پایان‌نامه‌های سفارشی، کار علمی یا سرقت اطلاعاتی؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی صبح قزوین _سعیده خدادادبیگی
 تقلب علمی در حال سرایت به تمامی مقاطع تحصیلی است و این امر بسیار تامل برانگیز است و گویا نگارش پایان‌نامه‌های دانشجویی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در مسیر تبدیل شدن به یک صنعت قرار دارد زیرا با وجود تبلیغات فراوان و علم داشتن جامعه به این موضوع که این کار غیر قانونی است، هر روز بر حجم کار و تعداد متقاضیان افزوده می‌شود و مراجع قضایی و دانشگاهی اقدامی درخور توجه در این زمینه نداشته‌اند.
برای اطلاع از وضعیت بررسی و روند نگارش پایان‌نامه‌های سفارشی، با رجوع به یکی از افرادی که طبق اذعان خود در این امر تبحر کافی داشت از جزئیات موضوع آگاه شدیم.
هنگام مراجعه، این فرد بصورت خودکار و طبق برنامه متداول شروع به پرسیدن سوالات مختلفی از جمله رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی و توان مالی نمود و در ادامه توضیحاتی در خصوص نوع کار و زمان تحویل پایان‌نامه ارائه داد.
از او درمورد مبلغ انجام یک پایان‌نامه در گروه علوم پایه در مقطع کارشناسی ارشد سوال کردیم. پاسخ داد: بسته به حجم کار و سطح کیفی آن، قیمت بین 2 تا 5/2 میلیون متغیر است.
این فرد در پاسخ به اظهار نگرانی ما در رابطه با نحوه تدوین و جمع‌آوری پایان نامه درخواستی گفت: کارهای ما تماما تضمینی است و با اساتید برتر دانشگاهها در ارتباطیم، پروژه‌ها را تحت نظارت آنها انجام می‌دهیم.
هزینه پرداختی از طرف شما صرف ساعت‎‌ها کار پژوهشی دانشجویان دکترا می‌شود که با ما قرارداد دارند و به شما تضمین می‌دهیم نمره خوبی کسب کنید.


ذکر این نکته تامل برانگیز است که چرا افرادی با توانایی علمی بالا و داشتن تحصیلات دانشگاهی معتبر که خود تجربه نوشتن پایان‌نامه را داشته و از فواید سختی این کار آگاهند دست به چنین کاری می‌زنند و آیا این کار به نوعی تن فروشی علمی نیست؟
برای فهم این موضوع به سراغ یک دانشجوی علوم پایه در مقطع دکترا رفتیم و علت چنین پدیده‌ای را از او جویا شدیم.
این دانشجو می‌گوید: من سال‌ها درس خوانده‌ام و از بسیاری از پیشرفت‌های مادی زندگی‌ام جامانده‌ام به امید روزی که تحصیلاتم تمام شود و کاری در خور شان و در حد تلاشم پیدا کنم.
متاسفانه کار و شغل مناسبی در شرایط فعلی برای آن وجود ندارد و من در نیاز شدید مالی به سر می‌برم بنابراین تنها کاری که به ذهنم می‌رسد این است که از توانایی‌هایم استفاده کنم و چون پول خوبی بابت نگارش پایان‌نامه پرداخت می‌شود به این کار رو آورده‌ام.
این دانشجوی دکتری درباره قانونی یا غیر قانونی بودن این کار نیز می گوید: رایج است که فردی با تحصیلات عالی برای رفع نیازهای اولیه نیاز مالی داشته باشد، در مقابل کسی هست که پول دارد و یا خیلی از آنها مشغله و یا مسئولیت مهم کاری دارند و درآمد یک ماه آنها سه برابر انجام یک پایان نامه است. بنابراین دلیلی نمی ببینند برای کاری که نه توانایی و نه وقت آن را دارند و با کمترین هزینه انجام می شود، انرژی صرف کنند. به این ترتیب نوعی بازار عرضه و تقاضا اقتصادی چند سویه شکل گرفته که برخورد یا قانون تاثیری در آن ندارد.

به سراغ فردی رفتیم که دوره تحصیلات تکمیلی خود را با خرید یکی از همین پایان‌نامه‌ها به اتمام رسانده است. این فرد در ابتدا به دلیل اینکه تصور می‌کرد پیگیری ما مدرک وی را دچار مشکل خواهد کرد تمایلی به انجام مصاحبه نداشت.
با اصرار زیاد موفق شدیم پای صحبت او بنشینیم.
او می گوید: من برای ارتقاء شغلی به مدرک کارشناسی ارشد نیاز داشتم اما چون حجم کارم بسیار بالا بود طبیعتا نمی‌توانستم زمان زیادی برای نوشتن پایان‌نامه و حتی درس خواندن صرف کنم.
وی ادامه داد: به پیشنهاد یکی از دوستانم با موسسه تالیف و تحریر پایان‌نامه آشنا و به آن مراجعه کردم. طی سه مرحله با پرداخت 2 میلیون و 200 هزار تومان و در مدت 4 ماه موفق شدم پایان‌نامه‌ام را به صورت کامل و ویرایش شده تحویل بگیرم و با ارائه آن نمره خوبی دریافت کنم.

این فرد اظهار می‌کند: اگر یکی از شروط پیشرفت در کارم کسب مدرک کارشناسی ارشد نبود هیچگاه به سراغ درس خواندن نمی‌رفتم و هزینه زیادی صرف نمی‌کردم. همین الان هم از دروس دوره کارشناسی ارشد چیزی به خاطر ندارم.
فرد دیگری که به همین ترتیب تحصیلات تکمیلی‌اش را به پایان رسانده در این خصوص می‌گوید: در اینجا برای کسی چه فرقی می کند که چقدر سواد داری و یا برای کار علمی چقدر زحمت کشیده ای.
او در پاسخ به این سوال که دلیل اصلی شما برای انجام این کار چه بوده می گوید: در ورودی های ما خیلی ها این کار را انجام دادند. حتی در بین آنها مدیر دولتی وجود داشت. بنابراین نبود انگیزه و دستیابی سریع به مدرک دلیل اصلی من برای این کار بوده است.
از او می پرسم اساتید راهنما نسبت به این موضوع حساسیتی ندارند و به این موضوع پی نمی برند؟ می گوید من خودم سرتاسر این پروسه از تصویب تا دفاع استاد راهنمایم را فقط سه بار دیدم آنهم برای گرفتن امضا هایی که لازم بود.

وی افزود: واقعیت امر این است که نوشتن پایان نامه دانشجویی توسط موسسات و افرادی متخصص امری ضد اخلاقی و ضدعلمی است. متاسفانه کشور با این امر رو به رو است و باید هرچه سریع با آن برخورد جدی شود.
وی ادامه داد: وزات علوم اظهار نظرات متعددی در این زمینه كرده است که بیشتر در حد رسانه ها باقی مانده است و هنوز لایحه‌ای برای حل این معضل از سوی دولت به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارائه نشده است.
از فرد دیگری در رابطه با سختی کار پایان‌نامه نویسی می‌پرسم. او هم می‌گوید: نوشتن اولین پایان‌نامه بسیار سخت است اما وقتی دو تا سه بار این کار را انجام بدهید نگارش و تدوین آن راحت‌تر انجام می‌شود. من درحدود 14 پایان‌نامه نوشته ام که درآمد قابل توجهی برایم داشته و از این راه موفق شده‌ام خودم را هم بیمه کنم.
این فرد که نمی‌خواهد اسمی از او برده شود ادامه می‌دهد: سلیقه اساتید در دانشگاههای مختلف متفاوت است. مثلا در دانشگاههای غیر دولتی معمولا به نمودار و آمار و ارقام اکتفا می‌کنند اما در دانشگاههای دولتی به محتوا و نحوه تدوین هم بسیار دقت می‌کنند که این امر کمی کار را مشکل‌تر می‌کند.
وی گفت: عوامل مختلفی در کپی برداری دانشجویان از سایر پایان‌نامه‌ها موثر است که این عوامل بسته به نوع رشته و مقطع تحصیلی متفاوت است و در رشته‌هایی که جنبه تئوریک و غیر عملی دارند بیشتر است.

حمید روزبهانی، یکی از اساتید دانشگاههای قزوین در مصاحبه با صبح قزوین اظهار کرد: باید بررسی شود که این معضل در رشته‌های مختلف تا چه حد رواج دارد به عنوان مثال در دروس علوم انسانی این موضوع پررنگتر و رشته‌های فنی و پزشکی بازار کم رونق‌تری وجود دارد.
وی افزود: البته در این میان نمی‌توان سهم دانشگاه‌ها را در تخلفات پایان‌نامه یکسان دید و مسلما در دانشگاه‌هایی که هیئت علمی تمام وقت فعال و چارچوب نظام آموزشی مشخص دارند، کپی یا خرید و فروش پایان‌نامه کمتر دیده می‌شود اما هر جا که نه تنها هیئت علمی تمام وقت فعال نیست و برعکس استادان مدعو و حق‌التدریس حضور بیشتری دارند، تعداد این تخلفات نیز بیشتر است.
روزبهانی در این باره بیان کرد: در دانشگاه‌ها و شهرهای مختلف میزان شیوع این مسئله تفاوت دارد لذا معتقدم که هر کدام از عوامل یاد شده ظرفیت تحقیق و پژوهش گسترده‌ای دارد تا بتوانیم نظریه‌ای درست و مستدل در این رابطه ارائه دهیم.

وی اذعان کرد: با افزایش حجم دانشجو و دانشگاه‌ها این مسئله افزایش یافته به نحوی که در گذشته که تعداد دانشگاه‌ها و به همان نسبت دانشجویان کم بود، اساتید بر مباحث انتخاب موضوع دانشجویان کنترل بیشتری داشته و همچنین سخت‌گیری‌ها بیشتر بود.
روزبهانی گفت: مسئله مهم دیگری که به مقوله کپی پایان نامه‌ها دامن می‌زند مشغله بسیار برخی استادان راهنماست که به دلیل ترافیک کاری بالا دانشجو را به حال خود رها کرده و او را به منابع اینترنتی ارجاع می‌دهند. دانشجو هم که اطلاع چندانی از نحوه پیدا کردن و به کار بردن اطلاعات ندارد ترجیح می‌دهد به کپی و تقلب رو بیاورد و از این طریق در زمان و انرژی خود صرفه‌جویی کند.
وی افزود: البته برخی اساتید معتقدند حتی اگر استاد راهنما نظارت کافی هم داشته باشد ممکن است دانشجو باز هم به کپی روی بیاورد تا از این طریق به زعم خود کار بهتری ارائه دهد.
این استاد توضیح داد: برای حل این معضل راهکارهای مختلفی از طرف وزارت علوم درنظر گرفته شده از جمله اینکه نه تنها با شخص خاطی برخورد می‌شود بلکه دانشجوی مذکور هم اخراج آموزشی می‌شود و دیگر نمی‌تواند در هیچ یک از مراکز دانشگاهی تحصیلات خود را ادامه دهد.
وی گفت: در نظر گرفتن نمره موقت برای پایان‌نامه دانشجویان نیز از دیگر راه‌حل‌هایی است که می‌تواند به کاهش این معضل کمک کند. چرا که ‌در بسیاری از موارد نظام ارزش‌گذاری ما درست انجام نمی‌شود به نحوی که همه دانشجویان با هر نوع کارکردی نمره می‌گیرند، در صورتی که دانشگاه می‌تواند یک نمره موقت 6 ماهه برای پایان نامه دانشجو در نظر بگیرد و سپس یک هیئت نظارت به بررسی دقیق کار بپردازند و پس از تائید نمره صحت کار دانشجو تائید شود و در غیر اینصورت دانشجو پاسخگوی عمل خود باشد.
روزبهانی بیان کرد: اهمیت ثبت پایان‌نامه در بانک اطلاعاتی به پس از انجام سرقت ادبی برمی‌گردد، زیرا تنها یک راه برای پیگیری قضایی مطلب به سرقت رفته وجود دارد و آن این است که از طرف دانشکده‌ها به دانشجویان تکلیف شود که پایان‌نامه‌های خود را به صورت اجباری در پژوهشکده‌های اطلاعات رسمی کشور ثبت کنند تا در صورت تخلف امکان پیگیری قضایی وجود داشته باشد در غیر این صورت هیچ کار قانونی نمی‌توان انجام داد.



وی در پایان اظهار کرد: در پایان باید توجه داشت که آنچه بیش از هر چیز در کپی‌ پایان‌نامه‌ها تاثیر دارد، اهمیت مسئله مدرک‌گرایی در سطوح مختلف جامعه امروز است به نحوی که افراد صرفا به دنبال مدرک هستند تا ارتقای شغلی خود را در سازمان و محل کار خود به دست آورند. در واقع کمتر کسی به دنبال کسب علم و دانش است و دانشجویان دوست دارند مدرک تحصیلی را صرفا دریافت کنند و پایان‌نامه نیز در این راستا برایشان اهمیتی ندارد. نبود شایسته‌سالاری نیز بر این موضوع تاثیر بسیاری دارد چرا که افراد از روی علم سنجیده نمی‌شوند که این خود معضل بزرگی است. اینکه صرفا یک تکه کاغذ به فرد اعتبار می‌بخشد مسئله‌ای است که سبب شیوع این رفتارهای نادرست در جامعه شده است در صورتی که ارزیابی افراد برای احراز شغل و سمت بسیار مهم است و باید به نوآوری و خلاقیت شخص نیز توجه شود لذا به دلیل نبود شایسته‌سالاری در جامعه این مسئله کمرنگ شده است.
سعیده خدادادبیگی


انتهای پیام/7008