۱۸/رمضان/۱۴۴۵

-

۱۴۰۳/۰۱/۰۹ پنجشنبه

صبح قزوین تاریخچه کتاب و کتابخانه در جهان
کد خبر: ۳۷۲۴۷ تاریخ انتشار: // ساعت: : ↗ لینک کوتاه

فرهنگ و هنر:

تاریخچه کتاب و کتابخانه در جهان

از خرابه های شهرهای باستانی سومریان چنین می آید که سومریان در حدود ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد کتابخانه های شخصی، مذهبی و دولتی بر پا کرده بودند...

تاریخچه کتاب و کتابخانه در جهان
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین: تاریخ بشر همواره شاهد پدیده های گوناگونی بوده که موجب دگرگونی در شیوه های متعدد کتاب خوانی شده است.
آنچه که از آثار و شواهد برمی آید، کتاب و کتاب خوانی قامتی به بلندای تاریخ تمدن بشری دارد؛ چرا که پس از ابداع خط که می توان از آن به عنوان نخستین پدیده شگرف در تاریخ یاد کرد، به وجود آمدن کتابخانه ها بودند که نشان دهنده تاریخ مطالعه در میان انسان ها می باشند.
از خرابه های شهرهای باستانی سومریان نیز شواهدی یافت شده استرکه نشان می دهد مردم در آن زمان دارای کتابخانه های شخصی، مذهبی و دولتی بوده اند.
منشأ اختراع خط سومریان روایت می کنند که المرکر ، پادشاه دولت شهر اوروک ( موطن گیل گمش ) و به قولی بنیانگذار آن، که می خواست بر فرمانروایی شهر آباد و ثروتمند ارته پیروز شود، باعث اختراع خط شد .
المرکر سه بار فرستاده ای با عصای پادشاهی و نماد قدرت نزد شاه ارته می فرستد .
شاه ارته آگاه است که اگر عصا را به دست گیرد، شکست را پذیرفته است.
المرکر چهارمین بار با حیله خط اختراع می کند و بر لوحه گلی با خط فرمانی می نویسد و نزد ارته می فرستد.
وقتی شاه ارته برای خواندن پیام مجبور می شود آن را در دست بگیرد، به مفهوم پذیرش فرمانروایی المرکر محسوب می شود .
اولین کتابخانه های دنیا از خرابه های شهرهای باستانی سومریان چنین می آید که سومریان در حدود 2700 سال پیش از میلاد کتابخانه های شخصی، مذهبی و دولتی بر پا کرده بودند، مشهوراست که کتابخانه " تلو" مجموعه ای متجاوز از 30000 لوحه گلین داشته است، تمدن سومریان از 3500 سال پیش از میلاد پا گرفت و در عهد طلایی " اور" شکوفا شد.
[caption id="attachment_186416" align="aligncenter" width="173"]519px-Issue_of_barley_rations حساب جیره ماهانه صادر شده برای بزرگسالان و کودکان حدود2350 پ م[/caption] مورخان سومری ثبت تاریخ جاری و بازسازی داستان گذشته شان را آغاز کردند.
کهن ترین نظام نگارش شناخته شده "خط میخی" است و اعتبار سومریها به سبب ابداع این خط و خدمت بزرگ آنها به بشریت است.
برای نوشتن از قلم فلزی وتیزی (به شکل میخ) استفاده می کردند و بر موادری چون گل نرم، عاج یا چوب می نوشتند.
[caption id="attachment_186417" align="aligncenter" width="193"]580px-Sumerian_MS2272_2400BC لوحه سومری دربرگیرنده نام‌های خدایان سومری به خط میخی حدود سده ۲۴ پیش از میلاد.
[/caption] برای این منظور کاتبانی تربیت شده وجود داشتند و پس از نوشتن، گل نرم را می پختند تا سخت شود قطعات گل پخته به صورت لوحه، نخستین کتابهایی است که تا کنون کشف کرده اند.
چون لوحه هایی ابزار ثبت اطلاعات تجاری، آثار مذهبی شامل دعاها، مناسک، علائم جادویی، افسانه های مقدس و حکایات و روایات قومی و ملی بودند.
می بینیم که برای این لوحه ادبیات، اندیشه های اجتماعی، سیاسی و فلسفی خود را حفظ کرده اند و درمیان مواد حفاری شده از خرابه های شهر های باستانی سومری لوحه هایی وجود دارد که قطعات ادبی هزار سال کهن تر از ایلیاد در آن نقش بسته است.
سومریان کهن ترین ادبیات شناخته شده انسان را تدوین کردند از تمامی متونی که بر گل یا مواد مناسب نگاشته است و تا کنون به دست آمده در می یابیم که 95 درصد این متون به امر بازرگانی، اداری و حقوقی ارتباط دارند.
بابلیان نوشتن خط میخی و همه دانش های ریاضی و ستاره شناسی و غیره را از سومریان آموختند.
کتابخانه هایی در معابد و قصرها وجود داشتند و یکی از مهم ترین و بهترین نمونه های آنها کتابخانه"بورسیپا" بود که یکی از شاخص ترین کتابخانه های عصر باستان بود.
از آثار باقیمانده آن قانون حمورابی است.
"آشور بانیپال" ر اباید به حق، کتابدار و پادشاه باستانی آشوریان در تاریخ تمدن نامید.
درتاریخ کتابخانه برای نخستین بار در کتابخانه نینوا به فهرست برمی خوریم.
لوحه ها با نظمی منطقی بر حسب موضوع یا نوع، مرتب شده و هر یک نشانه شناسایی داشت و سیاهه محتوی هر اتاقک یا حجره که بر سر در آن کنده کاری شده بود در فهرست نیز مندرج بود.
[caption id="attachment_186418" align="aligncenter" width="266"]خط میخی آشوری خط میخی آشوری[/caption] کتابخانه آشور بانیپال در نینوا تصویر کم و بیش کاملی از رشد و پیشرفت نگارش و شکل و شیوه نگهداری میراث انسانی درفرهنگ سومری، بابلی و آشوری را طی ادوار آغاز تاریخ در اختیار می گذارد.
بزرگترین کتابخانه یونان در شهر اسکندریه بود که بطلمیوس آن را تاسیس کرد و بالغ بر هزار هزار تومار پاپیروس داشت.
این کتابخانه سراپیوم نام داشت و در معبد سراپیس قرار داشت.
کتابخانه دیگر که (موزه) (Musion) نام داشت در حدود دویست هزار تومار باپیروس را در خود جای داده بود.
[caption id="attachment_186419" align="aligncenter" width="276"]معبد-سراپیوم-در-اسکندریه-مصر-9 معبد-سراپیوم[/caption] این کتابخانه نیز ۴۷ سال قبل از میلاد مسیح توسط ژولیوس رومی به آتش کشیده شد.
کتابخانه های هند باستان با شکل گیری سازمان های آموزشی، نهادهای فرهنگی و دانشگاه ها به وجود آمد.
دانشگاه نالاندا (Nalanda) که در سال ۴۰۰ میلادی از بزرگترین دانشگاه های هند بود، کتابخانه ای بزرگ و معتبر داشت.
[caption id="attachment_186420" align="aligncenter" width="266"]دانشگاه نالاندا دانشگاه نالاندا[/caption] در این کتابخانه ها آثار و متون بودایی و غیربودایی در اختیار بود.
  نسخ خطی که در این کتابخانه ها وجود داشت، بر برگ های خرما که در روپوشی پارچه ای و ضخیم قرار داشت و در رف های سنگی یا آجری نگهداری می شد.
از دانشگاه های معروف هند باستان تاکسیلا (Taxilla) است که کتابخانه ای معتبر نیز داشت.
کتابخانه «ایبله» در سوریه که طی دهه های گذشته در «تل مردیخ» واقع در ۵۵ کیلومتری جنوب غربی شهر حلب در سوریه کشف شده است و در آن قدیمی ترین صلح نامه جهان کشف شده است.
پادشاهان و امپراطوران باستان تنها به کسانی اجازه بهره وری از کتابخانه های شخصی را اعطا می کردند که از مدارج علمی بالایی برخوردار بودند.
انتهای پیام/8002/خ  

دیدگاه ها

اخبار استان قزوین
اخبار ایران و جهان