آرامش را تنها در یاد خدا جستجو کنید/ نماز دروازه غفران و تقرب الهی

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین ، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بشر امروزی، اضطراب و فشارهای روانی است که پیامدهای منفی آن همه زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این روزها غرق شدن در دنیای مدرن و پیچ در پیچ تکنولوژی و سردرگمی در دغدغه‌های روزمره زندگی نیز بر شدت این فشارها و ناراحتی‌های روحی و روانی افزوده است.
بر این اساس آرامش و اطمینان، گمشده انسان امروزی است كه در آرزوی به دست آوردن آن می‌کوشد و قرآن كریم راه رسیدن به آرامش را به بشر معرفی نموده که «أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» همانا با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.
در این راستا گفت‌وگویی با حجت الاسلام علی ابوالقاسمی، مدیر دفتر پاسخگویی به شبهات دینی استان انجام شده که در ادامه می‌خوانید.
صبح قزوین : چرا یاد خدا موجب آرامش انسان می‌شود؟
حجت الاسلام ابوالقاسمی: «الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (الرعد – 28)
ترجمه: آنها كسانى هستند كه ايمان آورده و دلهايشان به ياد خدا آرامش می‌گيرد، آگاه باشيد كه تنها با ياد خدا دل‌ها آرامش پيدا می‌‏كند.
الف-ابتدا باید دید که منظور از «ذکر»، تلفظ زبانی یا «ورد» نیست. نه اسلام دینِ «ورد» است و نه قرآن کریم و حکیم، کتابِ «اوراد». بلکه معنای ذکر، یاد و یادآوری است. چنان چه همدیگر را در مواردی «متذکر» می‌شویم تا یادمان نرود. لذا قرائت این آیه و یا آیات دیگر، اگر صرف قرائت باشد و موجب تذکر و توجه و نیز ایمان و عمل نشود، هیچ سودی نخواهد داشت.
صبح قزوین : آیا قرائت قرآن کریم نیز مانند هر چیز دیگر، می‌تواند عامل هدایت یا گمراهی انسان باشد؟
ابوالقاسمی: نتیجه قرائت یا مطالعه کاملاً بستگی به رجوع کننده دارد، مثل هر کتاب و یا حتی هر علم و شیء دیگری.
چنانچه با علم روز و علم هسته‌ای، می‌توان داروهای شفا بخش ساخت و یا بمب اتمی تولید کرد. لذا خداوند متعال در مورد همه‌ آیات کریمه‌ قرآن مجید می‌فرماید:
«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ وَ لا يَزيدُ الظَّالِمينَ إِلاَّ خَساراً» (الإسراء - 82)
ترجمه: و ما آنچه از قرآن فرستيم شفاى دل و رحمت الهى بر اهل ايمان است، ليكن كافران را به جز زيان چيزى نخواهد افزود.
به عنوان مثال: پیامبران همگی از آیات الهی هستند. معجزه‌ حضرت موسی(ع) موجب هدایت جاهلان جادوگر می‌شود، اما از سوی دیگر، فرعون با دیدن این معجزه، بر کفرش افزوده شد.
پیامبر اسلام(ص) نیز زمینه هدایت بسیاری از انسان‌های عصر خود و اعصار بعدی را فراهم کرد، اما همین قرآن مورد عناد و لجاجت بیشتر کفار و ظالمین می‌شود.
صبح قزوین : چه عواملی در انسان موجب غفلت و فراموشی یاد خدا می‌شود؟
ابوالقاسمی: گاه برای اغلب ما دنیا و اشتغالات آن سبب فراموشی یاد خدا، خودمان، هدف از خلقت، مسیر و معاد می‌شود. فراموشی خداوند متعال نیز سبب تزلزل و احساس تنهایی در رفع مشکلات و بالطبع اضطراب می‌شود اما یاد خدا و توکل به او، این اضطراب را به آرامش مبدل می‌سازد.
لذا در آیه‌ مذکور نیز شاهدیم که خداوند متعال می‌فرماید: مؤمنین، دلشان به خداوند متعال گرم و آرام است. چون به او ایمان و توکل دارند، می‌دانند از کجا آمده و به کجا می‌روند و چگونه باید بروند. و همین «یاد» و «توکل» مستمر سبب می‌شود که نوسانات زندگی موجب تزلزل و اضطراب آنها نشود. آنها نه با ثروت خوشحال و مغرور و ظالم می‌شوند و نه با فقر، نگران و ترسان می‌شوند.
نه جوانی و سلامتی فریبشان می‌دهد، نه پیری و سالخوردگی سبب یأس و از دست دادن نشاط زندگی‌شان می‌شود؛ بلکه همیشه یاد خدا را در دل دارند و به همین دلیل همیشه ثابت قدم، مطمئن، استوار، با نشاط و پویا هستند. و بعد خداوند متذکر می‌شود که «فقط یاد خداست که سبب آرامش دل می‌شود» چرا که هر چیزی به جز او، خودش هم نیازمند، متزلزل و فانی است و نمی‌تواند موجبات اطمینان قلبی را فراهم نماید.
صبح قزوین : آیا قرائت آیات الهی موجب «اطمینان قلب» انسان می‌شود؟
ابوالقاسمی: همه‌ آیات الهی موجب «اطمینان قلب» است، به شرطی که انسان با قرائت آنها ایمان بیاورد و عمل نماید؛ و گرنه اگر کسی روزی صد بار هم کل قرآن کریم و یا یک آیه و یا ذکری مانند «سبحان‌الله»، «لا إله الا الله» را بیان دارد، اما اصلاً نفهمد که چه می‌گوید، دلش هم به یاد خدا نباشد و اثر این یاد در رفتار و زندگی‌اش تجلی نکند، هیچ بهره‌ای از این اذکار نمی‌برد. چنانچه خوارج در قدیم و یا وهابی‌ها در عصر خودمان نیز زیاد نماز و قرآن می‌خوانند و در مکه نیز نمازهایشان را به جماعت و در کنار کعبه می‌خوانند، اما به جای هدایت شدن، گمراه‌تر نیز می‌شوند.
صبح قزوین : نماز دارای چه مولفه‌ای است که آرامش انسان را به دنبال دارد؟
ابوالقاسمی: بعد از اینکه متوجه شدیم ذکر در این آیه یاد و یادآوری است و از سوی دیگر، نماز ستون دین است و انسان را از فحشا و فساد نهی می‌کند و به تعبیر روایت، نماز ذکر است پی به این مسئله می‌بریم که با خواندن و اقامه نماز که در پنج وقت صورت می‌گیرد، یاد خدا ایجاد می‌شود.
در واقع نماز دارای مولفه‌هایی شامل نظم، دوری ازگناه ، معراج مومن، نماز نور مومن و نشانه ایمان است، نماز بهترین چیزی است که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می‌کند، نماز پرچم اسلام و وسیله نزدیکی مومن به خداست.
صبح قزوین : برخی جوانان بیان می‌کنند اگر نماز خواندن برای کسب آرامش است ما می‌توانیم آن را از طریق انجام کارهای پسندیده‌ دیگری بدست آوریم بنابراین چه نیازی به خواندن نماز است؟
ابوالقاسمی: البته که اقامه نماز موجب آرامش می‌شود ولی در ابتدا کسی که هیچ شناختی درباره نماز ندارد نباید به او گفت که نماز بخوان تا به آرامش برسی.
چراکه ممکن است در اثر عدم دستیابی به چنین آثاری، سرخورده و ملول شده و در نهایت نماز را ترک کند، بنابراین باید در ابتدا به او گفت که اقامه نماز تکلیف است تا بعد از شناخت واقعی نماز، به این مرحله برسد که بعد از انجام تکلیف و ملکه شدن، در نهایت خود این آرامش در او ایجاد شده و این حس در او جریان پیدا می‌کند.
البته باید به این کلیات اعتراف کنیم که هرچه در راه عبادت خدا باشد، انسان را به آرامش می‌رساند و به قول مرحوم آیه الله بهجت "همین نماز ساده و در اول وقت انسان را به سیر و سلوک می‌رساند".
صبح قزوین : درباره عوامل ایجاد دلهره و نقش ایمان به خدا در کسب آرامش درونی توضیحاتی ارائه فرمایید؟
ابواقاسمی: گاهی دلهره و نگرانی از سوء سابقه و لغزش‌های قبلی حادث می‌شود که یاد خدای غفار و رحیم این دلهره را به آرامش تبدیل می کند، زیرا او گناهان را می‌بخشد و توبه را می‌پذیرد.
گاه ریشه دلهره و نگرانی احساس تنهایی است، که ایمان به خدای حاضر و ناظر این دلهره را به آرامش تبدیل می کند. او هم انیس است و هم مونس، حرف انسان را می‌شنود، کارش را می‌بیند و با او مهربان است.
گاهی اضطراب به خاطر احساس پوچی و بی‌هدفی است، اما ایمان به خدای حکیمی که در این عالم هر چیزی را طبق حکمت و برای هدفی آن هم با مقدار معین و در مدت حساب شده و در مدار خاصی آفریده، این اضطراب را هم برطرف می‌کند.
گاهی ناراحتی و اضطراب به این دلیل است که انسان موفق به راضی نگه داشتن سایرین نشده و از این بابت ناراحت است که چرا شخص یا گروهی را از خود رنجانیدم اما ایمان به این که ما فقط باید خدای خود را راضی کنیم و عزت و ذلّت تنها به دست اوست این نگرانی را نیز از بین می‌برد.
بنابراین اگر در قرآن می خوانیم: الا بِذِکرِاللّه تَطمَئِن القُلوب، آگاه باشید که با یاد خدا دل‌ها آرام می‌شود، یک واقعیت غیرقابل انکار است به طوری‌که اگر شناخت خدا و ایمان به او در قلب همه ایجاد شود همه مشکلات حل خواهد شد.
انتهای پیام/7003