جنبش علمی شیعیان در زمان امام باقر (ع)

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، محمد بن علی بن حسین مشهور به امام محمد باقر(ع)، پنجمین امام شیعیان و مشهورترین لقب او «باقر» به معنای شکافنده علوم است که بر پایه حدیث لوح، این لقب را پیامبر اسلام (ص) پیش از ولادتش به او داد. امام باقر (ع) حدود 19 سال امامت شیعیان را بر عهده داشت و به دست هشام بن عبدالملک در سن 57 سالگی در 7 ذی الحجه سال 114 هجری قمری به شهادت رسید.

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر خلج در گفتگو با خبرنگار «صبح قزوین»، اظهار کرد: امام محمد باقر (ع) اولین امام در میان شیعیان است که از سمت پدر علوی و از سمت مادر فاطمی بودند، در وصف نسب ایشان گفته می‌شود، هاشمی من هاشمیین، فاطمی من فاطمیین و علوی من علویین، زیرا نسب ایشان از سمت پدر به امام حسین(ع) و از سمت مادر به دختر امام حسن مجتبی(ع) برمی‌گردد. مادر امام محمد باقر(ع) که فاطمه بنت حسن نام داشت از زنان با فضیلت و دانشمند زمان خود به حساب می‌آمد.

وی عنوان کرد: امام محمد باقر(ع) همانند پدر بزرگوارشان امام سجاد(ع)، مردم را به زبان دعا و مناجات راهنمایی و هدایت می‌کردند. ایشان با تأسی از پدر خود راه علم و دانش را در پیش گرفت و به دلیل کثرت علم و دانش، لقب «باقرالعلوم» گرفت.

کارشناس مذهبی در ادامه گفت: رسول اکرم اسلام (ص) در پرتو چشم واقع‌بین و با روشن‌بینی وحی الهی وظایفی را که فرزندان و اهل بیت (ع) در آینده انجام خواهند داد در روایات تعیین فرموده است، چنانکه در یکی از احادیث آمده است؛«روزی جابر بن عبدالله انصاری که در آخر عمر دو چشمش تاریک شده بود به محضر امام سجاد(ع) شرفیاب شد، صدای کودکی را شنید و پرسید کیستی؟ فرمود: من محمد بن علی بن الحسین هستم. جابر گفت: نزدیک بیا، سپس دست او را گرفت و بوسید و عرض کرد: روزی خدمت جدت رسول خدا (ص) بودم که فرمودند: جابر، شاید زنده بمانی و محمد بن علی بن الحسین که یکی از اولاد من است را ملاقات کنی، سلام من را به او برسان و بگو: خدا به تو نور حکمت عطا کرده است، علم و دین را نشر بده».

این کارشناس مذهبی بیان کرد: امام محمد باقر (ع) در عبادت سرآمد روزگار خویش بود به طوری که نقل است وی همواره به یاد خداوند متعال بود، در حال راه رفتن، غذا خوردن و حتی در جمع پیوسته ذکر شریف «لا اله الا الله» را به زبان می‌آورد. ایشان علاوه‌بر نکات اخلاقی زیبایی که تمامی ائمه از آن برخوردار هستند، دارای بردباری و صبر زیادی بودند، چنانکه وقتی شخصی با حالت تمسخر به او به جای باقر، بقر به معنای گاو گفتند، امام‌ محمد باقر (ع) در کمال صبر و با خوش‌رویی تأکید کردند: نام من باقر است.

خلج در ادامه خاطرنشان کرد: امام محمد باقر (ع) در واقعه عاشورا کودکی چهار ساله بودند و تمامی مصائب و سختی‌ها را به چشم دیدند، خواست خداوند متعال بر آن بود که امام سجاد (ع) و امام محمد باقر (ع) در آن واقعه‌ای که دشمن قصد ریشه‌کنی ائمه اطهار (ع) را داشت، زنده بمانند و مصائب واقعه عاشورا را به گوش تمامی مردم برسانند. امام باقر(ع) تمامی صحنه‌های اسارت اعم از زنجیر بر گردن پدر بزرگوارشان امام سجاد (ع)، اهانت به حضرت زینب (س) و شهادت حضرت رقیه (س) را به خاطر داشتند.

وی در ادامه افزود: امام باقر(ع) جنبش علمی به وجود آورد که در دوره امامت فرزندش امام صادق(ع) به اوج خود رسید. وی در علم، زهد، عظمت و فضیلت سرآمد بنی‌هاشم بود. سستی پایه‌های حکومتی امویان، برای امام باقر (ع) و نیز امام صادق (ع) زمینه‌ای را فراهم آورد که برای سایر ائمه فراهم نشد. این زمینه و نیز درایت و برنامه‌ریزی و ذکاوت آنان سبب شد تا امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بیشترین آرای فقهی، تفسیری و اخلاقی را در کتب فقهی و حدیثی از خویش برجای گذارند.

کارشناس مذهبی در ادامه اظهار کرد: در دوره امام محمد باقر(ع) و فرزندش امام جعفر صادق(ع) مسائلی مانند انقراض امویان باعث به وجود آمدن موقعیتی مساعد روزگار سیاسی شد که برای نشر تعلیمات اصیل اسلامی و معارف بهره جستند و دانشگاه تشیع و علوم اسلامی را پایه‌ریزی نمودند. بدین ترتیب آثار و احادیث باقی مانده از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بیشتر از بقیه ائمه اطهار (ع) است.

خلج درباره وصیت جالب امام باقر(ع) افزود: امام محمد باقر(ع) به فرزندش امام صادق(ع) وصیت می‌کند که مقداری از مال او را وقف کند تا پس از مرگشان تا 10 سال در ایام حج و در محل اجتماع حاجیان برای او محفل عزا بر پا کنند. برگزاری مجالس عزاداری به نام اباعبدالله الحسین (ع) و بازگویی واقعه عاشورا از آن زمان رواج پیدا کرد.

وی در پایان عنوان کرد: امام محمد باقر(ع) 19 سال امامت کردند و در این مدت به انجام وظایفی خطیر امامت، نشر و تبلیغ فرهنگ اسلامی، تعلیم شاگردان، رهبری اصحاب و مردمان پرداختند. امام محمد باقر(ع) در سن 57 سالگی در هفتم ذی الحجه سال 114 هجری قمری در مدینه به دست هشام بن عبدالملک مسموم و چشم از جهان فروبست. پیکر مطهرش را در قبرستان بقیع کنار پدر بزرگوارشان امام زین العابدین(ع) به خاک سپردند.

انتهای خبر/ 3000