به گزارش خبرنگار فرهنگ‌وهنر پایگاه خبری- تحلیلی
صبح قزوین؛ هشت سال دفاع مقدس برای ما تنها یک برهه تاریخی نیست؛ بلکه گنجینه عظیمی است که آینده و هویت فرهنگی ما را برای نسلهای گوناگون تامین خواهد کرد، با وجود این هنوز دستگاه‌های فرهنگی، متولیان فرهنگ آن طور که باید و شاید از آن بهره نبرده‌اند.
یکی از موثرترین و پراهمیت‌ترین راه‌های حفظ آثار و آرمان‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس توجه به ادبیات پایداری و نگارش زندگینامه، احوالات و ثبت خاطرات شهدا و رزمندگان اسلام است، امر مهمی که بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده و عمل به آن را وظیفه همه آحاد جامعه دانسته‌اند.
از ثبت و ضبطِ جزئیات دوران جنگ غفلت نکنید
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب از همان سال‌های اول بعد از جنگ بر لزوم ثبت و ضبط آثار جنگ و دفاع مقدس تاکید داشته و بیان کردند: «از همه نگارندگان حوادث جنگ و همه کسانی که توان انجام وظیفه در این مهم را دارند، درخواست می‌کنم از ثبت و ضبط جزییات این دوران غفلت نکنند و این گنجینه تمام نشدنی را برای آیندگان به ودیعه بگذارند، این دوره، دوره ذخیره نیروی محرکه تاریخ و الهام‌بخش امم است».
ثبت احوالات رزمندگان و شهیدان هشت سال دفاع مقدس پراهمیت است چرا که به فرموده رهبری معظم این سال‌ها، مظهری از برترین صفاتی است که یک جامعه می‌تواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد، دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنویت و دینداری است، مظهر آرمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهی است، مظهر ایثار و از خودگذشتگی است، مظهر ایستادگی و پایداری و مقاومت است، مظهر تدبیر و حکمت است.
از این رو یکی از وظایف اصلی نهادهای فرهنگی، به‌خصوص بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بنیاد شهید و امور ایثارگران و حوزه هنری انتقال فرهنگ دفاع مقدس به نسل جوانان است.
اگرچه در سال‌های اخیر گام‌های خوبی برای انتقال فرهنگ دفاع مقدس برداشته شده اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله بسیار است، یکی از این گام‌های موثر، نگارش و نشر کتاب‌های دفاع مقدس برای صدور مفاهیم ایثار و شهادت است که هنرمندان و نویسندگان قزوینی چندسالی است با توجه به اهمیت موضوع به آن همت گماشته‌اند.
نویسندگان پرتلاشی چون: روح‌الله شریفی، رسول ملاحسنی«خالق کتاب یادت باشد»، محسن نجفی، رهاسادات موسوی، الهام ربانی‌ها، حمید ملازینل و دیگر هنرمندان قزوینی که علی‌رغم سختی و مشقت کار همچنان بر راه جهادگونه خود ایستاده و ده‌ها عنوان کتاب با ارزش را به ادبیات پایداری هدیه داده‌اند.
روح‌الله شریفی از نویسندگان حوزه ایثار و شهادت در استان قزوین است که در طول سال‌های فعالیت فرهنگی و ادبی خود آثار فراوانی را به یادگار گذاشته است.
وی از سال ۸۵ با ورود جدی در حوزه ادبیات پایداری ده‌ها عنوان کتاب به رشته تحریر درآورده است که در سه گونه رمان، پژوهش و تاریخ شفاهی دفاع مقدس بوده و عموماً با موضوع شخصیت‌ها، وقایع و سوژه‌های مرتبط با شهر قزوین در دوران جنگ تحمیلی نوشته شده‌اند.
کتاب‌های «روزشمار دفاع مقدس، حاج حمزه، به قول آینه، آقا ولی، صدای بهشت با موضوع زندگی شهید میرسجادی، کتاب شیخ نصرت و هفت زمستان با موضوع انقلاب اسلامی و مجموعه داستان طنز با عنوان «تکل مازیار زارع زیر پای کریم انصاری فرد»، روزهای پیام‌بری و مادر سلیمان» از جمله آثار برگزیده این نویسنده موفق است.
با این نویسنده برجسته قزوینی در خصوص سیر تحولات ادبیات پایداری به گفتگو نشستیم؛ روح‌الله شریفی با اشاره به سیر تحولی حوزه ادبیات پایداری از ابتدای جنگ تاکنون اظهار کرد: ادبیات پایداری از ابتدای جنگ با شعر شروع شد و در ادامه کم کم خاطرات خودنوشت و دیگرنوشت بازار نشر را به تسخیر خود درآوردند.
نویسنده حوزه دفاع مقدس تصریح کرد: از همان روزهای نخست شروع جنگ بسیاری از نویسندگان احساس وظیفه کرده و شروع به نوشتن در این حوزه کردند؛ همچنین نسلی دیگر از نویسندگان پس از اتمام این دوره پیدا شدند که در دفاع مقدس رزمنده بودند و از دهه 70 به نوشتن خاطرات خود پرداختند.
وی افزود: در ادامه سیر تکامل ادبیات پایداری، چاپ خاطرات دیگرنوشت هم شروع شد، مصاحبه و تدوین خاطرات کسانی که خود قادر به نوشتن نبودند به یکباره رونق گرفت و حاصل این گفتگوها تولد نویسندگان بزرگ و کتاب‌های ماندگار بود، بدین شکل تاریخ شفاهی و به معنای دقیق‌تر؛ خاطره‌نویسی دیگرنوشت رشد کرد.
دفاع مقدس خاطره‌نویسی را از انحصار بیرون آورد
شریفی بیان کرد: خاطره‌نویسی تا قبل از انقلاب عمدتا کار آدم‌های مهم بوده است، یعنی اشخاص سیاست‌مدار، پرقدرت، روزنامه‌نگار و یا معروف که حرف‌هایش برای مردم مهم بوده تنها به نوشتن خاطرات خود می‌پرداختند، اما به برکت دفاع مقدس و دوران جنگ تاریخ شفاهی و خاطره‌نویسی از انحصار این افراد به اصطلاح سلبریتی درآمده و بومی شد.
این نویسنده قزوینی با اشاره به شرایط نامطلوب فروش کتاب عنوان کرد: شرایط کتاب در استان ما متاثر از فضای کلی کشور است که سرانه مطالعه کتاب و تیراژ آن پایین بوده و اوضاع مناسبی ندارد، البته در این میان شرایط کتب ادبیات پایداری کمی بهتر است چرا که مردم با قهرمانان قصه احساس قرابت بیشتری دارند.
وی ادامه داد: قهرمان قصه این کتاب‌ها یا فامیل وعزیز کسی بوده و یا به لحاظ معنوی با او نسبتی دارند و هم اینکه این نوع داستان‌ها مخاطبین خاص خود را دارد.
شریفی بیان کرد: مخاطب‌شناسی یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است باید در نگارش کتب دفاع مقدس بدان توجه کنیم، کما اینکه در نگارش باید از مولفه هنر هم بهره برد و مخاطب را هنرمندانه جذب کرد.
نویسنده حوزه دفاع مقدس یادآور شد: یک اثر زمانی می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد که هم سوژه مناسب و دسته اول داشته باشد و هم به خوبی و هنرمندانه پرداخت شده باشد و صد البته متناسب با ذائقه مخاطبان نوشته شود.
وی با بیان اینکه رسانه تاثیر زیادی در اشاعه فرهنگ کتابخوانی در حوزه دفاع مقدس دارد، تصریح کرد: خوشبختانه چندسالیست که در برنامه‌های رسانه ملی و برخی رسانه‌های جمعی برنامه معرفی کتاب گنجانده شده است که تاثیر خوبی بر معرفی و فروش کتاب‌ها داشته است، اگرچه روند کار هنوز حرفه‌ای نیست.
حوزه فرهنگ تنها وظیفه سازمان و ارگان‌ها نیست
این نویسنده اظهار کرد: برای ترویج کتابخوانی باید گروه‌هایی به صورت دائم در جهت جریا‌ن‌سازی متناسب با ذائقه و سلایق عموم جامعه در حوزه ادبیات پایداری تلاش کنند که متاسفانه در قزوین چنین فضایی حاکم نیست.
شریفی یادآور شد: به علاوه آنکه پیشانی فروش کتاب حوزه ادبیات پایداری وجود کتابخانه تخصصی است که متاسفانه در شهر قزوین چنین امکانی وجود ندارد، لذا وقتی فضا حرفه‌ای نیست، فروش هم حرفه‌ای نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما شغل‌ها و حقوق‌ها درست ارزش‌گذاری نشدند، تصریح کرد: اکثر والدین دوست دارند فرزندانشان دکتر و یا مهندس شوند، درحالی که آن‌کس فرهنگ و هویت یا ملت را می‌سازد کتاب و فعالیت‌های فرهنگی است.
نویسنده حوزه ادبیات پیداری ادامه داد: به دلیل پولساز نبودن نویسندگی آقایان کمتر به آن می‌پردازند و یا نویسندگی شغل دوم آنهاست، اکثر نویسندگان جامعه ما از بانوان هستند، چون هم روح لطیف‌تری دارند و هم دغدغه معیشت‌شان کمتر است.
شریفی در پایان گفت: حوزه فرهنگ تنها وظیفه فلان سازمان و ارگان نیست، بلکه در این زمینه هرکس باید به یک خودآگاهی برسد که برای فرهنگ خود و نسل آینده مایه بگذارد و چه چیزی موثرتر و با ارزش‌تر از مرام و مسلک شهدای جان برکف که زمینه رشد و تعالی افراد را مهیا خواهد کرد.
محسن نجفی دیگر نویسنده فعال در حوزه ادبیات پایداری است که از سال 1383 کار نگارش را آغاز کرده و تاکنون چهار عنوان کتاب به نام‌های: «معلم شهر» درباره معلم شهید قدرت‌اله چگینی، «مصطفای خوبی‌ها» در رابطه با زندگینامه «شهید مهندس مصطفی حق‌شناس» از شهدای شاخص ترور، «روزهای عین خوش» خاطرات جانباز علی نجفی و «لبخندماه» با موضوع زندگینامه شهید مدافع حرم «الیاس چگینی»؛ در حوزه ادبیات پایداری و در راستای هنر اسلامی به تحریر درآورده است.
انتقال فرهنگ دفاع مقدس با نگاه و بیان هنری مطالب میسر می‌شود
با محسن نجفی به گفتگو نشستیم، وی در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و هنر
صبح قزوین اظهار کرد: در حوزه دفاع مقدس هرچه قدر کار بشود باز کم است، رهبری معظم تاکید ویژه‌ای برنگارش این کتب و ثبت خاطرات رزمندگان و شهدا و حوادث دفاع مقدس دارند.
وی افزود: حوزه ادبیات پایداری گره محکمی با مبانی اعتقادی و فرهنگ ایثار و شهادت دارد و انسانساز است، به همین دلیل باید به شدت به آن اهمیت داد.
این نویسنده قزوینی تاکید کرد: آنچه در انتقال فرهنگ مهم است نگاه و بیان هنری مطالب است، همچنین داستان راه مناسبی برای انتقال مفاهیم دفاع مقدس برای نسل جوان است، هرچند شاید برخی سوژه‌ها قابلیت تبدیل به داستان را نداشته که باید با زبان هنر آن را بیان کرد.
وی ادامه داد: همان چیزی که در آثار شهید آوینی به وفور به چشم میخورد، او با باطن صاف و نورانی خود جملاتی را خلق می‌کرد که همواره ماندگار است، هرچند در قالب داستان نیست.
نجفی بیان کرد: نویسنده نباید هرآنچه که شنیده را به نگارش دربیاورد، بلکه نگارش هنرمندانه و چینش کلمات آن بسیارمهم است.
تعطیلی نهادهای فرهنگی در قزوین
نویسنده حوزه ادبیات پایداری اظهار کرد: متاسفانه دستگاه‌های فرهنگی استان کار شایسته‌ای برای نگاهداشت فرهنگ دفاع مقدس انجام نداده، گویی کار تربیتی و فرهنگی در جامعه تعطیل است با وجود اینکه به قول رهبر انقلاب دشمن دشمنی خودش جهادگونه رفتار می‌کند.
وی ادامه داد: درست است ما در استان چندین نویسنده خوب در حوزه دفاع مقدس داریم که قریب ۲۰ کتاب موثر و خوب نوشته‌اند، اما به اعتقاد بنده حال ادبیات پایداری خوب نیست و ما حرف چندانی برای گفتن نداریم، چرا که نتوانسته‌ایم به‌خوبی عمل کنیم.
نجفی گفت: فعالیت امروز ما در عرصه فرهنگ آماری و گزارشی است و ما برای فرهنگ که یک امر اساسی است بدون هدف و سطحی گام برمی‌داریم و هنوز در حوزه آموزش و ارتقا سطح تخصصی افراد کار چندانی نکردیم.
در حوزه دفاع مقدس خطر جدی از دست رفتن منابع وجود دارد
نجفی با بیان اینکه در زمینه تربیت نیروی انسانی ضعیف عمل کردیم، تصریح کرد: افرادی مانند روح‌الله شریفی و دیگر نویسندگان قزوینی اگر فعالیتی دارند و دغدغه‌مند هستند، این تلاش از سر دلدادگی است و گرنه هیچگاه آنگونه که باید مورد حمایت نهادهای فرهنگی قرار نگرفتند.
وی افزود: برای خلق آثار دفاع مقدس نیازمند افرادی همچون شهید آوینی هستیم چرا که اندیشه، آثار و تولیدات سید شهیدان اهل قلم همچنان فاخر و بی‌رقیب است.
این نویسنده تصریح کرد: در همین قزوین چند نفر را داریم که مانند شهید قدرت‌الله چگینی و یا مرحوم یزدان‌پناه مدام دغدغه تربیت داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: مرتضی آوینی با تزکیه و خودشناسی کویر وجود خود را به گلستان تبدیل کرد؛ شد کسی که رهبری به طور خاص ایشان را دوست دارند، لذا در حوزه جریان‌ساز فرهنگ اگر بخواهیم موثر بوده و حرفی برای گفتن داشته باشیم باید مانند این سید بزرگوار عمل کنیم.
وی در ادامه گفت: ما در حوزه دفاع مقدس در خطر جدی از دست رفتن منابع هستیم، پدران و مادران شهدا با یک سینه پر از خاطره و حرف نگفته از بین ما می‌روند و اگر دیر بجنیم تنها حسرت این کوتاهی بردلمان خواهد ماند.
نجفی با بیان اینکه باید به این فهم درست برسیم که میدان فرهنگ و ادبیات پایداری میدان سیاست نیست، اظهار کرد: افراد نباید با ناخالصی در این عرصه قرار بگیرند بلکه در درجه اول خودسازی و صیقل درون بپردازند تا بتوانند در عرصه ادبیات پایداری خوش درخشیده و در بند دیده شدن نباشند.
این نویسنده تاکید کرد: باید نیروهای انسانی را تقویت و تربیت کنیم، کاری که امروز کمتر کسی و یا نهادی حوصلهٔ آن را دارد و تحقق این موضوع همراه با اتحاد و اتفاق می‌تواند مانع از رفتن مسیر فعالیت‌های فرهنگی به‌سوی عملکردهای جزیره‌ای که شود.
وی عنوان کرد: اگر نگران آینده فرزندان این سرزمین هستیم، اگر به عنوان منتظر امام عصر(عج) به دنبال رفع موانع و در پی اتفاقات خوب هستیم، راه آن تنها از نشر فرهنگ ایثار و شهادت می‌گذرد.
نجفی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب بر ضرورت کارهای هنری برای ترویج ارزش‌های دفاع مقدس، بیان کرد: گاهی یک کتاب و یا یک نمایش، برداشتی کوتاه از زندگی یک شهید والامقام که به طور ادبی و هنرمندانی بیان شوند، زندگی بسیاری از افراد را به صراط مستقیم هدایت کرده است، ازین‌رو باید از آن بهره برد.
وی یادآور شد: بیش از دوهزار و 950 شهید ارتش در استان قزوین ثبت شده است، چرا برای هیچ نهادی مهم نیست، چرا هیچ اراده برای بیان خاطرات این شهدا و بازماندگان آنها وجود ندارد.
نجفی در پایان با بیان اینکه تاریخ دفاع مقدس هویت‌ساز است، گفت: مانع اصلی تولیدات دفاع مقدس در استان قزوین، نبود فردی است در تراز آوینی‌ها که بتواند بار فرهنگ هویت‌ساز جبهه را به دوش بکشد.
انتهای خبر/ 2001
دیدگاه ها