خاطره رهبر انقلاب از استاد فلسفه‌شان/هر آنچه شنیده بودم به داستان دیدم...

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر صبح قزوین، 

یاد آوری و مطالعه زندگانی بزرگان و علما الگویی مناسب برای نسل جوان ماست.
هیچ کدام از مکاتب و ملل از نظر دارا بودن الگوهای برجسته و اسوه های دینی و تربیتی همچون دین اسلام و امت مسلمان نبوده و نخواهد بود.
از افتخارات اسلام خصوصا مکتب شیعه، پرورش چهره های بالنده و الگوست.

بررسی شرح حال علما که پرچمدار اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله بوده اند برای همگان ضروری است و آشنایی با فراز و نشیب زندگی آنان و پی بردن به رمز و راز موفقیت آنها در مسیر کمال و رشد بسیار سازنده است و می تواند الگویی مناسب برای همگان باشد.
نوشتن شرح حال علما و چهره های برجسته و شخصیتهای علمی که از افتخارات ما به شمار می آیند بر آورنده نیاز جوانانی است که می خواهند در مسیر زندگی اسلامی گام بردارند.
در این راستا تصمیم گرفتیم شرح حال زندگی مرحوم آیت اللّه شیخ هاشم قزوینی از شخصیتهای علمی و سیاسی کشور را که در عصر پهلوی می زیست و از اساتید مقام معظم رهبری بوده است به رشته تحریر در آوریم تا مورد استفاده همگان قرارگیرد.

موقعیت علمی قزوین

قزوین دارای مفاخری همچون آیت اللّه سید موسی زرابادی، آیت اللّه شیخ مجتبی قزوینی، علامه رفیعی قزوینی، شهید رجایی، شهید عباس بابایی، آزاده سرافراز مرحوم حجه الاسلام والمسلمین سید علی اکبر ابوترابی است.
از جمله مفاخر این شهر، فقیه بزرگ، و مربّی گرانقدر، آیت اللّه شیخ هاشم قزوینی رحمه الله است که همچون ستاره ای درخشان به مدت چهل سال در آسمان فقه، اصول، عرفان، اخلاق و ادب حوزه علمیه خراسان درخشید و به تربیت بزرگانی چون آیت اللّه سید علی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی توفیق یافت.

تولد و زادگاه

مرحوم آیت اللّه حاج شیخ هاشم مدرس قزوینی، در سال ۱۲۷۰ ش در روستای «قلعه هاشم خان»^(۱) قزوین، در خانواده ای کشاورز دیده به جهان گشود.
وی از دوران کودکی، با محبت و عشق به اهل بیت علیهم السلام تربیت و رشد یافت، به طوری که عمل به واجبات و پرهیز از محرمات را از همان دوران مراعات می کرد.

تحصیلات و اساتید

به نقل استاد محمد رضا حکیمی مقدمات و ادبیات را در قزوین فرا گرفت و پس از تکمیل ادبیات عرب، نزد استادان ادبیات، در محضر اساتید قزوین، که در رأس آنان «حاج ملا علی طارمی» و «آخوند ملا علی اکبر» بودند، سطوح عالیه فقه و اصول را خواند و در همین شهرستان فلسفه اشراق و مشّاء را نزد مرحوم آیت اللّه حاج سید موسی زرآبادی قزوینی آموخت.
آن گاه برای تکمیل مدارج عالیه استنباط به اصفهان عزیمت کرد و در آنجا نزد مرحوم «کلباسی» و «فشارکی» به کسب علم پرداخت و پس از شش سال اقامت به قزوین بازگشت.
طی این مدت، وصف حوزه علمیه مشهد را که در آن دوران سرآمد مجامع علمی به شمار می آمد شنید و طبع دانش پژوهش، او را مایل به مهاجرت به این سامان ساخت و به شوق وصول به این کانون معرفت، بار سفر بست.
در مشهد از محضر آیات حاج آقا حسین قمی و میرزا محمد آقا زاده خراسانی (فرزند آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، صاحب کفایه ) کسب کمال نمود و از دو استاد اخیر به اجازه اجتهاد مفتخر گردید و همین اجازه از طرف آیت اللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی به توقیع «صدر عن اهله و وقع فی محله» موشّح گردید.
^(۲) و پس از بازگشت از عراق با مهاجرت آیت اللّه میرزا مهدی اصفهانی به مشهد در سال ۱۳۴۰ ق^(۳)، مدتی نیز از محضر ایشان بهره برد و مبانی اصولی میرزا نایینی را از ایشان فرا گرفت.

علاقه و احترام به اساتید

از آنجا که استاد در شکل گیری شخصیت علمی و معنوی شاگرد نقش اساسی دارد، در اسلام سفارش بسیار شده است که احترام آنان حفظ شود.
مرحوم حاج شیخ هاشم نیز مانند بسیاری از عالمان، به اساتید خود احترام فراوان می گذاشت و به آنان علاقه وافر داشت.
نامه ای از ایشان در دست هست که در سال ۱۳۶۲ ق به استادش حضرت آیت اللّه میرزا مهدی اصفهانی نوشته اند^(۴) که نامه را با عبارت: «بِاَبِی اَنْتَ وَ اُمّی»؛ «پدر و مادرم فدای تو باد!» آغاز می کند و پس از اظهار ارادت فراوان می نویسد: «دعاگو قبل از عید نوروز به سمت عتبات حرکت کرده بودم، لذا از تشریف فرمایی جناب عالی به طرف تهران مطلع نشده، بعد از مراجعت هم به فاصله چند روز به مشهد حرکت نموده، در میامی، از توابع مشهد مطلع شدم که در تهران توقف دارید.
در هر صورت میل دارم بقیه عمرم در خدمت شما صرف شود و فعلاًمتحیّرم که چه باید کرد.
آیا جناب عالی میل دارید در تهران بمانید یا در عتبات متوقف خواهید شد یا مراجعت خواهید فرمود، و علی فرض اخیر، چه مقدار در تهران خواهید بود؟ اگر مدت زیاد است همان جا خدمت برسم.
علی کلّ حال خوب است مخلص را از حال تحیّر خارج فرمایید.
» در پایانِ نامه می نویسد: «اگر امری، نهیی و خدمتی باشد به ارجاع آن سر افرازم فرمایید.
و استدعا دارم که به دستخط شریف هر چه زودتر از حالات خودتان مرقوم و قلب افسرده و پژمرده دعاگو را روح تازه و حیات نوین بخشید.
»^(۵)

شاگردان شیخ

مرحوم آیت اللّه حاج شیخ هاشم قزوینی قبل از حادثه گوهرشاد و پس از سقوط رضاشاه و احیای مجدّد حوزه مشهد، یکی از بهترین مدرسان سطوح عالی، کفایه، رسائل و مکاسب بود.
در دوران حضور پربرکت چهل ساله مدرس قزوینی در مشهد مقدس، شخصیتهای بسیاری ازمحضر وی بهره برده اند.
به نقل از استاد واعظ زاده خراسانی، شاید بیش از هزار طلبه در مدت مدید تدریس او از درس وی استفاده کردند.
^(۶) از شاگردان مرحوم حاج شیخ هاشم می توان به شخصیتهای زیر اشاره کرد: ۱ آیت اللّه العظمی خامنه ای ۲ شهید آیت اللّه سعیدی ۳ آیت اللّه العظمی صالحی مازندرانی ۴ آیت اللّه خزعلی ۵ آیت اللّه میرزا حسنعلی مروارید ۶ آیت اللّه واعظ زاده خراسانی ۷ آیت اللّه میرزا جواد آقا تهرانی ۸ آیت اللّه سید جواد سبزواری ۹ آیت اللّه شمس ۱۰ آیت اللّه لنگرودی ۱۱ آیت اللّه محمد باقر ملکی ۱۲ مرحوم آیت اللّه میرزا محمد انواری ۱۳ آیت اللّه واعظ طبسی ۱۴ آیت اللّه حاج میرزا مهدی نوغانی ۱۵ آیت اللّه عبد الجواد غرویان، امام جمعه نیشابور ۱۶ استاد محمد رضا حکیمی ۱۷ حجت الاسلام والمسلمین استاد محمد کاظم مدیر شانه چی ۱۸ استاد محمد تقی شریعتی مزینانی ۱۹ حجت الاسلام والمسلمین محمد شریف رازی ۲۰ حجت الاسلام والمسلمین سید علیرضا قدّوسی ۲۱ حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید جواد مصطفوی ۲۲ استاد محمد باقر بهبودی ۲۳ دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی ۲۴ دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی ۲۵ دکتر عبد الجواد فلاطوری ۲۶ شهید حسین آستانه پرست ۲۷ مرحوم حاج علی اصغر عابدزاده^(۷) ۲۸ استاد شاعر، مرحوم ذبیح اللّه صاحبکار پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.
IR به مناسبت سالگرد رحلت این عالم ربانی خاطره‌ای از رهبر انقلاب را در تجلیل از این عالم ربانی منتشر می‌کند.
آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی از اساتید فلسفه‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و از مدرسین و علمای بزرگ مشهد در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ شمسی بود.
آیت‌الله قزوینی از اولین کسانی بود که با شروع نهضت مبارزه علیه رژیم پهلوی به قم رفت و با حضرت امام خمینی رحمه‌الله بیعت کرد؛ بیعتی که تا سال ۱۳۴۶ و رحلت وی پایدار ماند.

رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از اساتید و فضلا و مبلّغان و پژوهشگران حوزه‌های علمیه کشور درباره ایشان چنین می‌گویند: «مرحوم آشیخ مجتبی نه فقط امام را قبول داشت، از امام ترویج میکرد تا وقتی زنده بود.
»

حاج شیخ مجتبی مرد بسیار مُلّایی بود.
هم مُلّا بود، هم علاوه بر مُلّایی از لحاظ قوت شخصیت بنده غیر از امام ـ واقعاً حالا اینی که عرض می‌کنم بارها این را گفتم ـ هیچ‌کس را در این معممین که من باهاشان معاشر بودم به قوت شخصیت حاج شیخ مجتبی من ندیدم! یک چیز عجیب غریبی بود.
ما، یکی دو، سه سال بعد از برگشتن از قم البته ـ توفیق پیدا کردیم که با ایشان معاشرت پیدا کردیم از نزدیک؛ تا سال ۴۶ که ایشان فوت کرد.
بله حسابی حس کردم وجود او را؛ خیلی مرد فوق‌العاده‌ای بود حاج شیخ مجتبی؛ خیلی.
آن شخصیتش بود که همه را مقهور می‌کرد.
در مشهد هرکسی با ایشان آشنا بود احترام برای ایشان قائل بود؛ من دیده بودم جلسه‌ی مشترک ایشان و بسیار از علما و معاریف مشهد را؛ وقتی ایشان یک حرفی می‌زد، یک چیزی می‌گفت همه بطور خواه، ناخواه مقهور بودند؛ این‌جوری بودند ایشان.
این آقای آمیرزا جواد آقا و اینها که در مقابل ایشان مثل شاگرد؛ برخوردشان برخورد شاگرد بود؛ برخورد مرید و شاگرد این‌جوری.
حاج شیخ مجتبی چیز عجیبی بود.
.
.
در همه چیز وارد بود.
یعنی آدم بود که فلسفه خوانده بود.
نه اینکه حالا همین‌طور فقط پیش آقامیرزا مهدی ـ مثلاً فرض کنید ـ اصفهانی یک چیزی خوانده باشد، نه.
آقای آشتیانی می‌گفت آقا میرزا مهدی وقتی از نجف برمی‌گشته چند ماه تهران مانده پیش آقا میرزا احمد آشتیانی.
این نقل آقای آقا جلال آشتیانی است.
حالا من دیگر نمی‌دانم ایشان چقدر متقن در این نقل باشد.
لکن سابقه‌ی فلسفه خوانی نداشت.
لکن حاج شیخ مجتبی چرا.
اعجوبه‌یی بود.
اهل علوم غریبه و اینها هم بود.
همه چیز هم بلد بود یعنی واقعاً از آن آدم‌هایی که شنیدیم.
گفت:

به مصر رفتم و آثار باستان دیدم هر آنچه شنیده بودم به داستان دیدم یعنی آنکه واقعاً ما دیدیم، آنی که آدم می‌شد ببیند، آقا شیخ مجتبی بود.

دیدار با اعضای کنگره بزرگداشت صدرالمتألهین ۱۳۷۷/۱۰/۸

انتهای پیام/۶۰۰۱