ضرورت ورود کتاب از ویترین‌های لوکس روشنفکری به سبد خرید عمومی

صبح قزوین؛________طاهره سادات موسوی.

مطالعه از جمله مواردی‌ است که بصورت دوجانبه از طرفی در شکل گیری فرهنگ جامعه و از طرف دیگر در انتقال فرهنگ موجود نقش ایفا می‌کند.

ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه و پیشرفت در جنبه‌های مختلف تا حد زیادی به مطالعه وابسته است.

اما در راستای مطالعه سوالی اساسی قابل طرح است و آن اینکه آیا می‌توان گفت خود امر مطالعه فی نفسه و صرف‌نظر از موضوع مورد مطالعه یک ارزش به شمار می‌آید، به عبارت دیگر صرف اینکه فرد مطالعه می‌کند برای او یک حسن به شمار می‌آید یا اینکه نوع مطالب و نوع مطالعه نیز مدنظر است؟ درواقع همین موضوع است که مطالعه را مهم می‌کند.

هر جامعه بسته به نوع فرهنگ، عقاید و باورها نوع خاصی از مطالب را نشر می‌دهد و البته برخی مطالب نیز به طور جهانی منتشر می‌شوند و نوع فرهنگ و ساختار جامعه در آن نقشی ندارد. این موارد از جمله موضوعات مهمی هستند که در مطالعه مطرح می‌شوند اما گرایش افراد به مطالعه نیز مطلبی اساسی‌ است که امروز در جامعه ما به بحران تبدیل شده است؛ باوجود جایگاه مطالعه در جامعه و شکل گیری و رشد فکر، قدرت تحلیل، شخصیت و جهان بینی افراد، سرانه مطالعه در کشور ما آمار پایینی را به خود اختصاص داده است.

قشرهای مختلف و حتی کودکان و جوانان میلی به مطالعه ندارند و زمان کمی را به این موضوع اختصاص می‌دهند و حتی دانشگاهیان نیز به صرف مطالعه کتب و جزوه‌های درسی بسنده کرده و به پژوهش مبتنی بر مطالعه رغبتی نشان نمی‌دهند.

متمایل ساختن جامعه به سمت فرهنگ مطالعه از شناسایی علت عدم تمایل آغاز می‌شود؛ درواقع ما برای یافتن راه حل افزایش میل به مطالعه در وهله نخست باید علت‌های عدم مطالعه را جست‌وجو کرده و سپس درصدد حل آن‌ها برآییم.

ضرورت اجتناب از انفعال در مطالعه و تدریس
محتوای مطالعه یکی از مواردی‌ است که در گرایش افراد به مطالعه نقش دارد، اما در این خصوص شاید با مشکل مواجه نباشیم چرا که گنجینه‌ای غنی از ادبیات ایران و جهان و همچنین محتوای لازم و به روز در زمینه‌های مختلف در دسترس است، اما نوع بیان مطالب دارای اهمیت است؛ لازم است محتوا با روشی متناسب با سلیقه و نیاز امروز بیان شود.

استفاده از روش داستان، طنز، مصور، کمیک و ارائه محتوا در قالب نمایش‌های کوتاه و حتی در حد مبتدی می‌تواند در گرایش به مطالعه موثر باشد.
سیستم آموزشی نیز یکی دیگر از عوامل بسیار مهم در گرایش افراد به مطالعه است؛ نهادینه ساختن فرهنگ مطالعه در سنین کودکی افراد را کتابخوان بار می‌آورد.

سیستم آموزشی به گونه‌ای طراحی شده که عموما در آن مطالب با سبکی خشک و بدون خلاقیت منتقل می‌شود و حفظ کردن به جای تحلیل در صدر توجه قرار می‌گیرد.

همچنین دانش آموزان در مطالعه مطالب درسی منفعل هستند و دروس از جانب معلم بصورت یک طرفه تدریس می‌شود؛ این درصورتی‌ است که فعال بودن کودکان و نوجوانان در روند مطالعه و آموزش شوق آن‌ها را افزایش می‌دهد و این شکل احتمال نهادینه شدن و ماندگاری فرهنگ مطالعه در طول زمان را افزایش می‌دهد.

خلاقیت در سایه تنوع و تبلیغ؛ راه رهایی از بن بست

قیمت کتاب نیز از دیگر مواردی‌ است که در گرایش به مطالعه نقش دارد، باتوجه به معضلات اقتصادی و شرایطی که افراد در تهیه لوازم اولیه زندگی بو مشکل مواجه هستند رغبت به مطالعه کتاب و نشریات با قیمت‌های بالا کاهش می‌یابد.

تبدیل شدن کتاب به کالای لوکس نیز موضوعی‌ است که باید به شدت از آن اجتناب کرد؛ این دیدگاه که کتاب کالایی لوکس است که صرفا افراد خاصی از آن استفاده می‌کنند گرایش به مطالعه را کاهش می‌دهد، لازم است کتاب به سبد خرید تمام خانواده‌ها در هر شرایط و موقعیتی که هستند تبدیل شود که این کار نیازمند تبلیغ است.

درواقع نباید کتاب را مخصوص قشر خاص و افراد به اصطلاح روشنفکر دانست و به آن‌ها محدود کرد چراکه این اقدام و این نوع رویکرد آسیب جدی فرهنگ مطالعه است.

متاسفانه در شرایطی قرار داریم که بیشتر بیلبوردها، بنرها و تبلیغات رسانه‌ها را خوراک و پوشاک تشکیل می‌دهد و کتاب در تجمع این نوع تبلیغات گم شده است.

کمبود منابع ترجمه شده از علوم و اندیشه‌های مختلف و عدم شناساندن آن‌ها در محافل علمی و دانشگاهی نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در گرایش به مطالعه باشد.

در مجموع افزایش گرایش افراد به مطالعه نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و کلان ملی‌ است و سازمان‌ها و نهادهای مختلف باید در راستای آن تلاش کنند و با هم هماهنگ بوده و هم افزایی داشته باشند چراکه عملکرد جزیره‌ای در این باره پاسخگو نیست.
انتهای پیام/۶۰۰۶