب موارد برخوردار از مواد شیمیایی مضرر برای بدن بوده و در برخی مواقع حتی مصرف مداوم، مرگ بیمار را به همراه داشته است.

استفاده از اسانس به جای گیاه

از جمله موضوعات قابل توجه استفاده از اسانس در تولید عرقیات گیاهی است که به عقیده کارشناس طب سنتی این موضوع عواقب مصرف غیر قابل برگشت برای فرد به همراه دارد.

اسلام مصطفوی در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید به استفاده گسترده از امولسی فایرها در عرقیات گیاهی، تصریح کرد: امولسی فایرها ترکیباتی هستند که مانع از شکستن امولسیون می شوند که برای تثبیت فازهای روغنی نظیر اسانس ها در آب استفاده می شود.

وی افزود: با افزودن امولسی فایرها به دو مایع که در حالت عادی غیر قابل اختلاط هستند، کشش سطحی بین دو مایع کاهش یافته و از دو فازی شدن مایع ممانعت به عمل می آید، همین امر موجب شده تا در تهیه برخی از عرقیات گیاهی قلابی این ماده کاربرد گسترده ای داشته باشد.

مصطفوی تاکید کرد: علاوه بر این وجود اسانس های سنتزی (شیمیایی) با قیمت های بسیار پایین سبب شده تا برخی از افراد سود جو اقدام به تهیه و توزیع چنین ترکیباتی کنند.

کارشناس طب سنتی با بیان اینکه شناسایی این نوع عرقیات منوط به اجرای تست های آزمایشگاهی است، ادامه داد: اسانس های سنتزی عمدتا غیر قابل خوراکی بوده و جزو ترکیبات سرطان زاست که به دلیل قیمت ارزان و در دسترس بودن توسط افراد سودجو مورد استفاده قرار می گیرد.

فلفل یا عرق دو آتشه

از جمله تبلیغات عطاری ها و فروشندگان عرقیات گیاهی استفاده از لفظ عرق دو آتشه است که به عقیده عموم مردم به معنی غلیظ بودن و تاثیر درمانی چند برابری عرق است.

این در حالی است که کارشناسان نظر موافقی با این تصور نداشته و معتقدند در بسیاری از مواقع عرق دو آتشه تنها با افزودن فلفل به عرق تولیدی تلخ می شود.

مصطفوی با بیان اینکه کاربرد تلخ کننده ها در برخی از عرقیات باعث شده تا عرضه این نوع از عرقیات گیاهی شیوع یابد، تصریح کرد: عمدتا تنها ترکیب مایعی که از گذشته به عنوان دو آتشه کاربرد داشته عرق تغلیظ شده گل محمدی بوده که با عنوان "گلاب" شناخته می شود.

وی افزود: در حال حاضر ساده ترین و ارزان ترین نوع تلخ کننده ها استفاده از فلفل به ویژه فلفل قرمز است تا حس دو آتشه بودن را به مصرف کننده القا کند.

تولید نامناسب عرقیات گیاهی

نویسنده کتاب "گیاهان دارویی به انضمام طب سنتی آذربایجان" در این خصوص تاکید کرد: عمدتا برای تهیه عرقیات گیاهی از بخش هایی نظیر گلبرگ ها و بخش های هوایی غیر خشبی (غیر چوبی) گیاهان خانواده نعناعیان نظیر بادرنجبویه، نعناع، پونه، کاکوتی، زوفا، مریم گلی و.
.
.
، خانواده روزاسه نظیر گل محمدی و برخی گیاهان دارای اسانس خانواده مرکبان نظیر بومادران، بابونه، درمنه ها و .
.
.
.
استفاده می شود.

مصطفوی با بیان اینکه به این اصل اولیه در تولید عرق بی توجهی شده است، تاکید کرد: در مطالعات میدانی و آزمایش میزان متانول موجود در چهار نوع عرق گیاهی پر کاربرد و فاقد اسانس موجود در بازار مشاهده شد که 100 در صد عرقیات موجود در بازار کنونی با اشکال و برند های مختلف دارای رنج های متفاوتی از متانول بوده و به شکل گسترده ای در بازار عرضه می شوند.

نابینایی سوغات مصرف بی دقت

وی در خصوص تولید عرق کاسنی اضافه کرد: این گیاه فاقد اسانس بوده و به دلیل کاربرد بخش های چوبی در پروسه تولید عرق که شامل تبخیر و سپس میعان می باشد بخش های خشبی تولید متانول (الکل مضر) کرده و نه تنها بیماری را شفا نمی دهد بلکه در بسیاری از موارد خود باعث بیماری مصرف کننده می شود.

این کارشناس طب سنتی افزود: در گزارش های متعددی مصرف طولانی مدت عرق کاسنی باعث ایجاد علائم نابینائی و حتی مرگ عنوان شده است.

به گفته وی در تولید عرق خارشتر نیز کاربرد بخش های چوبی و خشبی این گیاه در پروسه تولید عرق به شدت تولید متانول نموده و به دلیل عدم وجود اسانس در ترکیب فوق فرد مصرف کننده تنها مقدار زیادی متانول را وارد بافت های بدن خود می کند.

مصطفوی با تاکید به تکرار این مهم در عرق شاه تره ادامه داد: یکی از انواع غیر علمی عرقیات گیاهی، عرق "آلوئه ورا" است که تنها به دلیل شهرت زیاد این گیاه در بازار شیوع پیدا کرده است.

وی متذکر شد: به دلیل ترویج کاشت گیاه در سال های گذشته در سطوح گسترده برخی ها به فکر استفاده مجدد از تفاله های صنعتی این گیاه که پس از استخراج ژل آن دور ریز می شده افتاده اند که نتیجه آن عرق فاقد فایده درمانی است.

جوشانده، استاندارد استفاده از گیاهان دارویی

اما سوال این است که با توجه به زیان آور بودن مصرف عرقیات استفاده از گیاهان دارویی به چه شیوه ای عاری از تهدید بیماری ها خواهد بود.

محقق و پژوهشگر گیاهان دارویی اردبیل در این خصوص تصریح کرد: عصاره ها ساده ترین و موثرترین روش استفاده از گیاهان دارویی است که بشر از گذشته های دور از آن استفاده کرده است.

وی افزود: ساده ترین روش عصاره گیری گیاهان دارویی استفاده از دم کرده ها و دمونوش های گیاهی است که موجب می شود تمامی ترکیبات موجود در گیاه استخراج شده و در دسترس فرد قرار می گیرد.

مصطفوی معتقد است در صورتی که آگاهی لازم از وضعیت تولیدات بازار طب سنتی در اختیار شهروندان قرار گیرد، استفاده مناسب و اصولی از گیاهان دارویی می تواند نه تنها ثمر بخش باشد بلکه در درمان بسیاری از بیماری ها یاریگر مصرف کننده خواهد بود.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

گزارش: ونوس بهنود