خانواده و جامعه کانون ایجادانگیزه مطالعه در کودکان

صبح قزوین؛  امروزه توجه به کتاب و کتاب­خوانی، نشانگر رشد فرهنگی و ملی هر کشور است.
بنابراین گسترش فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، ضرورت رشد و تعالی جامعه است.
در این میان ایجاد رغبت و عادت به مطالعه و کتابخوانی در بین کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه­ای برخوردار است (کاربخش،۱۳۸۲).
در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان با حجم عظیمی از اطلاعات که به شکل فعال و غیرفعال دریافت می کنند، روبه رو هستند.
ایجاد عادت به مطالعه به ویژه خواندن منابع غیر درسی یکی از این عادتهای پسندیده است.
(قزل ایاغ،۱۳۸۳).
    از آنجا که شخصیت کودک در خانواده شکل می گیرد و او تمام سالهای اولیه زندگی را همراه والدینش میگذراند، بنابراین نقش آنها در رشد و تکامل کودک بسیار مهم است.
کتاب و مطالعه عاملی برای شناخت و رشد دینی ،فرهنگی،اخلاقی و اجتماعی انسان است.
با یک کتاب خوب انسان ساخته می شود،رشد می کند و برای حرکت آماده می شود حال که چنین است اگر خانواده راههای صحیح مطالعه و کتابخوانی را به کودک آموزش دهد و فرد از همان سنین کودکی به مطالعه عادت کند به رشد اخلاقی خواهد رسید.
    بسیاری از دانشمندان و روانشناسان معتقدند که اساس و زیربنای شخصیت انسان در سالهای اول زندگی پایه گذاری می شود و آموخته های این دوران تاثیر عمیقی بر آینده ی زندگی فرد دارد بنابراین اگر مطالب خواندنی مفید و سازنده در اختیار کودکان قرار بگیرد و آنها از همان سنین به مطالعه عادت کنند، راه و رسم زندگی را خواهند آموخت و تحت تاثیر داستانها و کتابهای آموزنده به رشد و تعالی خواهند رسید و در آینده نیز برای حل مشکلات خود از کتاب کمک خواهند گرفت.
    آدمی در دوران کودکی به علت عدم داشتن شناخت کافی از جهان پیرامون، بیشتر تحت تأثیر شرایط محیط اطرافش قرار می گیرد.
لیکن باید عوامل تأثیر گذار در عرصه علاقه مندی به مطالعه و کتابخوانی را شناخت.
با این توصیف می توان به اهمیت نقش خانواده و محیط های یادگیری چون مدارس در شکل­گیری شخصیت کودک اشاره کرد.
ناگفته نماندکه یکی از تأثیرات بسیار مهم مطالعه و کتابخوانی بالا رفتن اطلاعات عمومی کودک و درک بهتر آنها از کتب درسی می شود.
همچنین اگر جامعه بتواند خوانندگانی فعال تربیت کند تکامل در تمامی زمینه های علمی و آموزش مشهود می گردد لیکن در نظام آموزشی باید به کیفیت منابع کتابخانه ها و ایجاد رابطه بین این عوامل  و کودکان پرداخت تا با بهره گیری از امر مطالعه  و اطلاعات عمومی افراد بتوان در عرصه های مختلف علمی و هنری خوش درخشید.
پرواضح است که سیستم آموزشی نقش بسزایی در رشد کودک در عرصه کتاب و کتابخوانی دارد.
تا آنجا که می تواند آنچه فرد در خانواده تحت تأثیر اعضای آن یاد گرفته، به کلی تغییر دهد یا اصلاح کند.
    اکنون که جامعه‌ جهانی‌ هر روز در پرتو تحولات‌ جدید، تکنولوژی‌ مدرن‌ و روزآمدی‌ را به‌ جامعه‌ ارائه‌ می‌دهد و در این‌ میان‌ اگر کسی‌ از دانش‌ و فن‌ و تکنیک‌ روز عقب‌ بماند هیچ‌ فرصت‌ جبرانی‌ برای‌ سالهای‌ از دست‌ رفته‌ ندارد و در نتیجه‌ در بسیاری‌ از مسائل‌ همگام‌ و هماهنگ‌ با دیگر افراد جامعه‌ نخواهد بود.
    بسیاری‌ از افراد جامعه‌ با آن‌ دقت‌ و وضوح‌ لازم‌ این‌ عوامل‌ را متوجه‌ نشده‌اند و اگر بخواهیم‌ جامعه‌ای‌ پیشرو داشته‌ باشیم‌ و هر روز فاصله‌ ما از نظر تمدن‌ و تکنولوژی‌ با جوامع‌ پیشرفته‌ بیشتر نشود و همچنین‌ اگر بخواهیم‌ از نظر فرهنگی‌ جامعه‌ای‌ بهنجار داشته‌ باشیم، یعنی‌ جامعه‌ای‌ که‌ بتواند از یک‌ تاریخ‌ و فرهنگ‌ غنی‌ و عظیم‌ حمایت‌ کند و حامی‌ و نماینده‌ آن‌ در بین‌ کشورهای‌ دیگر باشد، باید برای‌ اهمیت‌ و ارزش‌ دادن‌ افراد به‌ کتاب‌ و مطالعه‌ عمیقاً در اندیشه‌ بود و وسیعاً برنامه‌ریزی‌ کرد، زیرا ما چه‌ بخواهیم‌ چه‌ نخواهیم‌ تکنیک‌ و دانش‌ و فناوری‌ روز به‌ ما دیکته‌ خواهد شد.
پس‌ جامعه‌ باید وسایل‌ ارتقاء و زمینه‌های‌ ایجاد آن‌ را فراهم‌ کند.
برای‌ آگاه‌ سازی‌ افراد و ترویج‌ فرهنگ‌ مطالعه‌ باید بستر سازیهایی‌ از سوی‌کانون‌ خانواده‌ ها، مسئولان‌ و خصوصاً وسایل‌ ارتباط‌ جمعی‌ صورت‌ گیرد تا نسل‌ های‌ آینده‌ ما نسل‌ هایی‌ کتابخوان‌ باشند.
    رسانه‌ ملی‌ نیز به‌ عنوان‌ پرنفوذترین‌ رسانه‌ در جامعه‌ باید به‌ خوبی‌ ایفای‌ نقش‌ کند و عدم‌ تعهد یا سهل‌ انگاری‌ در اجرای‌ این‌ نقش‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ قابل‌ اغماض‌ نیست‌ و مسلماً با وجود این‌ مسئولیت‌ سنگین‌ که‌ برعهده‌ دارد، ‌ در صورت‌ هرگونه کوتاهی‌ و قصور در برابر این‌ امر مهم، ناگزیر باید پاسخگوی‌ نسل‌ های‌ آینده‌ باشد.
بر اساس مطالعات صورت گرفته از سوی محققان کسانی که در دوران کودکی بیشتر مطالعه می کنند در زندگی آینده خود بسیار موفق تر هستند.
بنابراین خانواده به عنوان نهاد اولیه تعلیم وتربیت، نقش بسیارتاثیرگذاری دررویکرد کودکان به مطالعه دارد.
آدمی برای داشتن یک زندگی سعادتمند نیازمند بینش و آگاهی است و آموخته های دوران کودکی و نوجوانی مقدمه ای برای زندگی فرد است ، کودکان راه زندگی سعادتمندانه فردا را امروز باید بیاموزند و در این مسیر کتابخوانی چون چراغی روشنگر راه آنهاست.
  منابع: قزل ایاغ،ثریا(۱۳۸۳).
ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن.
تهران،سمت.
کاربخش راوری، ماشالله (۱۳۸۲).
چگونه کودکان و نوجوانان را به مطالعه علاقه مند کنیم؟ : راهنمای عملی برای والدین و مربیان.
تهران:مدرسه.
http://www.
seemorgh.
com/lifestyle/2297/75982.
html http://neginshahrpl.
blogfa.
com/tag http://www.
ketabdaranejavan.
blogfa.
com/post-44.
aspx نویسنده: عابدی، ایران، کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی انتهای پیام/۳۰۰۷