به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر
صبح قزوین ؛ آغاز سال نو فصل بهار طبیعت فرصت مناسبی است تا بار دیگر گذری بر معرفی صنایع دستی استان قزوین داشته باشیم.
در این گزارش هنر بافتنیهای سنتی در استان قزوین معرفی میشود:
تاریخچه بافتنیهای سنتیهانس ای.ولف در کتاب خود به نقل از یک پژوهشگر نساجی ایران مینویسد:
هرچقدر هم که اطلاعات ما درباره سایر جنبههای یک تمدن کم باشد، وقتی که به فن بافندگی و پیچیدگی و بیشمار همراه با مهارتی برخورد میکنیم، میتوانیم استنباط کنیم که جامعه مورد بحث، بسیار پر مشغله و سطح زندگی آن بسیار پیشرفته بوده است و هنگامی که روشهای فنی این صنعت از یک جا، به جای دیگر منتقل شود، میتوانیم نتیجه بگیریم که سایر کارهای فنی و هنری و احتمالا عقاید اقتصادی و سیاسی و معنوی نیز در همان جهت سیر کرده است.(وولف،155:1372 )
ایران در زمینه نساجی و بافندگی از موقعیت جغرافیایی مرکزی خود ،بهترین سود را برده است. ابریشم بافی در خاور دور، استفاده از پشم گوسفند برای بافت قالی توسط شبانان آسیای مرکزی، بافتن پشم و کتان توسط آشوریها و کاربرد پنبه در نساجی بوسیله هندیان، از جمله تجربه هایی است که ایران درطول تمدن خود درافزایش دانش نساجی از آن بهره جسته است.
اما هرگاه بافنده ایرانی روش جدیدی را اقتباس میکرد بی درنگ آن را با راه و روش خود تطبیق میداد و تلاش میکرد تا از لحاظ فنی آن را بهبود بخشد. اگر چه برخی اختراعات بنیادی در خارج از کشور به وجود آمده، ولی اغلب، تکمیل آن در ایران صورت گرفته و ایران برتری خود را در زمینه ی پارچه بافی به مدت بیش از 1500 سال حفظ کرده است(وولف هانس.ای، صنایع دستی کهن ایران،ترجمه سیروس ابراهیم زاده،نشر و آموزش انقلاب اسلامی ،تهران،1372)
تاریخ نساجی در ایران به آغاز عصر نو سنگی میرسد، در حفاریهایی که در سالهای 1950 در غاری نزدیک دریای خزر به عمل آمده، قطعات پارچه بافته شده ای از پشم گوسفند و موی بز به دست آمده و با روش سال یابی کربن 14 معلوم شده که مربوط به 6500 سال ( با اختلاف 200 سال) ق.م است.
دوک سره و خامههایی در خانههای اولیه فلات ایران پیدا شد که تاریخ آن به 5000 سال ق.م میرسد و این خود نشان دهنده آن است که این صنعت در آغاز عصر نو سنگی ادامه داشته است.
نقش پارچههای روی دو تبر مسی که در حفاری نزدیک شوش کشف شده و مربوط به 3500تا 3000 سال ق.م است، نشان میدهد که بافندگی و حتی ریسندگی و قیچی کردن پشم در آن زمان متداول بوده است..(همان :153 ص)
جوراب بافی در قزوین
بافت جورابهای پشمین از قدیمی ترین دست بافتهها و هنرهای سنتی استان قزوین به شمار میرود و تقریبا در تمامی مناطق استان، نظیر الموت (روستاهای اویرک، وشته، علی آباد و ...) ،آبیک بافته میشود.
از انواع آن میتوان به جورابهای ساق بلند، که بیشتر برای مردان کاربرد دارد و جورابهای ساق کوتاه که بیشتر برای زنان از آن استفاده میشود، اشاره کرد.
در برخی از مناطق جورابها کاملا ساده بافته شده و در برخی نقاط مانند روستای "اورکن کرد" ،" گازرخان" و "کلنجین" بنا به سلیقه بافنده نقوشی روی آن انداخته میشود. جوراب پشمی در گویش محلی به نامهای "جوراو" و "جورف" نیز معروف است؛ از انواع این دست بافته ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
جوراب ترمه
نوعی جوراب پشمی که دارای نقوشی است که با استفاده از هفت رنگ بافته میشود و به علت استفاده از نخهای پشمی در رنگهای مختلف، بسیار ضخیم بوده و در زمستانهای سرد مورد استفاده قرار میگیرد.
ارمنی باف
ارمنی باف نوعی جوراب ساده
ابزار و مواد اولیه:
جهت بافت از پنج میلة کوتاه فلزی یا چوبی استفاده میشود؛ همچنین در گذشته جورابها صرفا" با پشم بافته میشد، اما امروزه از کاموا نیز برای بافت استفاده میشود.
روش بافت:
در بافت جوراب از پنج میلة کوتاه بافتنی استفاده میشود که طول هر یک حداکثر 15 سانتی متر است و به تناسب قسمتهای مختلف جوراب، از دو تا پنج میله برای بافت استفاده میکنند. جورابهای بافته شده به این روش کاملا یکدست و بدون درز است.
انتهای پیام/2002
دیدگاه ها