به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، استان قزوین غریب به 824 روستا در دل خود جای داده که هر کدام با فرهنگ، ساختار و جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد، به عنوان ظرفیتی خوب برای گردشگری محسوب شوند.
این ظرفیت‌ها شامل جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی، معماری، آداب و سنن و زندگی ساده و بی‌آلایش روستائیان است که هر کدام به نوعی می‌تواند ظرفیت‌های گردشگری استان استفاده شود.
باید رفت و دید که این تحفه‌های الهی که آفریدگار توانا در دامان طبیعت برای ما قزوینی‌ها به ارمغان آورده، چقدر تماشایی و منحصر به فرد هستند، روستاهایی که شاید بارها به سادگی از کنارشان گذشتیم و حتی نام برخی از آنها را هم نمی‌دانیم.
محمد توکلی تهیه‌کننده صدا و سیمای قزوین به واسطه برنامه رادیویی‌اش از سال 1390 تاکنون 605 روستای استان قزوین را از نزدیک دیده و با مردمانش دم‌خور شده است و اکنون عصاره تجربیات چندین ساله‌اش را با نام «صدای روستا» به اشتراک می‌گذارد.
چند سال است که به عنوان روستا گرد مشغول به فعالیت هستید و تاکنون به چند روستا سفر کردید؟
استان قزوین حدود 824 روستا دارد که بالغ بر ۳۳۶ هزار نفر از جمعیت استان قزوین در این روستاها ساکن هستند، روستاهایی که به دلایل مختلف برخی از آنها فاقد سکنه هستند.
تولید برنامه رادیویی ویژه روستاها از همان سال‌های اولیه راه‌اندازی رادیو قزوین شروع شد، آن سال‌ها همکار پرتلاش‌مان خانم شعبانی این برنامه را انجام می‌دادند که اکنون یکی از مدیران خبر در مرکز البرز است.
بعد از آن آقای مرتضی نوری‌زاده که از تهیه‌کنندگان خوب رادیو قزوین است، این مسئولیت را برعهده گرفت و چند سالی به عنوان گزارشگر و تهیه‌کننده، این برنامه را تولید می‌کرد که از زمان بازنشستگی و سال ۱۳۹۰ با این برنامه همراه شدم.
اولین روستایی که رفتیم میرخوند سفلی در بخش طارم سفلی شهرستان قزوین بود، تا اردیبهشت سال 1403به 605 روستای استان قزوین سفر کرده‌ام، در این سال‌ها به عنوان گزارشگر هر سال به طور متوسط به 60 روستا سفر می‌کنم.
در این سال‌ها به روستاهایی رفتم که متاسفانه هیچ رسانه‌ای به سراغ آنها نرفته است و با حضور ما از رادیو قزوین بسیار حرف برای گفتن داشتند.
روستا گنجینه تمام عیار از مکان‌های بکر و منحصر بفرد تا وجود افراد توانمند و صاحب اندیشه است، در همین سفرها بنده با اولین حفار ایران که در جوانی چاه‌های دشت قزوین و کشور را حفاری کرده است گفتگو کردم، و یا در یکی از روستاها با جوانی صحبت کردم که رتبه اول کنکور بوده ولی به دلایلی نتوانسته بود به دانشگاه برود و با حیوان چهارپای خود علوفه حمل می‌کرد.
تولید و پخش هر برنامه زمانی تعطیل خواهد شد، ولی برنامه خاص روستا تعطیلی ندارد، البته عوامل آن بنا به نظر مدیران تغییر می‌کند و یا ساختار برنامه شکل تازه پیدا می‌کند، اما نظر شخصی بنده این است؛ تا روزی که نفس دارم، توانی برای راه رفتن، قدرتی در بیان کردن، چشمی برای تماشا نمودن، دستی برای نوشتن و گوشی برای شنیدن! دوست دارم از زندگی فرهنگ و تلاش مردان و زنان روستاها بگویم، بنویسم، بشنوم، ببینم.
باتوجه سفرهایی که به روستاهای مختلف استان رفتید، چند درصد از روستاهای قزوین به لحاظ زیرساختی ظرفیت‌های لازم برای گردشگری را دارند؟
این روزها در دنیا صنعت گردشگری مقوله مهمی است، کشورها تلاش می‌کنند با ایجاد زیر ساخت‌های مناسب و فراهم کردن امکانات مدرن و پیشرفته بیشترین گردشگر را در طول سال به بهانه‌های مختلف به سمت کشور خود جذب کنند.
استان قزوین در جمع استان‌های کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، بخش عظیمی از این جاذبه‌های گردشگری در روستاهای استان قرار دارد، در سفرهایی که به روستاهای متعدد داشتم، در عین داشتن جذابیت‌های طبیعی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، هنری و صنعتی متاسفانه به دلیل عدم شناخت و معرفی دقیق و موثر این توانمندی‌ها، روستاها نتوانستند به جایگاه واقعی خود دست یابند.
از مجموع روستاهای برخوردار تنها تعدادی انگشت شماری توانستند با ایجاد زیرساخت‌های اندک و مشارکت فعال بخش خصوصی تا حدودی نام و آوازه خود را به ایران و دنیا بشناسانند.
روستایی که جاده مناسب برای تردد ندارد، راه ارتباطی و مخابراتی ضعیفی دارد، چگونه می‌تواند ظرفیت‌های خود را به گردشگران معرفی کند.
به علاوه اینکه چندین سال است ساختار طبیعی روستاها بهم خورده است، در ساخت و ساز خانه و نوع معماری روستاییان بیشتر تمایل ساخت خانه‌ای به سبک شهری دارند، اگر همین روند ادامه پیدا کند، نمی‌توان به تقویت و رشد صنعت گردشگری روستایی امیدوار بود.
در این سال‌های سفر به روستاها، مشاهده کردم که برای رفع موانع توسعه گردشگری کاری نشده است و اقدامات اندک هم حرکتی لاک‌پشتی دارد، متاسفانه در برخی روستاها خود اهالی هم خیلی تمایلی برای رشد گردشگری نشان نمی‌دهند.
تنها معدودی از روستاها هستند که همه دست‌به‌دست هم در این مسیر حرکت می‌کنند، بنده معتقدم روستاهای استان قزوین هر کدام به دلیل شرایط خاصی که دارند می‌توانند سهمی در گسترش صنعت توریسم روستایی داشته باشند مشروط بر اینکه خودشان بخواهند.
اگر بخواهید فردی که تاکنون هیچ یک اطلاعی از روستاهای قزوین ندارد را به روستایی ببرید آنجا کجاست؟
روستاها اگرچه در بسياری از مشخصات شبیه هم هستند، اما هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند، سفر به روستاها برای من از دورترین تا نزدیک‌ترین آنها جذابیت دارد، به سهم خودم تلاش می‌کنم چه در برنامه رادیویی صدای روستا و یا مستندات تلویزیونی و حتی در شبکه اجتماعی آنچه از روستا مشاهده کردم به تصویر بکشم.
سعی دارم گفتگوهایی که با مردم روستاها در خانه، مزرعه، دامداری و باغات انجام دادم را شفاف و صادقانه منعکس کنم، همین نگاه به زندگی و جلوه‌های واقعی طبیعت، فرهنگ، آداب و رسوم و معیشت مردمان روستاها باعث جلب اعتماد مخاطبان و کسانی شده است که با سفرهای من به روستاها همراهند.
خیلی از افراد با ارسال پیام‌ها و یا تماس تلفنی و حتی ملاقات حضوری در شهر به من اظهار داشتند که بعد از معرفی روستاهایی که شما در رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی انجام می‌دهید به همان روستا با خانواده رفتیم و دقیقا همان‌گونه بود که شما توصیف کردید.
لذا برای من همه روستاهایی که طی این سال‌ها یک بار یا چندین بار سفر کردم زیبا هستند و هیچ‌گونه تفاوتی با هم ندارند.
از مردم عزیز و دوست‌داران طبیعت و زندگی روستایی دعوت می‌کنم در هر فرصتی حتما به روستاهای دور و نزدیک سفر کنید، با توجه به شناختی که از نحوه زندگی و فرهنگ غنی مردم روستاها با هر زبان و لهجه‌ای دارم، درخواست دارم زمانی که قدم به خاک ارزشمند روستا می‌گذارید و میهمان سفره پر از خلوص و صفای روستائیان و عشایران عزیز می‌شوید، بکوشید در بازگشت از روستا خاطره خوش از شما در ذهن مردمان روستا بماند.
من در این سال‌های سفر دریافته‌ام اگر روستایی عزیزی محبت خودش را به اشکال مختلف ابراز می‌دارد و یا از ما دعوت می‌کند تا مجدد برای تهیه برنامه به محل زندگی او برویم، تنها در سایه احترام متقابل و حفظ حرمت نان و نمکی است که با آنها خورده‌ایم، تلاش کنیم تا پیوندها مستحکم‌تر شود.
این درست است که برخی روستاهای استان تبدیل به شهرهای بدون امکانات شدند؟ آیا ماهیت روستاها در حال تغییر است؟
همواره روستا با طبیعت بکر، معماری خاص روستایی، مزارع و باغات، مردمانش و سبک زندگی ساده و بی‌آلایش با دام و طیور شناخته می‌شود، متاسفانه برخی از روستاها با شتاب به سمت تبدیل شدن به شهرک و شهر پیش می‌روند.
روستایی که روزی خود مولد بود، حالا نان خور شهر شده است، تنور پخت نان محلی را پر از خاک کرده است و نان را از شهر برایش می‌آورند، گاو و گوسفندان خود را فروخته و شیر و لبنیات تولید نمی‌کند، حتی پنیر مصرفی‌اش را از بقالی محل می‌خرد.
روستایی که بساط کرسی را جمع کرده و برای خانه‌اش از سیستم گرمایش از کف استفاده می‌کند، سبک زندگی شهرنشینی را دست و پا شکسته دریافت و ترویج می‌کند، خود به خود اصالت‌ها و فرهنگش را نیز کنار می‌گذارد و یا فراموش می‌کند.
من نمی‌خواهم بگویم روستایی حق استفاده از امکانات مدرن زندگی را ندارد، حرف من این است که مسئولان استان و متولیان امر باید برای حفظ اصالت و جایگاه روستا به گونه‌ای عمل می‌کردند که برخورداری از مظاهر رفاه و آسایش زندگی روستایی با حال و هوای روستا هماهنگ باشد.
وقتی به روستایی سخت گرفته می‌شود که دام را نمی‌تواند در نزدیکی محل زندگی‌اش نگهداری کند، چطور می‌توان توقع داشت او برای تقویت دامداری‌اش تلاش کند.
روستاها بسیار تغییر کردند، شاید تصور خیلی از افراد این باشد که روستا وقتی اداره متولی ساخت و ساز در روستاها با اجرای طرح‌هایی سبک خانه‌های شهری را رواج می‌دهد یا سازمانی دیگر جلوی تخریب بنا و نمادهای قدیمی و حفاری‌های غیرمجاز میراث فرهنگی را نمی‌گیرد.
وقتی شورا و دهیارانی بدون کار کارشناسی مجوز قطع درختان چند هزار ساله را صادر کرده و برای تغییر نام قدیمی و ریشه‌دار روستا تلاش می‌کنند، وقتی از برگزاری آئین‌های سنتی روستایی جلوگیری به عمل می‌آید! چطور می‌توان از حفظ اصالت‌ها و فرهنگ روستاها سخن گفت.
روستاهای شهرمنظر بی‌امکانات
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، وقتی صحبت از زیرساخت گردشگری روستایی می‌شود، برخی گمان می‌کنند که باید در دل روستا هتل چند ستاره ساخت و یا رستورانی با امکان سرو غذاهای شهری و لوکس راه اندازی کرد تا گردشگران را به روستا جذب کرد.
اما حقیقت این است که روستا به بکر بودنش زیباست، روستایی که بوی زغال و آتش بدهد، بوی نان محلی، بوی غذای محلی، روستایی که زنانش همدوش مردان زحمت می‌کشند و ثمر دستان خود را می‌خورند، روستایی که خانه‌هایش بوی اصالت می‌دهد، معماری‌اش هرچند تازه اما متناسب با فرهنگ روستائیان است.
اگر به دنبال توسعه گردشگری روستایی هستیم، اگر می‌خواهیم جلوی مهاجرت روستائیان به شهرها را بگیریم باید به آنان کمک کنیم تا اقتصاد روستا را احیا کنند، تا مولد شوند و شور و اشتیاق را به زندگی‌شان سرازیر کنند.
تا روستا نشود شهری که هیچ بهره‌ای از امکانات شهری ندارد و تنها سبک زندگی شهری فرهنگ و اصالت روستایی‌شان را به یغما برده است.
انتهای پیام/2001
دیدگاه ها