به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، فضای مجازی نسل جدیدی از ارتباطات را به انسان‌ها معرفی کرده است و با گسترش سکوهای متنوع برای سلایق مختلف و تامین نیازهای آنان، بستر مناسبی برای فعالیت افراد فراهم شده است.
یکی از این سکوهای جذاب و پرطرفدار فضای مجازی، اینستاگرام است که با دامنه محتوایی بی‌پایان و فریبنده مخاطبین بی‌شماری را در سرتاسر عالم به خود جذب و باعث ایجاد سدی در بین اعضای خانواده شده است به طوریکه شب‌نشینی و فضای صمیمانه جای خود را به دورهمی با افرادی عموما ناآشنا در فضای مجازی داده است.
حدیثه پیله‌چی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، از فضای مجازی به عنوان یک شمشیر دو لبه یاد کرد و گفت: این فضا علاوه بر اینکه مزایای بسیاری در حوزه آموزش رایگان، سریع و آنلاین دارد اما از آنجایی که سواد رسانه در میان عموم جامعه شکل نگرفته، بنابراین افراد به جای بهره‌مندی از مزایای بی‌شمار دنیای مجازی از معایب آن آسیب می‌بینند.
فضای مجازی به دنیای واقعی افراد بدل گشته
وی با اشاره به اهمیت آموزش سوادرسانه برای مصون ماندن از آسیب‌های فضای مجازی افزود: شرایط به سمتی در حال حرکت است که گویی فضای مجازی به دنیای واقعی افراد بدل گشته و مردم در حال یافتن حقیقت خود در این فضای مجازی هستند.
کارشناس سواد رسانه خاطرنشان کرد: وقتی فردی دچار استرس، کرختی یا عصبانیت و خشم می‌شود به فضای مجازی پناه می‌آورد چون تصور می‌کند می‌تواند با سپری کردن ساعاتی از روز، بدون اینکه قضاوتی در مورد او شکل بگیرد مشکلاتش را فراموش کند.
وی ادامه داد: وقتی کاربران ساعت‌ها از زمان خود را در اپلیکیشن‌ها و فضاهای مجازی از قبیل اینستاگرام، توییتر یا یوتیوب به هدر می‌دهند شاید در آن لحظات با فراموش کردن مشکلات به یک آرامش نسبی برسند اما واقعیت این است که مشکلات همچنان پابرجا مانده و اقدامی در جهت رفع آن صورت نگرفته، لذا فرد دچار ناامیدی مضاعف می‌شود.
اینستاگرام فضایی برای پر کردن خلأ دیده شدن و معروفیت
پیله‌چی با بیان اینکه هر لایک در فضای مجازی احساس قدرت و دیده شدن به کاربر فضای مجازی می‌دهد، گفت: این در شرایطی است که غالب افراد تمایل به دیده شدن، معروفیت و مورد تایید واقع شدن دارند و اینستاگرام این فضا را هم به جز خلا‌های ذهنی و یخ‌زدگی هویتی در کاربران ایجاد می‌کند.
وی تصریح کرد: رسانه‌ها از تکنیک‌ها و نظریه‌های مختلفی برای قانع کردن مردم استفاده می‌کنند به طوریکه نزدیک به ۴۰ تکنیک اقناع مخاطب داریم که با زیرمجموعه‌های خود نزدیک به ۱۲۰ تکنیک را شامل می‌شود.
دبیر نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب اسلامی استان قزوین با اشاره به بخشی از کارکردهای رسانه در دنیای امروز خاطرنشان کرد: رسانه‌ها توسط غول‌های رسانه‌ای مردم را قانع کرده‌اند که شما فقط از طریق راه‌هایی که ما نشان می‌دهیم می‌توانید معروف و مشهور شوید و مورد تمجید و تعریف قرار بگیرید و بخشی از مشکلات خود را فراموش کرده و احساس بهتری نسبت به زندگی خود پیدا کنید و حتی شیوه چگونه استفاده کردن از احساس بهتر را هم به مخاطبان آموزش می‌دهند.
وی عنوان کرد: یکی از تکنیک‌های اقناعی مهم در بحث سوادرسانه تکنیک برجسته‌سازی است که در این تکنیک به فرد چگونه فکر کردن را القا نمی‌کند بلکه اعلام می‌کند که به چه چیزی فکر کند.
پیله‌چی درخصوص پیروی کاربران از الگوهای ارائه شده در اینستاگرام بیان کرد: با توجه به اینکه رسانه صنعت‌های بزرگ مد، لباس و لوازم آرایشی را تبلیغ می‌کند بنابراین از طریق تکنیک‌های رسانه‌ای، مخاطبان را به گونه‌ای قانع می‌کند که به طور مثال از تیپ و مدی که عرضه می‌کند پیروی کنند تا آن پوشاک و محصولات آرایشی خریداری شود که اینستاگرام یک فضای بسیار مناسب برای تحقق این هدف است.
بهره‌برداران صنعت مد و لوازم آرایشی، برندگان اصلی دوئل زیبایی در فضای مجازی
وی اذعان کرد: امروزه بسیاری از نوجوانان و جوانان بدون توجه به تعالیم معرفتی، افکار و آمال و آرزوهای واقعی خود در مسیر رفع نیازهای کاذب با بهره‌گیری از الگوهای زیبایی ارائه شده از فضای مجازی حرکت می‌کنند و صرفا در یک مسابقه زیبایی قرار گرفته‌اند و چون این موضوع کاملا نسبی بوده و هیچ وقت به ۱۰۰ درصد نمی‌رسد لذا این دوئل همچنان ادامه دارد و تنها سواستفاده‌کنندگان از این مسابقه زیبایی، بهره‌برداران صنعت مد و زیبایی و لوازم آرایش و ابرقدرت‌های رسانه‌ای هستند.
کارشناس سواد رسانه اظهار کرد: یکی دیگر از آسیب‌های فضای مجازی این است که گویی مردم دچار یخ زدگی ذهنی شده‌اند به طور مثال وقتی فردی را می‌بینند که دچار سانحه شده به جای اینکه به کمک او بشتابند، کنار ایستاده و از آن صحنه فیلم می‌گیرند تا اولین مخابره کننده باشند چون بارها دیده‌اند افرادی که فیلم‌ها را بازنمایی شده در فضای مجازی و اینستاگرام بارگذاری کرده‌اند تعداد فالوورهای بسیاری را جذب کرده‌اند.
وی ادامه داد: اگر بحث سواد رسانه در میان عموم جامعه نهادینه شود و مردم تصاویر و ویدئوهای بازنمایی شده را پیگیری نکرده و افراد را بیخود و بی‌جهت معروف نکنند و به دوران نخبگی بازگردند و در راستای معرفی افرادی قدم بردارند که از شخصیت‌های بسیار قدرتمند و دارای دانش و تخصص بالا در حوزه‌های تخصصی است قطعا این افراد هم فالوورهای زیادی به دست نمی‌آورند و شرایط خود به خود به حالت عادی بازمی‌گردد اما تا وقتی که این دسته از افراد با اقبال عمومی مواجه باشند همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.
کاربران به شکل هدفمند و با نگاه استفاده بهینه وارد اینستاگرام شوند
پیله‌چی بیان کرد: برخی از اینفلوئنسرها در فضای مجازی کار می‌کنند که با انواع ترفندها و شگردهای رسانه‌ای در تلاش برای حفظ فالوورهای خود هستند تا درآمدهای هنگفت و بی‌زحمتی را کسب کنند که داشتن آگاهی و پی بردن به ارزش وقت و زندگی باعث می‌شود کاربران فضای مجازی به شکل هدفمند و با نگاه استفاده بهینه وارد اینستاگرام شوند.
وی در پایان با بیان اینکه قشر جوان و نوجوان بیشترین کاربران اینستاگرام را تشکیل می‌دهند، گفت: آموزش سواد رسانه راهکار رفع مشکلات فضای مجازی است و اگر کل جامعه این آموزش‌ها را دریافت کنند خیلی از مشکلات موجود به طور قطعی حل خواهد شد.
به گزارش «صبح قزوین»، فضای مجازی با نمایش غیرواقعی زندگی برخی بلاگرها و حذف نقاط تیره و مشکلات، موجب می‌شود کاربران فضای مجازی به ویژه نوجوان‌ها تصویر نادرستی از زندگی برای خود بسازند و در مواجهه با مشکلات و چالش‌های زندگی حقیقی نتوانند تاب‌آوری مناسبی بروز دهند در نتیجه سلامت روان این افراد با کوچک‌ترین تلنگر تهدید خواهد شد.
سمیرا حاجی امیدی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی صبح قزوین، در خصوص آسیب‌های فضای مجازی اظهار کرد: به نظر می‌رسد پر کردن فاصله بین منِ واقعی با منِ ایده‌آل که هر فردی در ذهن خود می‌پروراند در فضای مجازی آسان‌تر شده است زیرا در دنیای واقعی خیلی نمی‌توان از حقیقت خود فرار کرده و تظاهر به کس دیگری را داشت.
فضای مجازی استانداردهای زندگی افراد را بالا برده است
وی افزود: در دنیای واقعی افراد قادر نیستند سیمایی از خود به نمایش بگذارند که آرزو یا ایده‌ال‌شان است اما در فضای مجازی به راحتی می‌توان فاصله و خلا بین منِ واقعی با منِ ایده‌آل را پر کرد و تصویری از خود و زندگی شخصی به تصویر کشید که مملو از آرامش و نشاط است در حالیکه در دنیای واقعی هیچ زندگی‌ای بدون مشکل یا چالش و دغدغه و بیماری وجود ندارد.
دکتری روان‌شناسی عمومی خاطرنشان کرد: بر اساس تعریف سلامت روان، زمانی حال ما خوب خواهد بود که حقیقت خود را هرچند تلخ و ناراحت‌کننده بپذیریم و با آن کنار بیاییم و به عبارتی خودمان را با همه نقاط ضعف و قوتی که داریم دوست داشته باشیم.
وی اضافه کرد: وقتی فردی از خود، منی را می‌سازد که واقعیت خارجی ندارد و به تدریج تلاش می‌کند تا خود را شبیه من خیالی کند دچار استرس و اضطراب خواهد شد زیرا جاهایی وجود دارد که فرد قادر به تظاهر نیست و به طور مثال نمی‌تواند دعواهای خانوادگی یا مشکلات مالی و مسائلی از این قبیل را کتمان کند و همین موضوع در سال‌های اخیر باعث افزایش اختلال افسردگی در میان کاربران فضای مجازی جهان شده است.
حاجی امیدی با بیان اینکه اکثر افراد در فضای مجازی تمایل دارند که خود را خوشبخت‌تر و شادتر از چیزی که هستند نشان دهند، عنوان کرد: این افراد وقتی بنا به دلایلی نمی‌توانند به خواسته خود برسند یا متوجه می‌شوند علی‌رغم ظاهرسازی و پوشش کمبودها باز نمی‌توانند به شادی و نشاطی که مدنظر دارند برسند و در حقیقت خود را با این کارها فریب می‌دهند دچار ناکامی، یاس و ناامیدی می‌شوند.
اعتیاد به فضای مجازی تهدیدی جدی برای کانون گرم خانواده‌ها
وی تصریح کرد: فضای مجازی استانداردهای زندگی افراد را بالا برده زیرا همه از زندگی خود ایده‌آلی به نمایش می‌گذارند که نه در زندگی آنان واقعی و شدنی است و نه در زندگی دیگران و این در شرایطی است که استفاده کنندگان فضای مجازی حقیقت زندگی خود را با ایده‌آل‌های دنیای مجازی مقایسه کرده و با دیدن فاصله بسیار سرخورده می‌شوند و ممکن است دچار افسردگی، اضطراب و نارضایتی از زندگی زناشویی شده و حتی دست به خودکشی بزنند.
دکتری روان‌شناسی عمومی توضیح داد: متاسفانه از سوی دیگر تماشای صحنه‌های نامناسب و انواع هیجانات منفی در فضای مجازی موجب عادی‌سازی برخی امور ناپسند و غیراخلاقی شده است در حالیکه دیدن صحنه‌های خیانت، کودک‌آزاری، تجاوز و اعمالی از این قبیل نباید عادی‌انگاری شود بلکه نکوهیده و زشت بودن این رفتارها مورد تاکید قرار بگیرد.
وی عنوان کرد: باید به کودکانی که در سنین رشد شخصیت قرار دارند در خانواده، مدرسه و سایر اجتماعات مهارت‌های زندگی همچون مهارت جرات ورزی، مهارت نه گفتن و مهمتر از همه مهارت تفکر نقاد آموزش داده شود تا فرد فقط یک پیرو محض از الگوهای ارائه شده در فضای مجازی نباشد بلکه با نقد و بررسی مباحثی که مشاهده می‌کند انتخاب درستی داشته و تقلید کورکورانه نکند.
حاجی امیدی در پایان گفت: متاسفانه استفاده از فضای مجازی برای بسیاری از افراد به شکل اعتیاد آور شده و افراد بدون هدف خاصی فقط در حال گذران وقت هستند بنابراین باید محدودیت‌هایی در استفاده از این فضا در راستای حفظ سلامت روان خود و فرزندان قرار دهیم.
«اینستاگرام» دامنه‌ای با محتوای بی‌پایان و فریبنده
لیلا علیزاده مقدم در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، اظهار کرد: در دنیای امروز فضای مجازی بخش جدایی ناپذیری از زندگی اکثر انسان‌ها بوده و به دلیل اینکه توانسته مردم را با سلایق و موقعیت‌های اجتماعی مختلف و حتی از دورترین نقاط دنیا دور هم جمع کند، جذابیت فوق العاده‌ای ایجاد کرده است.
وی افزود: گاهی می‌بینیم که شبکه‌های مجازی در واقع مانند اجتماعی هستند که بستر زندگی حقیقی را برای این افراد فراهم کرده است که از ریزترین مسائل شخصی تا اساسی‌ترین آنها را با دیگران به اشتراک می‌گذارند که شاید به این دلیل است که بودن‌هایی در زندگی واقعی از آنها سلب شده یا بستر بروزشان فراهم نبوده است لذا در این شرایط افراد بهترین فضا برای دیده شدن را فضای مجازی می‌دانند.
دبیر انجمن سواد رسانه شهرستان آبیک تصریح کرد: "هویت" بخش لاینفک وجود هر انسان است، وقتی در شناخت این بخش دچار غفلت می‌شوند به شکل‌های دیگری در بروز آن به خطا می‌افتند و اختلال هویت منجر به بروز خود غیرواقعی آنان می‌شود و فضای مجازی این خود غیرواقعی را به بهترین شکل می‌پذیرد و پرورش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: در فضای مجازی افراد به هر شکل که خودشان را معرفی می‌کنند پذیرفته می‌شوند و حتی از طرف مخاطبان زیادی مورد تأیید قرار می‌گیرند و این گمشده‌ای است که به ظاهر در این فضا پیدا می‌کنند.
علیزاده مقدم عنوان کرد: نیاز به تأیید برای رشد هویتی و شخصیتی لازم است لکن تأییدی که در اکثر موارد به صورت غیرواقعی و غیراصولی انجام می‌شود به بروز جنبه‌های منفی و رفتارهای نابهنجار و گاهی خشن ختم می‌شود.
وی بیان کرد: نوجوان و جوان با تأیید چند هزاری یا چند صد هزاری به تثبیت این رفتارها می‌رسد و خواهان بستری در فضای زندگی واقعی یا اجتماع است تا تأیید واقعی را بگیرد که در اغلب موارد نه تنها تأیید نمی‌شود که با مخالفت‌ها نیز سرخوردگی یا خشونت رفتاری را به جامعه تزریق می‌کند.
این مسئول خاطرنشان کرد: مخاطبین اینستاگرام اذعان دارند که متوجه گذر زمان نمی‌شوند و ساعت‌های زیادی را در این فضا سپری می‌کنند و از تنوع محتوا، مخاطب و چت کردن‌ها لذت می‌برند، اما در عین حال حس تنهایی و یأس آزاردهنده‌ای مدام همراهشان بوده که ناشی از عادی شدن حضور دیگران و عدم تزریق انرژی مثبت به دلیل غیرواقعی بودن احساسات و تمایلات در این بُعد زندگی است.
وی در پایان گفت: در بخشی از فضای مجازی برخی بلاگرها با محتواهای متنوع، بسیاری را به خود مشغول کرده‌اند و به عنوان یک الگو در مسیر آنها پیشتازی می‌کنند، این افراد با دست گذاشتن روی حس تنوع طلبی به پیروان خود این حس غیرواقعی را تلقین می‌کنند که ما حالمان خوب است، شما هم اگر می‌خواهید حال خوبی داشته باشید ما الگوی خوبی هستیم و همچنان با نقاب رنگارنگ و فریبنده‌ای که در این فضا بر عیب‌ها و نقص‌های خود زده‌اند در جذب تعداد زیادی از افراد جامعه موفق بوده‌اند.
دل بستن به فضایی که دل کندن از آن آسان نیست
به گزارش «صبح قزوین»، گویا همه می‌دانند که فضای مجازی قابل دل بستن نیست اما دل کندن از جذابیت‌های آن که بخشی از زندگی روزمره مخاطبان را تشکیل می‌دهد به نوعی سخت یا غیرممکن شده است.
این موضوعات نشان می‌دهد که جامعه باید فضای آگاهی رسانی را در زمینه فضای مجازی بیش از پیش مورد توجه قرار دهد و بستر بروز و ظهور استعدادها، توانمندی‌ها و علاقمندی‌های نوجوانان و جوانان را فراهم نماید تا با مشغول شدن به دنیای واقعی و لذت بردن از ارتباطات واقعی با خانواده و همسالان وقت بیشتری را در بخش حقیقی زندگی خود سپری کنند.
انتهای خبر/7003
دیدگاه ها