۳۰۰ هزار برگ اسناد قزوین ثبت ملی شد/ تلاش برای ثبت‌جهانی قدیمی‌ترین نسخه موش‌وگربه عبید زاکانی

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین در خصوص خدمات کتابخانه‌ای افزود: مطابق قانون واسپاری شورای عالی انقلاب فرهنگی، تمامی ناشران دولتی و خصوصی موظفند به تناسب تیراژ نشر خود، نسخه‌هایی از انتشارات جدید خود را به کتابخانه ملی تحویل دهند؛ علاوه بر کتاب‌ها، پیایندها (نشریات)، پایان نامه‌ها، و لوح‌های فشرده نیز مشمول قانون واسپاری می‌شوند.

وی بیان کرد: مرکز اسناد قزوین مطابق با وظایف خود، انتشارات استان را شناسایی و با گرفتن فیپا و شاپا برای کتاب‌ها و پیایندها، سبب بازیابی و منابع جدید می‌شود و از طرفی این مرکز با جمع‌آوری منابع جدید از سطح استان و تحویل آن‌ها به سازمان تهران سبب سهولت دسترسی پژوهشگران به منابع ذکر شده خواهد شد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: همچنین مرکز اسناد قزوین با ارائه کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مقالات مورد نیاز محققان، آن‌ها را در انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود یاری می‌دهد لذا این مرکز خدمات دو سویه‌ای را به ناشران و محققان ارائه می‌نماید.

گودرزی در خصوص خدمات اسنادی و آرشیوی ابراز کرد: دستگاه‌های دولتی، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی در راستای فعالیت‌های تخصصی خود سالانه اسناد و پرونده‌های زیادی را که حاوی مطالب مربوط به اقدامات روزمره خود هستند را تولید و نگهداری می‌کنند؛ این اسناد و پرونده‌ها پس از آنکه نقش خود را در سازمان مربوطه ایفا کردند از چرخه اداری خارج شده و معمولا مورد مراجعه دستگاه‌ها قرار نمی‌گیرند.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین ادامه داد: براساس مفاد قانون تأسیس سازمان اسناد ملی ایران کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکس‌ها، نقشه‌ها، فیلم‌ها که در دستگاه‌های دولتی تهیه شده و در تصرف دولت بوده است، باید بر اساس مقررات خاصی مورد ارزشیابی قرار گرفته و اسنادی که از لحاظ اداری، مالی، قضایی، فرهنگی، علمی و تاریخی واجد ارزش نگهداری دائم باشند به آرشیو ملی منتقل، همچنین اوراقی که فاقد ارزش‌های مزبور هستند طی مراحل قانونی امحاء شوند.

وی افزود: انجام این وظیفه خطیر در مراکز استانی بر عهده کارشناسان ارزشیابی است و باید تلاش خود را صرف مکاتبه و رایزنی با دستگاه‌های متعدد اجرایی استان داشته باشند تا با ارائه دستورالعمل‌ها و مصوبات جاری ضمن تعیین تکلیف بایگانی‌های راکد، اسناد ارزشمند را به مرکز قزوین منتقل و در شرایط استاندارد نگهداری کنند.

این مقام مسئول در ادامه بیان کرد: در این راستا مرکز اسناد توانسته است، اسناد با ارزش بلدیه، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان انتقال خون، برنامه و بودجه، استانداری، بهداری و بهزیستی، شرکت مخابرات، پرشکی قانونی، بیمارستان‌ها، دادگستری قزوین، امور اراضی قزوین را به مرکز اسناد قزوین انتقال دهد.

قدیمی‌ترین اسناد این مرکز مربوط به بلدیه قزوین است

گودرزی بیان کرد: اسنادی که در مرحله ارزشیابی، واجد ارزش نگهداری دائمی تشخیص داده می‌شوند، پس از طی مراحل ضدعفونی، بر اساس اولویت‌های تعیین شده و با تکیه بر دو عنصر «اهمیت موضوع» و «قدمت» وارد مرحله توصیف و تنظیم خواهند شد.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین ادامه داد: فهرست نویسی اسناد آرشیوی در دو قسمت ثبت اطلاعات مشخصات ظاهری و محتوایی انجام و در آن از قواعد چکیده نویسی و زبان نمایه‌ای در ذخیره سازی استفاده می‌شود؛ سپس اسناد و ذخیره اطلاعات آن در سامانه مربوطه، سبب شناسایی اسناد و سهولت دسترسی به آن‌ها توسط محققان می‌شود.

وی تصریح کرد: کارشناسان اسناد مرکز قزوین تاکنون توانسته‌اند بیش از 5500 پرونده از اسناد برنامه و بودجه قزوین، بلدیه قزوین و اداره بهداری و بهزیستی قزوین را به عنوان قدیمی‌ترین اسناد موجود در مخزن آرشیو قزوین را تنظیم و پردازش کنند.

این مقام مسئول اذعان کرد: اطلاع رسانی و ارائه خدمات اسنادی به پژوهشگران و متقاضیان از دیگر فعالیت‌های تخصصی مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین است.

گودرزی افزود: پژوهشگران پس از جستجوی موضوعات خود در آدرس الکترونیکی سازمان و ثبت اطلاعات مورد نیاز، می‌توانند با مراجعه به مرکز قزوین درخواست خود را ارائه کرده و پس از طی مراتب اداری، اسناد خود را از مرکز قزوین تحویل گیرند؛ واحد خدمات رسانی اسناد در راستای انجام وظایف محوله خود از ابتدای تأسیس تاکنون بیش از چندین هزار برگ سند را به مراجعه‌کنندگان و دستگاه‌های دولتی جهت تدوین و انجام پروژه‌های علمی و عمرانی، ارائه کرده است.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین در خصوص برگزاری جلسات اندیشگاه فرهنگی گفت: فکر ایجاد کرسی‌های آزاد اندیشی در مراکز دانشگاهی و حوزوی، به عنوان یکی از مهمترین شالوده‌های رواج گفتمان تفکر در کشور، طی نامه‌ای از سوی مقام معظم رهبری خطاب به جمعی از دانش آموختگان حوزه علمیه در سال 1381 مطرح و در خصوص ضرورت راه‌اندازی کرسی‌های مناظره، نقد، نظریه پردازی و آزاد اندیشی در حوزه‌ها، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی سخت تاکید شد.

وی اظهار کرد: مرکز اسناد و کتابخانه ملی قزوین نیز به عنوان یکی از مهمترین مراکز فرهنگی استان و بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری، ایجاد کرسی‌های آزاد اندیشی در حوزه‌های فرهنگی جهت تعالی فرهنگ استان را در برنامه‌های خود قرار داده و با برگزاری جلسات اندیشگاه فرهنگی تلاش کرد تا گامی مهم در مسیر ارتقای فرهنگ عمومی جامعه و ایجاد جنبشی تازه در بدنه علمی استان بردارد؛ از آن جمله می‌توان به نشست سنت‌های نوروز در قزوین اشاره کرد.

این مقام مسئول درخصوص جمع‌آوری اسناد شخصی، اهدایی و خریداری گفت: اسنادی که نزد اشخاص و خانواده‌ها نگهداری می‌شود، می‌تواند به عنوان شاخص‌ترین نمونه‌های اسناد ملی و یا موثق‌ترین منابع تاریخی به حساب آید؛ زیرا ممکن است به علت فراهم نبودن شرایط لازم جهت حفظ و نگهداری آن‌ها، به مرور زمان از بین بروند؛ ازاین رو وظیفه شناسایی، جمع آوری و حفظ و نگهداری اینگونه اسناد، به آرشیو ملی سپرده شده است.

گودرزی ادامه داد: اسناد اهدایی و مواردی که قابل خریداری تشخیص داده شوند، پس از انجام امور ثبتی، جزو اموال دولتی محسوب می‌شوند و تحت مراقبت‌های ویژه قرار می‌گیرند؛ مدیریت مرکز قزوین نیز تلاش می‌کند تا با شناسایی خانواده‌های سرشناس قزوین و مذاکره و رایزنی با آن‌ها، اسناد با ارزش را از سطح استان جمع آوری کرده و ضمن ثبت اسناد به نام صاحبان اصلی خود، با نگهداری آن‌ها مطابق اصول و استانداردهای مربوطه، آن‌ها را از خطر نابودی حفظ کند.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین بیان کرد: مدیریت اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین با تمرکز بر وظایف علمی و تخصصی خود توانسته است با تعداد زیادی از ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی استان مکاتبه نموده و بیش از 51 هزار و 797 پرونده از اسناد را به مرکز قزوین انتقال دهد؛ قدیمی‌ترین اسناد این مرکز مربوط به اسناد بلدیه قزوین است که متعلق به اوایل دوره پهلوی اول است.

وی اظهار کرد: مرکز اسناد قزوین به عنوان مدیریت تابع و وابسته به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با تکیه بر فرهنگ منطقه به شناسایی آثار نام آوران قزوینی در کتابخانه‌های اقصی نقاط دنیا می‌پردازد و درخواست رایزنی و بررسی موضوعی را در کمیته‌های تخصصی آرشیو ملی مطرح می‌سازد.

این مسئول ادامه داد: کتابخانه ملی تا به امروز توانسته است با  کتابخانه‌های چین، ترکیه، کره جنوبی، افغانستان، تاجیکستان و عراق در منطقه آسیا بیشترین تبادل نسخ و کتاب را داشته باشد.

گودرزی با اشاره به اینکه سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تبادل کتاب با کتابخانه کنگره آمریکا نیز پرداخته است، اضافه کرد: از کتابخانه کنگره آمریکا حدود 1800 نسخه کتاب دریافت شده که بیشترین موضوعات این دسته از منابع به حوزه‌های اسلام‌شناسی، ایران‌شناسی، مرجع، علوم انسانی به ویژه مدیریت فرهنگی اختصاص داشت.

یک هزار و 885 کتاب در مناطق محروم استان توزیع شد

وی عنوان کرد: مرکز اسناد قزوین در راستای غنای کتابخانه‌های عمومی استان تاکنون تعداد یک هزار و 885 کتاب با موضوعات گوناگون و در رده‌های سنی مختلف جهت توزیع در مناطق محروم استان به نهاد کتابخانه عمومی اهدا کرده است.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین با بیان اینکه یکی از مهمترین وظایف سازمان حفاظت و نگهداری نسخ است، تشریح کرد: نسخ خطی در گذر زمان به شدت آسیب پذیر شده‌اند و کوچکترین سهل انگاری در حوزه حفاظت و نگهداری ممکن است مصائب و خسارات جبران ناپذیر ملی به همراه داشته باشد.

وی اضافه کرد: همانطور که می‌دانیم به علت قدمت و فرهنگ غنی قزوین نام آوران آن، آثار ارزشمند و بی بدیل از خود برجای گذاشتند آثاری که خود در هویت تاریخی ایران است که تنها به علت دغدغه عدم مکان و شرایط استاندارد استان در کتابخانه ملی تهران تحت حفاظت قرار دارند؛ امیدواریم به کمک مسئولین فرهیخته استان با در نظر گرفتن اهمیت تاریخ و شناسنامه فرهنگی قزوین ابتدا بستر و شرایط مناسبی را با تخصیص ساختمان مناسب ایجاد نماییم سپس کتب و نسخ خطی را منتقل کنیم.

این مقام مسئول بیان کرد: تاکنون کتاب‌های جدید از طریق برقراری ارتباط با ناشران استان و تحویل گرفتن نسخه‌هایی از انتشارات جدیدشان توسط کارشناس کتابداری مرکز صورت می‌گیرد کارشناس ارزشیابی نیز با ارگان‌ها و سازمان‌های استان مکاتبه و مذاکره کرده و پس از طی مقدمات لازم و ارزشیابی بایگانی‌های راکد ادارات، اسناد با ارزش را پس از طی مراحل ضدعفونی به مخزن پیش آرشیوی مرکز انتقال می‌کنند.

گودرزی ابراز کرد: سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) با هدف افزایش آگاهی همگانی، حفاظت پایدار و دسترسی جهانی به میراث مستند بشر برنامه‌ای را تحت عنوان حافظه جهانی، طرح ریزی و برای نخستین بار در سال 1992 میلادی به جهانیان معرفی کرد؛ در اواخر 1384 موضوع تشکیل کمیته ملی حافظه جهانی در ایران مطرح شد.

وی بیان کرد: به دنبال رایزنی کمیسیون ملی یونسکو با برخی نهادهای فرهنگی مقرر شد دبیرخانه این کمیته در سازمان اسناد و کتابخانه ملی باشد؛ بدین ترتیب از سال 1386 آثار زیادی از منابع ایرانی در فهرست حافظه جهانی ثبت شده که از جمله آن‌ها می‌توان به منابع شاهنامه بایسنقری، کلیات سعدی، مسالک و ممالک، نقشه‌های فرش ایرانی؛ خمسه نظامی، ذخیره خوارزمشاهی، مثنوی معنوی، مجموعه اسناد تصویری کتابخانه ملی، مجموعه‌‌های مستند تلویزیونی اشاره کرد که امیدواریم با یافتن قدیمی‌ترین نسخه موش و گربه عبید زاکانی بتوانیم آن را نیز به ثبت در کمیته حافظه جهانی برسانیم.

گودرزی ابراز کرد: کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بخشی از طرح حافظه رقومی ملی است که به منظور حفاظت از منابع نفیس و کمیاب و تسهیل دسترسی عموم به منابع سازمان به وجود آمده است؛ این طرح از سال 1378 آغاز به کار کرده و در حال حاضر دسترسی به بیش از 10 هزار منبع رقومی شامل نسخ خطی، چاپ سنگی، روزنامه های قدیمی، پایان نامه‌ها، اسناد، کتب، فیلم، فایل صوتی فراهم شده است.

مدیر اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین در پایان گفت: کلیه کتاب‌های معاصر که در حوزه قزوین به رشته تحریر درآمده است از جمله آثار دکتر ورجاوند، گلریز، مهرزاد پرهیزگاری، مهدی نورمحمدی، محمدرضا رجایی پور در مرکز نگهداری می‌شود اما در مجموع بیش از 300 هزار و 965 برگ اسناد قزوین به ثبت ملی رسیده است.

گفتنی است؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان قزوین در سال 1392 به عنوان مجموعه‌ای فرهنگی زیر نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تاسیس شده است.

انتهای پیام/2002