دردهای وزارتخانه عیال‌وار کشور نیاز به التیام دارد

بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، اکنون چیزی حدود 13 میلیون دانش‌آموز در 105 هزار مدرسه کشور مشغول تحصیل هستند و حدود یک میلیون فرهنگی شاغل که شامل معلمان، آموزگاران، دبیران و کارمندان این وزارتخانه هستند، کار اداره و آموزش دانش‌آموزان و مدارس را به عهده دارند.

*بودجه چالش اصلی آموزش و پرورش/ معلمان هم‌چنان ناراضی از تبعیض

علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش چندی پیش در استان هرمزگان با اشاره به بودجه این وزارتخانه گفت: «امسال بودجه آموزش و پرورش نزدیک به 25 هزار میلیارد تومان است که با این وجود حداقل پنج هزار میلیارد کسری بودجه داریم و دولت یازدهم در این دو سال حداقل 50 درصد بودجه آموزش و پرورش را افزایش داده و از بودجه 12 هزار میلیارد تومانی در سال 91 این رقم به بیش از 24 هزار میلیارد تومان در سال جاری رسیده است.»

به گزارش فارس، هر سال بودجه این وزارتخانه بزرگ افزایش چشمگیری دارد و از طرفی اتفاق خاصی در فیش حقوقی معلمان، مدارس، تجهیزات، امکانات رفاهی، بهبود وضعیت معیشت، افزایش جایگاه اجتماعی و بسیاری موارد دیگر خبری نیست.

این اتفاقات مبین این موضوع است که چرا وضعیت فرهنگیان در طول تمامی سالهای گذشته وضعیت چندان مناسبی نبوده است؟ در نهایت با افزایش بودجه و موارد دیگر قرار نیست دولت ساز و کاری برای افزایش رفاه بیشتر فرهنگیان داشته باشد؟

ذکر این نکته که آموزش و پرورش باید توان بیشتری برای چانه زنی و گرفتن تسهیلات از دولت داشته باشد نباید فراموش شود، اما اینکه آموزش و پرورش همواره از مظلوم‌ ترین وزارتخانه ها در دولت‌های مختلف بوده است نیز از دیگر موارد قابل اهمیت است.

*آموزش و پرورش اولویت دولت نیست/ بیشترین اعتراضات معلمان شکل گرفت

البته این سوال از ابتدای آغاز دولت یازدهم در بین منتقدان وجود داشته است که آیا آموزش و پرورش اولویت دولت یازدهم است؟ به نظر می‌رسد که اینطور نیست و مطابق گفته معاون پارلمانی رئیس جمهوری، «در دولت یازدهم مهار تورم و خروج از رکود نرخ رشد از اولویت‌های رئیس جمهور بود و اگر این کار انجام نمی‌شد حتی آموزش و پرورش نمی‌توانست به عرصه‌های مختلف خود بپردازد؛ وی یکی دیگر از اولویت‌های دولت را سیاست خارجی عنوان کرد.»

این سخنان نشان می‌دهد که آموزش و پرورش از اولویت‌های دولت یازدهم نبوده است و به همین دلیل است که تفاوت در پرداخت به فرهنگیان نسبت به سایر نهادها چشمگیر شده است و بیشترین معترضان را به همراه داشته است.

به نظر می‌رسد بیشترین اعتراضات معلمان در دوره کنونی رخ داده است و بارها معلمان به لحاظ وضعیت نامناسب معیشتی، تبعیض در پرداخت به کارمندان، عدم برگزاری آزمون استخدامی، عدم به کارگیری مربیان پیش دبستانی و موارد دیگر جلوی وزارت آموزش و پرورش، مجلس شورای اسلامی و حتی در ادارات استانها و شهرستانهای مختلف کشور برگزار شد.

*نظام رتبه‌بندی معلمان از شایعه تا واقعیت/ مُسکن مقطعی حقوق با رتبه‌بندی

در اواخر عمر دولت گذشته بود که تلاش برای به تصویب رسیدن این طرح ناتمام ماند و شرایط برای دولتمردان کنونی فراهم شد تا این طرح را به سرانجام برسانند.

تلاش‌های مسئولان کنونی وزارت آموزش و پرورش برای تهیه و مطرح کردن این طرح عظیم هم در نوع خود ستودنی بود زیرا به نظر می‌رسد قرار است پس از بررسی دوساله در نهایت این طرح قابلیت اجرایی پیدا کند.

از جزئیات منتشر نشده آن که بگذریم برخی شایعات در خصوص افزایش حقوق معلمان مطرح است که برخی آن را بین 300 تا 800 هزار تومان عنوان می‌کنند و توقعاتی را در این بین به وجود آورده است.

اما باید به اینکه توجه داشت که رتبه‌بندی معلمان به هیچ وجه در راستای افزایش حقوق معلمان اجرا نخواهد شد و ماهیت اصلی این طرح افزایش انگیزه و تلاش معلمان خواهد بود و در نهایت با افزایش رتبه به افزایش حقوق خواهد انجامید.

قرار است این طرح از اول مهر سال جاری اجرایی شود و دولت هم 1350 میلیارد برای آن در سال 94 بودجه در نظر گرفته است.

شرایط کنونی دولت هم از نظر اعتباری و اقتصادی به لحاظ فشارهای بین المللی و پایین آمدن قیمت نفت مناسب نیست و در چنین شرایطی اختصاص این ارقام برای رتبه بندی معلمان قابل تقدیر است اما بسیاری رتبه بندی را یک مُسکن موقت می‌نامند.

*تراژدیک بودن آزمون استخدامی آموزش و پرورش برای پیش دبستانی‌ها

برگزاری آزمون استخدامی در آموزش و پرورش جذب نیروهای جدید در این دستگاه بزرگ روند بسیار جالبی را پیش گرفت به طوری که آموزش و پرورش در این خصوص کمتر اطلاع رسانی کرد و کمتر اظهار نظر داشت.

از سال گذشته مجلس شورای اسلامی به وزارت آموزش و پرورش برای عدم اجرای قانون برگزاری آزمون برای مربیان پیش دبستانی و تعیین تکلیف آنها فشار آورد و حتی پرونده وزیر آموزش و پرورش به منزله استنکاف از اجرای قانون به قوه قضائیه رفت.

پس از آن در اواخر اسفند ماه سال گذشته بود که ابتدا معاون وزیر آموزش و پرورش خبر از برگزاری آزمون استخدامی در این وزارتخانه داد و در نهایت وزیر آموزش و پرورش آن را تأیید کرد، حال از شفاهی و کتبی شدن مجوز برگزاری و عدم هماهنگی‌ها می‌گذریم.

در نهایت برگزاری آزمون استخدامی آموزش و پرورش به سازمان سنجش محول شد و این آزمون 27 شهریور ماه برگزار خواهد شد تا پس از آن پنج هزار نفر وارد این شغل معلمی شوند؛ البته 1300 نفر سهمیه خانواده شهدا و ایثارگران هستند و 3700 نفر هم از طریقی آزمون که 180 هزار نفر در آن ثبت نام کردند پذیرش می‌شوند.

نکته جالب این است که تمام جوانانی که بخواهند وارد آموزش و پرورش شوند می‌توانند در این آزمون شرکت کنند در حالی که آزمون به نام مربیان پیش دبستانی است و ظاهراً به کام دیگران، از طرفی مربیان پیش دبستانی به این موضوع معترض هستند.

وزیر آموزش و پرورش هم اعلام کرد که مربیان پیش دبستانی در آزمون استخدامی آموزش و پرورش در اولویت هستند اما این نکته هم نتوانست التیام دردهای این مربیان باشد.

*آموزش ابتدایی پیشتاز فعالیت‌ها در آموزش و پرورش

بیش از 50 درصد معلمان در دوره ابتدایی مشغول تدریس هستند و توجه به این معلمان باید در وهله نخست اهمیت باشد. البته آموزش و پرورش افزایش حقوقی را برای معلمان این مقطع در نظر گرفت که قابل تقدیر است.

در 17 دی ماه سال گذشته مدیر کل دفتر وزارتی آموزش و پرورش به فارس گفت: «حقوق معلمان ابتدایی 20 درصد افزایش یافت.»

این کار حداقل توانست مقدار کمی از تلاش‌های بی وقفه معلمان ابتدایی را پاسخ دهد.

توجه به مدارس تک دانش‌آموزی، بازگرداندن دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به مدرسه، برگزاری طرح جابربن حیان، توجه به آموزش در مناطق دوزبانه، برگزاری دوره‌های آموزشی برای معلمان، توجه به حوزه آموزش در عشایر و بسیاری از موارد دیگر از جمله فعالیت‌های معاونت آموزش ابتدایی محسوب می‌شود.

*آموزش متوسطه و حرکت به سمت حذف کنکور

معاونت آموزش متوسطه متولی دانش‌آموزان راهنمایی قدیم، دبیرستان، هنرستان و پیش دانشگاهی است.

مسئول برگزاری پروژه مهر آموزش و پرورش نیز از معاونت آموزش متوسطه است و تمام فعالیت‌ها برای بازگشایی مدارس در این معاونت انجام می‌شود.

یکی از طرح‌هایی که در این معاونت در این مدت انجام شده است، طرح تعالی مدرسه است که در 5700 مدرسه انجام شد که فعالیتهای بسیاری را در دل خود جای داده است.

توجه به کارآفرینی، جشنواره نوجوان خوارزمی، برگزاری تجارب مدارس هوشمند، توجه به تجهیز هنرستانها، افزایش نرخ حضور دانش‌آموزان در هنرستان، حذف کنکور و موارد دیگر از فعالیت‌های این معاونت به شمار می‌رود.

*ساخت و ساز مدارس از رونق افتاده است/ حضور بیش از 3 میلیون دانش‌آموز در مدارس ناایمن

وضعیت ساختمانهای مدارس در چند سال اخیر شرایط مناسبی را نداشته است و به علت کمبود اعتبارات همواره مشکلات بسیاری را در این حوزه شاهد بودیم.

مدارس تخریبی، نبود تجهیزات کافی و مشکلاتی که در زمینه ساخت مدارس جدید، کمبود اعتبارات، تخریب و بازسازی، تبدیل سیستم های گرمایشی و سرمایشی به وضعیت استاندارد و توجه به مدارس قدیمی از جمله مواردی است که نیاز به اعتبارات برای پرداختن به آن را دارد.

به گفته معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش یک سوم مدارس کشور ایمن نیست و این موضوع بدان معنا است که با فرض وجود 105 هزار مدرسه در کشور، 35 هزار مدرسه ناایمن هستند و با فرض 13 میلیون دانش‌آموز در کشور چیزی حدود 4 میلیون و 340 هزار نفر در مدارس ناایمن تحصیل می‌کنند.

این آمارها بسیار نگران کننده است و طلب می‌کند اعتبارات مورد نیاز در بخش عمرانی به این بخش اختصاص داده شود تا شاه مشکلاتی در آینده نباشیم.

ضمن اینکه وضعیت مدارس کشور نسبت به گذشته شرایط بهتری پیدا کرده است زیرا در گذشته مدارس ناایمن دو سوم مدارس را تشکیل می‌داد که امروز این عدد به یک سوم رسیده اما هم‌چنان شرایط مطلوب نیست.

*عدم توضیحات آموزش و پرورش، اعتیاد در مدارس را به واقعیت نزدیک می‌کند

یکی از حساس‌ ترین قسمت‌های آموزش و پرورش معاونت تربیت بدنی است که به نظر می‌رسد آن پویایی که باید داشته باشد را به همراه خود ندارد.

اداره کل تربیت بدنی، پیشگیری از آسیب های اجتماعی و سلامت دانش‌آموزان تحت هدایت معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش است.

یکی از مهمترین برنامه‌هایی که در دو سال اخیر در تربیت بدنی آموزش و پرورش انجام شده است، برگزاری المپیادهای درون مدرسه‌ای بود که به گفته معاون وزیر آموزش و پرورش، حدود 3.5 میلیون دانش‌آموز در این طرح شرکت کردند.

البته برگزاری چنین طرح‌هایی که دانش‌آموزان را به تحرک وادار می‌کند قابل تقدیر است اما کافی نیست.

ضمن اینکه بسیاری از طرح‌های ملی تربیت بدنی آموزش و پرورش که از گذشته آغاز شده بود اکنون کاملاً متوقف شده است و به نظر می‌رسد علاقه‌ای به ادامه این طرح‌های ملی ندارد.

حوزه پیشگیری از آسیب های اجتماعی آموزش و پرورش هم در نوع خود حاشیه‌های فراوانی دارد. ستاد مبارزه با مواد مخدر از آمار یک درصدی اعتیاد در مدارس حکایت می‌کند و بسیاری از کارشناسان شروع اعتیاد برخی را از مدارس عنوان می‌کنند.

تمام این موضوعات در حالی است که مسئولان آموزش و پرورش واکنش چندانی به این موضوعات نشان نمی‌دهند و پاسخ و آمارهای واقعی‌تری نمی‌توانند ارائه کنند تا وجود چنین آمارهایی به واقعیت نزدیک شود.

در حوزه سلامت هم به علت نبود اعتبارات کار خاصی در خصوص قرص آهن، پدیکولوز و موارد دیگر آنچنان انجام نمی‌شود و این بخش کار اصلی را به عهده وزارت بهداشت می‌داند.

*شهریه مدارس غیردولتی چالش اصلی مردم در ثبت‌نام

مدارس غیردولتی با آن همه دبدبه و کبکبه که به همراه دارد همواره مشکلات نرخ شهریه، ارائه خدمات و پایین بودن کیفیت آموزش را با خود به همراه داشته‌اند اما با این شرایط افراد بسیاری هستند که علاقمند به ثبت نام فرزندشان در این مدارس هستند.

مرضیه گرد، رئیس سازمان مدارس غیردولتی آموزش و پرورش گفت: «از آغاز کار دولت تدبیر و امید با افزایش 3.5 درصدی دانش‌آموز در مدارس غیردولتی مواجه شده‌ایم و 11.6 حضور دانش‌آموزان در مدارس و مراکز غیردولتی را شاهد هستیم؛ در حال حاضر بالغ بر یک میلیون و 377 هزار دانش‌آموز در 11 هزار و 847 مدرسه غیردولتی، 664 هزار و 854 دانش‌آموز در 2 هزار و 117 مدرسه هیات امنایی و 199 هزار و 808 دانش‌آموز در هزار 1722 مدرسه آموزش از راه دور تحصیل می‌کنند.»

وی افزود: «از افزایش 20 درصدی شهریه مدارس در سال‌جاری خبری نیست و ما در شهر تهران منطقه به منطقه بررسی کردیم و حداقل 2.5 درصد و حداکثر 17.5 درصد برای افزایش شهریه‌ها پیش‌بینی شد.»

هر روز بر تعداد دانش‌آموزان در بخش غیردولتی اضافه می‌شود و از طرفی شهریه چالش اصلی این مدارس شده است. آموزش و پرورشی ها که معتقدند مدارس نباید بیشتر از نرخ مصوب شهریه دریافت کنند در حالی که درس خواندن در یکسال این مدارس با تمام هزینه‌ای که برای گرفتن لیسانس پرداخت می‌کنید یکسان شده است.

به نظر می‌رسد مدارس غیردولتی باید موضوع کیفیت آموزش را مد نظر قرار دهند و مطابق با مصوبات سازمان مدارس غیردولتی در نرخ شهریه برخورد شود.

یکی دیگر از مشکلات حوزه غیر دولتی در سال گذشته، واگذاری مدارس به بخش خصوصی بود و طوری که حدود یک هزار مدرسه در سال گذشته به موسسان مدارس غیردولتی واگذار شد و در نهایت با واکنش نمایندگان مجلس شورای همراه شد.

به نظر می‌رسد ادامه فعالیت چنین مدارسی در سال تحصیلی آینده از سوی آموزش و پرورش با مجلس شورای اسلامی به چالش برخورد کند زیرا مجلسی ها معتقد هستند که این واگذاری باید متوقف و مدارسی که در سال گذشته واگذار شده بود به حالت قبلی برگردد و از طرفی آموزش و پرورش به ادامه فعالیت با اسم خرید خدمات آموزشی اصرار دارند.

باید منتظر بود و دید در نهایت این موضوع چه اتفاقی را با خود به همراه خواهد داشت.

*هوشمند سازی مدارس تعطیل شد

در سالهای گذشته تلاش شد تا با ورود تجهیزات رایانه‌ای به مدارس و کلاس‌های درس تا حدودی به سمت هوشمند سازی مدارس حرکت کنیم اما اکنون شاهد تعطیلی هوشمند سازی مدارس هستیم.

در گذشته حتی نمایشگاه‌هایی در خصوص هوشمند سازی مدارس برگزار شد اما اکنون خبری از این موضوع نیست و شاید آموزش و پرورش تمایلی به انجام چنین کاری ندارد چون در گذشته هم مشکلات مالی وجود داشت.

افزایش انگیزه معلمان و دانش‌آموزان و به روز تر شدن و یا نزدیک شدن به سرعت تکنولوژی و استفاده صحیح از ابزار آلات الکترونیکی به یادگیری دانش‌آموزان کمک می‌کرد که امروز دیگر شاهد چنین موضوعی نیستیم.

*مشکلات کتب درسی هر سال کمتر می‌شود/ تولید میلیون‌ها جلد کتاب در هر سال

یکی از آرام‌ترین حوزه‌هایی که در آموزش و پرورش وجود دارد، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی است که وظیفه تولید کتب درسی و محتواهای آموزشی را به عهده دارد.

هر ساله چیزی حدود 130 میلیون جلد کتاب درسی در آموزش و پرورش تولید می‌شود در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد که کار بسیار سختی است.

در چند سال گذشته هم با تغییر نظام آموزشی کتابهای درسی هر سال دستخوش تغییرات اساسی شد تا پس از چند دَه سال محتوای تمامی کتابهای تغییراتی داشته باشد که تیم بسیار بزرگی با تلاش فراوان این کار را به سرانجام می‌رساند هر چند که کتب جدید دارای اشکالاتی هم هستند اما از زحمات تولید این کتب نمی‌توان گذشت.

اینکه کتابهای درسی به موقع و هم‌زمان با شروع سال تحصیلی به دست دانش‌آموزان برسد هماره یکی از دغدغه‌های اصلی بوده است و در سالهای اخیر مشکلات به حداقل رسیده است.

*انقلاب حمایت از دانش‌آموزان استثنایی در راه است

سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور هم زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش است و حدود 120 هزار دانش‌آموز را در حوزه‌های مختلف تحت پوشش قرار می‌دهد.

یکی دیگر از حوزه‌های پویای آموزش و پرورش، بخش استثنایی است که فعالیت‌های ارزنده‌ای انجام و در دستور کار دارد.

به گفته قدمی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، تمام هزینه‌های دارویی و بیمارستانی دانش‌آموزان استثنایی از اول مهر امسال رایگان خواهد شد که یک انقلاب در حوزه مدارس استثنایی به شمار می‌رود.

توزیع کتابهای مدارس استثنایی در سالهای اخیر به یک مشکل بزرگ تبدیل شده بود که قرار است با تلاشهای فراوان این کتب تا پیش از آغاز سال تحصیلی به دست تمام دانش‌آموزان برسد.

یکی از نکات قابل تقدیر دیگر در این حوزه، توجه به دانش‌آموزان کم بینا است که قرار است در سال تحصیلی آینده برای حدود یک هزار دانش‌آموز تبلت رایگان خریداری و در اختیار آنها قرار گیرد تا مشکل کتابهای آنها برای همیشه مرتفع شود.

به گزارش فارس، تمام دستگاه‌های اجرایی کشور دارای نقاط ضعف و قوتی هستند که باید برای برطرف کردن نقاط ضعف و همچنین قوت بخشی به نقاط مثبت تلاش کرد.

آموزش و پرورش هم به عنوان بزرگترین دستگاه اجرایی کشور با وجود یک میلیون فرهنگی شاغل و حدود 700 هزار فرهنگی بازنشسته یکی از بزرگترین و عیال وارترین دستگاه‌های کشور به شمار می‌رود که امیدواریم توجه به این دستگاه هر روز بیشتر شود.

تا زمانی که اعتبارات کافی برای این وزارتخانه بزرگ در نظر گرفته نشود و از اولویت های اصلی دولت به شمار نرود، شرایط و مشکلات به قوت خود باقی خواهد بود که همت و تلاش نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای اعتلای بیشتر و پیشرفت نظام تعلیم و تربیت احساس می‌شود.

منبع: فارس