به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، بافـت تاریخی شهر قزوین مجموعـه‌ای بی‌نظیر از گونه‌های معماری با ارزش و فضای شهری -تاریخی اسـت که تعـداد زیادی از آثار ثبت ملی کشـور را در خود جای داده است.
بالغ بر 60 خانه تاریخی در این شهر شناسایی شده است که از میان آنها حدود حدود 20 خانه در فهرست آثار ملی ایـران به ثبت رسـیده است.
خانه تاریخی نبوی یکی از این خانه‌های تاریخی است که قدمتش به دوره قاجار می‌رسد، البته براساس برخی شواهد نشانه‌هایی از دوره صفوی در جای جای این خانه به چشم می‌خورد که نمایان‌گر آن است پیش از این در دوره صفویه بنای اولیه خانه نهاده شده و در دوره قاجار تکمیل یا بازسازی شده است.
معماری خانه نبوی معرف دوره قاجار و دارای الگوی حیاط مرکزی است، وسعت بنا 418 متر مربع است و دارای یک ورودی در جهت غربی بنا می باشد، این خانه تاریخی در گذشته یک حیاط بزرگ اندرونی و یک حیاط کوچک بیرونی داشته است.
این بنا در سال 1384 به شماره 12616 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و در خیابان ملک آباد، محله گل بنه و در نزدیکی آرامگاه حمداله مستوفی و امامزاده علی واقع است که در مسیر گردشگری طرح جامع شهر قزوین قرار دارد.
در پرونده ثبت ملی خانه تاریخی نبوی ذکر شده است که این خانه متعلق به سعدالسلطان از عوامل حکومتی دستگاه سعدالسلطنه والی دوره قاجاریه بوده‌است.
در سال 1312 آسید مجتبی نبوی که از معتمدین شهر و موسس فرش اعتماد بوده است این خانه را خریداری و پس از انجام مرمت آن را برای اقامت خانواده خویش آماده می‌نماید.
خانه نبوی مامن بافندگان فرش قزوین
سید مجتبی رضوی نبوی از نوادگان آسید مجتبی و مالک خانه تاریخی نبوی در گفتگو با خبرنگار «صبح قزوین»، اظهار کرد: قدمت خانه نبوی به حدود 300 سال پیش می‌رسد که البته در زمان احیای خانه؛ بناها و نشانه‌هایی چون کاشی شکسته و آجر زیر بنای کنونی مدفون بود که متعلق به دوره صفوی بوده است.
وی افزود: خانه متعلق به «سعدالسلطان»، یکی از مباشران باقرخان سعدالسلطنه حاکم معروف قزوین بوده است که کار و تخصص اصلی ایشان راه‌سازی بوده و از روسای دوران قاجار بوده است.
نبوی بیان کرد: پدر بزرگ بنده، آسید مجتبی رضوی نبوی در سال 1309 هجری شمسی، به همراه حاج مهدی معتمدی قزوینی کارخانه فرش‌بافی بزرگ اعتماد را تاسیس کرده بود و بعد از یازده سال فعالیت حرفه‌ای با بروز جنگ جهانی دوم در شهریور 1320 ورشکست شده و کارخانه جمع می‌شود.
وی ادامه داد: ایشان بعد از ورشکستگی کارخانه فرش دنبال خانه‌ای بوده که ارتفاع اتاق‌هایش بلند باشد تا بتواند دارهای قالی را در همین خانه برپا کرده و زمینه فرش‌بافی را برای بافندگان محیا کند.
مالک خانه نبوی اظهار کرد: سیدمجتبی در آن سال‌ها تعمیرات زیادی در خانه انجام می‌دهد و آن را محیای زندگی خانواده خود می‌کند، دارهای قالی در اتاق‌ها و زیرزمین‌های جنوب غربی خانه برپا می‌شود و بافندگان زیر نظر دختران سیدمجتبی نبوی به نام‌های محبوبه بیگم و مرضیه بیگم رضوی نبوی به بافت فرش مشغول می‌شوند.
وی افزود: آسید مجتبی از معتمدین و افراد سرشناس شهر قزوین بود و چند دوره به عنوان نماینده مردم در انجمن بلدیه قزوین مشغول به فعالیت بوده است که حکم آن توسط رئیس الوزرا و وزیر داخله صادر شده بود.
نبوی با بیان اینکه آسیدمجتبی خدمات زیادی در حوزه امور اجتماعی و اقتصاادی در شهر قزوین انجام داده، خاطرنشان کرد: از جمله اقدامات ایشان در ایجاد خدمات شهری در قزوین می‌توان به تلاش برای انتقال آب شاهرود به قزوین، احداث نوانخانه قزوین و احداث غسالخانه شهر در کنار امامزاده حسین اشاره کرد.
وی گفت: آسید مجتبی نبوی همچنین با دعوت از سرمایه‌گذاران برای احداث کارخانه برق در قزوین تلاش کرد، هرچند مردم در ابتدا استقبال چندانی از برق و خرید انشعاب نداشتند و آن را یک بدعت می‌دانستند، اما جد مرحومم تلاش زیادی برای متقاعد کردن آنان برای استفاده از انرژی برق کرد.
مالک خانه تاریخی نبوی با بیان اینکه سرمایه‌گذار کارخانه برق یک ارمنی بود، یاد آور شد: این کارخانه روبروی گراند هتل در کوچه برق کنونی قزوین واقع در خیابان پیغمبریه قرار داد و مرحوم آسید مجتبی یکسال مدیریت آن را برعهده داشت.
سادات رضوی نبوی مورد اعتماد مردم بودند
وی بیان کرد: آسید مجتبی منتخب و مورد اعتماد مردم بود و هیچگاه از طرف دولت وقت حقوقی دریافت نمی‌کرد، به عنوان نماینده مردم در بسیاری از تصمیمات مهم شهر قزوین نقش داشته است، و در آخر ایشان در سال 1330 دار فانی را وداع گفت.
نبوی یادآور شد: هشت پشت خاندان نبوی به مرحوم آقا سید جعفر رضوی می‌رسد که در زمان خود مجتهد بنامی بوده است که از جبل عامر به قزوین مهاجرت کرده و بعدها در این شهر به عنوان مرجع دینی مورد وثوق مردم بوده است.
وی ادامه داد: در زمان افشاریه زمانی که نادرشاه از هر شهر و دیاری مردم برای تایید پادشاهی خود در دشت مغان جمع کرد، از قزوین همین آقاسید جعفر رضوی به پادشاهی نادرشاه را تایید می‌کند و به عنوان صدرالصدور معروف بود و مرحوم آسیدجمال رضوی روحانی معروف قزوینی نیز از همین خاندان بوده است.
نوه ارشد خاندان نبوی با اشاره به ویژگی‌های خانه تاریخی نبوی بیان کرد: این بنا دارای ورودی مفصل شامل جلوخان، هشتی و دالان و دو بخش اندرونی و بيرونی است كه شامل 10 اتاق، بهارخواب، مطبخ، زیرزمین‌های متصل به هم، حياط و شاه‌نشين است كه به سبک معماری دوره قاجاریه ساخته شده‌اند، در اين خانه دو آب انبار نیز وجود دارد.
وی افزود: ديوار‌های بيرونی مشرف به حياط آجری و پنجره‌های خانه چوبی هستند، در میانه حياط اصلی اين خانه يك حوض مستطيل شكل وجود دارد كه در فصل‌های گرما، كار خنك كردن محيط را بر عهده دارد.
نبوی تاکید کرد: تمام اتاق‌های داخلی خانه سقف خوانچه پوش دارند و شاه‌نشین خانه دارای نقاشی سقفی و درها و پنجره‌های ارسی است، همچنین سردر و هشتی بنا که با کاربندی زیبایی پوشیده شده‌است از جذاب‌ترین بخش‌های خانه نبوی «سعدالسطان» است.
وی خاطرنشان کرد: خانه تاریخی نبوی می‌تواند به عنوان یکی از خانه‌های تاریخی و ارزشمند بافت تاریخی و در اتصال با سایر بناها و جاذبه‌های تاریخی شهر قزوین به عنوان یك زنجیره از اهداف گردشگران برای بازدید از قزوین محسوب شود.
تجربه زندگی با چاشنی فرهنگ و تاریخ
نبوی ادامه داد: خانه نبوی در تلاش است که ظرفیت‌های تاریخی، سنتی و فرهنگی شهر قزوین را در خود به نمایش بگذارد و تاریخ فرش اعتماد قزوین را که با تاریخ این بنا آمیخته است و مجدد احیا و به دنیا معرفی کند.
وی هدف اصلی از مرمت و بازسازی خانه تاریخی نبوی را برقراری ارتباط فرهنگی، هنری و تاریخی بین نسل‌ها دانست و گفت: انتقال نسل به نسل فرهنگ و سبک زندگی مردم قدیم قزوین، زنده نگه داشتن نام خانه تاریخی نبوی و آشنا کردن بیشتر مردم ایران و جهان با فرش اعتماد که خاستگاه آن در شهر قزوین بوده و نامش با تاریخ این خانه تنیده است.
سرمایه‌گذار و مالک خانه تاریخی قزوین بیان کرد: خانه تاریخی نبوی را می‌توان تنها اقامتگاه سنتی قزوین دانست که هم جنبه اقامتی دارد و هم بازگوکننده فرهنگ و تاریخ غنی استان قزوین است به گونه‌ای که با اقامتی حتی کوتاه در آن می‌توان با سبک زندگی مردم قزوین قدیم آشنا شد.
وی این خانه قریب به 6 ماه است بعد از مرمت و بازسازی به عنوان مکان اقامتی به بهره‌برداری رسیده است، افزود: طی این مدت سعی کردیم در نحوه پذیرایی و خدمات‌دهی به گردشگران و مسافران از ظروف، وسایل، شیرینی و غذای بومی قدیمی قزوین استفاده کنیم تا مهمانان را با فرهنگ مردم قزوین بیش از پیش آشنا کنیم.
نبوی اظهار کرد: خانه تاریخی نبوی دارای هشت اقامتگاه شامل 6 سوئیت و دو اتاق است که سوئیت‌های طبقه فوقانی شامل: سوئیت شاه‌نشین، سوئیت عقیق، سوئیت فیروزه ای، سوئیت عتیق هستند.
وی افزود: نقطه قوت و وجه تفاوت این خانه با دیگر مکان‌های تاریخی این است که هم شرایط سکونت موقت و اقامتگاهی را در اختیار مهمان‌ها و گردشگران قرار داده و هم می‌تواند بخشی از تاریخ کشور و شهر قزوین را به آنها نشان دهد، در واقع اقامت در این محل یک تیر و چند نشان است.
مالک خانه تاریخی نبوی تصریح کرد: در روند مرمت و احیای خانه نبوی از بزک کردن و نگاه بازاری به این بنای تاریخی پرهیز شده و روش‌های مرمت اصولی پیاده شده است و با کاربرد روش‌های سنتی دیوارچینی، دقت در انتخاب مصالح همخوان، اجرای درست تزئینات معماری و چیدمان داخلی سعی شده که خانه اصالت و تاریخ خود را حفظ کند.
وی ادامه داد: علاوه بر حفظ و تاکید بر سبک معماری بنا، با چیدمان و دکوراسیون خاص این دوره در اقامتگاه خانه نبوی فضای تاریخی این دوره بازسازی شده و تجربه حس زندگی در دوران قاجاریه را به مخاطب القا می‌کند و اتاق‌های هتل در قالب شاه‌نشين، ارسی خانه، سه دری خانه، صندوق خانه تعریف می‌شوند.
نبوی در پایان گفت: فرش دست بافت ایرانی زینت بخش فضاهای مختلف این هتل اقامتی است، چرا که روزگاری در این خانه دارهای قالی برپا بوده و مرضیه بیگم و محبوبه بیگم، دختران سید مجتبی نبوی مشغول اداره امور بوده و بافندگان بسیاری زیر نظر آنها کار می‌کردند، مهمانان امروز این اقامتگاه تاریخی می‌توانند چندی بر پای دارقالی بنشینند، گره بزنند، شانه بکشند و تکه‌ای از هنر احیا شده فرش اعتماد را با خود به یادگاری ببرند.
انتهای خبر/2001
دیدگاه ها