جلوی این «هجوم» فرهنگی را بگیرید

حواشی این فیلم وقتی شروع شد که از سوی جشنواره برلین اعلام شد که فیلم شهرام مکری نامزد دریافت جایزه از بخش غیر اخلاقی شده است. این اتفاق عجیبی بود. قطعا وقتی فیلمی نامزد چنین بخشی شده است، باید در آن نگاه مثبتی به این پدیده زشت وجود داشته باشد. از آن بدتر اینکه چطور امکان داشت فیلمی در جمهوری اسلامی ایران با حمایت سازمان سینمایی تولید شود که به این موضوع پرداخته باشد؟ چطور می‌شود سازمان سینمایی فیلمی اینچنین را راهی جشنواره برلین کرده باشد؟ فیلم ، محصول کانون ایران نوین است؛ کانونی که ارتباط‌هایی با رییس گروه هنر و تجربه دارد و شهرام مکری کارگردان فیلم هم از اعضای شورای سیاستگزاری هنر و تجربه است.

انتشار خبر حضور فیلم سینمایی «هجوم» ساخته شهرام مکری در میان نامزدهای جایزه «تدی» جشنواره فیلم برلین عجیب و بی سابقه بود. جایزه تدی جایزه‌ای است که در حاشیه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین و هیاتی مستقل به فیلم‌هایی که مضمونی همجنس‌گرایانه دارند اهدا می‌شود. منظور از هیات مستقل این است که اعضای آن توسط کمیته جشنواره برلین انتخاب نمی‌شوند. این هیات داوری از سازمان‌دهندگان جشنواره‌های فیلم مرتبط با همجنس‌گرایانه تشکیل شده است. از میان فیلم‌هایی که در جشنواره برلین حاضر می‌شوند، آنهایی که چنین مضامینی دارند در قالب جایزه تدی با هم به رقابت می‌پردازند .

این در شرایطی است که بعضی جشنواره‌های بین‌المللی مثل برلین، نسبت به کشورهای غیر آمریکایی و اروپایی نگاهی کاملا سیاسی دارند و هر دوره با یک ادای سیاسی مثل قرار دادن صندلی خالی برای یک مجرم قضایی و... این نگاه سیاسی شان را به وضوح نشان می دهند.

شاید برای اینکه بدانیم چه اتفاقی افتاده و چه اتفاقی در سازمان سینمایی در حال وقوع است، مسیر ساخت فیلم «هجوم» را مرور کنیم. هجوم از آن فیلم‌هاست که نه قهرمان دارد و نه قصه محکم و با چفت و بستی. یک فیلم سکانس-پلان که صرفا ممکن بود جماعتی را که عاشق فرم گرایی در سینما بودند به سینماها بکشاند. شاید به همین دلیل هم بود که وقتی اکران شد از سوی منتقدان دیده نشد و به سردی از آن استقبال شد.

سازمان سینمایی و اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد یک سالی هست که بخش زیادی از توانش را روی گرفتن مجوز اکران فیلم‌های حاشیه دار و توقیفی گذاشته است.

هجوم ساخته شهرام مکری اوایل سال 94 مجوز ساخت گرفت و فیلمش را یکسال بعد به جشنواره فیلم فجر داد. اگرچه هیات انتخاب جشنواره اجازه حضور این فیلم را در جشنواره سی و پنجم ندادند اما 8 ماه بعد در22 مهر 96 اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد به آن مجوز نمایش داد و امکان آن را پیدا کرد که بی دردسر راهی سینما شود. بعد هم مسئولان سازمان سینمایی که نگران بودند فیلم رنگ پرده را نبیند حدود بیست روز بعد از صدور پروانه نمایش، این فیلم را راهی اکران کردند.

وقتی هم مجوز نمایش محدود فیلم در گروه هنر و تجربه صادر شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند مکری نسبت به این تصمیم و اکران فیلمش در 4 سینما واکنش نشان دهد. اما او مدعی شد که در تمام دنیا فیلم‌هایی که به جریان اصلی سینما ارتباط ندارند، به صورت محدودتری نمایش داده می‌شوند و به همین دلیل به اکران محدود فیلمش اعتراضی ندارد. در نهایت، فیلم ، با حمایت سازمان سینمایی به جشنواره برلین می‌رود و اتفاقی می‌افتد که جز سرشکستگی چیزی برای ما و سینمایمان ندارد.

شاید دانستن این نکته هم خالی از لطف نباشد که سازمان سینمایی و اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد یک سالی هست که بخش زیادی از توانش را روی گرفتن مجوز اکران فیلم‌های حاشیه دار و توقیفی گذاشته است. مدیریتی که خود به فیلم های حاشیه دار هم مجوز اکران می‌دهد و هم مجوز نمایش، اما حاضر به پذیرش هزینه عدم اکران آنها نیست.