به گزارش خبرنگار علم و فناوری پایگاه خبری تحلیلی «صبح قزوین»، در اوایل دهه ۱۳۳۰، پس از سقوط حکومت رضاشاه پهلوی و ایجاد فضای بازتر، فعالیت‌های سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران افزایش یافت، در این دوران حزب توده، از نفوذ بسیاری در بین دانشجویان برخوردار بود.
در دوران نخست‌وزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبههٔ ملی در اوایل دهه ۱۳۳۰، محوریت حزب توده در دانشگاه به چالش کشیده شد و پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمان‌های سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، یک ائتلافی تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهرات‌ها و اعتصابهای پراکنده‌ای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، از جمله در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برگزار شد.
چند هفته پس از این وقایع، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد.
این موضوع بهانه لازم برای اعتراضات را فراهم کرد و در ۱۶ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاس‌ها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت.
دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت، سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاس‌های درس حمله کرده و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی نمودند، نیروهای امنیتی در دانشکده فنی، اقدام به شلیک تیر کردند که موجب شهادت سه دانشجوی این دانشکده به نام‌های احمد قندچی، مهدی شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد.
اکنون 70 سال شهادت این غیور مردان حق طلب می‌گذرد، این شهدا و رهروان آنان در سال‌های متمادی با جانفشانی‌ها و رشادت‌های خود موجب اعتلای جمهوری اسلامی توفیقاتی در جهان شدند، تاریخ پرشکوه ایران اسلامی از این دست جوانمردان کم ندارد، جدا از دانشجویان انقلابی و پیرو خط امام (ره) که در دهه پنجاه در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی نقش بسزایی داشتند، در دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی غریب به چهار هزار شهید دانشجو تقدیم ایران و اسلام شده است.
شهدایی که از میان آنها رتبه‌های برتر کنکور بسیار دیده می‌شود، شهدایی مانند «محسن حاجی بابا» رتبه ۴ پزشکی دانشگاه تهران، «محسن وزوایی» رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۵۵ و دانشجوی شیمی دانشگاه صنعتی شریف، «محمود شهبازی دستجردی» رتبه ۱۷ کنکور سراسری ۱۳۵۶ و دانشجوی مهندسی صنایع دانشگاه تهران، «احمدرضا احدی» رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۶۴ دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، «محمدحسین اوحدی» رتبه ۳ کنکور سراسری دانشجوی مهندسی دانشگاه تهران و «مهران بلورچی» رتبه ۵ کنکور سراسری ۱۳۶۳ دانشجوی مهندسی الکترونیک دانشگاه تهران، شهدای نمونه این دریای بیکران هستند.
وقتی پای دفاع از کیان این آب و خاک به میان بیاید، بسیاری از همین جوانان غیور درس و دانشگاه را ترک کرده در دانشگاه جنگ درس رشادت و ایثارگری آموختند.
اکنون پس از سال‌ها هنوز دانشجوی ایرانی به عنوان عنصری تاثیرگذار در جبهه فرهنگ و علمی و توسعه تلقی شده و نقش بی‌بدیلی در پیشبرد اهداف متعالی انقلاب اسلامی داشته و دارد.
دانشجویان امروز نباید گذشته پرافتخار خود را فراموش کرده و دست از مطالبه‌گری و کنشگری بردارند، چرا که دانشجویان به دلیل حضور در دانشگاه و هم به واسطه ارتباط وثیق با جامعه، معمولا دارای شناخت دقیقی از فضای اجتماعی کشور و شرایط دانشگاه هستند و به همین دلیل می‌توانند تحلیل‌های دقیقی ارائه دهند.
به همین دلیل است که رهبر انقلاب برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی را در دل دانشگاه‌های کشور ببارها مورد تاکید قرار داده و در این مورد می‌فرماید: «یکی از کارهایی که باید در زمینه مسئل گوناگون اجتماعی، سیاسی و علمی انجام بگیرد، میدان به دانشجوست برای اظهارنظر، از اظهارنظر نباید بیمناک بود، کرسی‌های آزاداندیشی باید در دانشگاه‌ها تشکیل بشود...».
دغدغه‌مندی و کنشگری فعالانه دانشجویان در دانشگاه و جامعه، نشانه احساس مسئولیتشان نسبت به آینده نهاد علم و روند حرکت جامعه است و چیزی که در چند سال اخیر به شکل محسوسی کاهش یافته است.
دیگر از آن دانشجویان فعال و دغدغه‌مند که با کنشگری به دنبال حل مسائل خود و جامعه هستند و در تشکل‌های مختلف علمی و فرهنگی رفت و آمد می‌کنند؛ خبر چندانی نیست، احساس می‌شود اکثر دانشجویان حیات زندگی علمی خود را محدود به شرکت در کلاس‌های آموزشی کرده و وقت خود را به امور دیگر اختصاص نمی‌دهند، امری که ما را بر آن داشت تا در یکی از دانشگاه‌های استان حضور پیدا کرده و از نزدیک میزان کنشگری دانشجویان را بررسی کنیم.
مطالبات دانشجوی امروز با گذشته فرق کرده است
علیرضا یکی از دانشجویان دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) در گفتگو با خبرنگار صبح قزوین اظهار کرد: این اشتباه است که گمان کنیم دانشجویان امروز به لحاظ مطالبه‌گری با دانشجویان گذشته فرق می‌کنند، تنها جنس خواسته‌های آنان فرق کرده است.
وی ادامه داد: اگر در گذشته دانشجویان با شرکت در تظاهرات به دنبال انقلاب و نابودی رژیم شاه بودند، امروز دانشجو در مقام دفاع از انقلاب و پاسداری از اهداف آن ایستاده است، آن حضور گذشته میدانی بود و این حضور در پشت جبهه و در ورای فعالیت‌های علمی است.
این دانشجوی قزوینی بیان کرد: البته گاهی اعمال منافقانه برخی مسئولان دانشجویان را نسبت به انقلاب بدبین و از فضای مطالبه‌گری دور کرده و آنان را به حالت انفعال درآورده است که باید برای اینگونه رفتارها کاری کرد.
لزوم تقویت کنشگری از دوران نوجوانی
زهرا رحیمی دانشجوی رشته ادبیات این دانشگاه در گفتگو با خبرنگار «صبح قزوین» بیان کرد: کمرنگ شدن حضور دانشجویان در جنبش‌های اجتماعی دلایل گوناگونی دارد که می‌تواند از خانواده و مدرسه در دوران کودکی و نوجوانی نشات بگیرد.
وی ادامه داد: نوجوانی که در خانه و مدرسه فعال نبوده و در راستای نقش اجتماعی و کنشگری روی آن کار نشده باشد در محیط دانشگاه نیز منفعل خواهد بود و نسبت به جریانات اجتماعی بی‌تفاوت ظاهر می‌شود.
این دانشجوی رشته ادبیات فارسی تاکید کرد: گاهی هم نبود محیط مناسب برای مطالبه‌گری و سرکوب خواسته‌ها دانشجویان را از حالت فعال به انفعال درمی‌آورد، دانشجویی که گمان کند حرفش در هیچ جا بُرش ندارد، بعد از چندبار مطالبه‌گری خسته خواهد شد و دیگر از این فضا جدا می‌شود.
سطح مطالبات دانشجویی پایین آمده
سارینا دانشجوی ترم چهارم دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین در گفتگو با خبرنگار «صبح قزوین» سطح مطالبات دانشجویان را پایین دانست و گفت: احساس می‌کنم دانشجویان به لحاظ اجتماعی اشرافیت کاملی بر مسائل پیرامون خود ندارند این سبب می‌شود مطالبات آنان سطح پایین و تحلیل‌هایشان سطحی‌تر باشد.
وی بیان کرد: بسیاری از هم دوره‌ها من مطالبه‌گری را یاد نگرفتند و اگر چیزی آنان را اذیت کند یا بی‌تفاوت از آن رد شده و یا با هیاهو به دنبال حق هستند، در واقع حق خود را از راه ناحق می‌خواهند بدست آورند، این می‌شود که به نتیجه نمی‌رسند.
این دانشجوی کرجی دانشگاه قزوین، ادامه داد: هرچند هدف اصلی همه ما از دانشگاه آمدن درس خواندن است، اما این درس خواندن باید ما را برای تاثیرگذاری مثبت در جامعه آماده کند که باتوجه فراهم نبودن شرایط به همین کمترین باشد که درس خواندن است باید کفایت کرد.
وی گفت: دانشجویی که با مسائلی چون نبود خوابگاه، شرایط رفاهی و مسائل پیش و پا افتاده دست و پنجه نرم می‌کند، از اهداف اصلی خود باز می‌ماند و انگیزه‌ای برای کنشگری و فعالیت‌های مدنی نخواهد داشت.
تشکل‌های دانشجویی باید بستر مطالبه‌گری دانشجویان را فراهم کنند
موضوع را با مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) یکی از تشکل‌های فعال این دانشگاه مطرح کردیم؛ امیر جباری در گفتگو با خبرنگار «صبح قزوین» اظهار کرد: دانشجو از زمانی که نام دانشجو روی آن گذاشته شد، روح و جانش با مفهوم مبارزه و جهاد و سربازی در خط مقدم یک جبهه پیوند خورده است.
وی ادامه داد: همانگونه در16 آذر ماه سال 1332 که به عنوان روز دانشجو در تقویم کشور ما ثبت شده است؛ دانشجویان بعد از شنیدن خبر از سرگیری روابط ایران و بریتانیا و حضور ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی در ایران به صحنه مبارزه و اعتراض آمدند و برخی توسط ماموران رژیم محمدرضاشاه به شهادت رسیدند، دانشجوی ایرانی اینگونه است.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) بیان کرد: این بدنه دانشجویی با همین روند تاکنون به جلو آمده است، اینکه دانشجویان امروز مانند دانشجویان دهه سی و 50 و اوایل انقلاب پای کار است و کنشگری دارد؟ پاسخم این است بله مصادیقی زیادی وجود دارد که می‌توان به مظاهر کنشگری دانشجویان اشاره کرد.
وی افزود: برای مثال در دفاع مقدس قریب چهارهزار شهید دانشجو تقدیم نظام شده و جلوتر قبل از تسخیر لانه جاسوسی که به انقلاب دوم معروف است، یا دفاع از کیان انقلاب از طریق جهاد علمی دانشجویان در سال‌های اخیر اینها همه مصادیق کنشگری دانشجویان است.
جباری تاکید کرد: احمدی‌روشن‌ها و تهرانی‌مقدم‌ها و دیگر نخبگان علمی ما پای همین سفره تربیت شدند، این همه دستاوردهایی که در حوزه موشکی، نظامی و اقتصادی مشاهده می‌شود توسط همین دانشجویان کنشگر اتفاق افتاده است.
وی ادامه داد: از دیگر مصادیق آن می‌توان به موضوع مدافعین حرم و دانشجویانی که در این مسیر شهید شدند و یا موضع‌گیری‌های جوانان و دانشجویان در مورد حوادث اخیر غزه اشاره کرد و یا مطالبه‌گری که از سمت دانشجویان در میزهای مطالب‌گری در مسیر کنشگری از مسئولان اتفاق می‌افتد، اینها همه نشانه بی‌تفاوت نبودن دانشجوی امروز است.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین تصریح کرد: از نمونه‌های مطالبه‌گری دانشجویان موضوع هفت تپه و شرکت ماشین‌سازی تبریز، شرکت کنترل‌سازی است که دانشجویان بسیج دانشجویی در کسوت مطالبه‌گری و احیای آن برآمدند.
جباری با بیان اینکه هرچند نمی توان ادعا کرد نمره کنشگری دانشجویان 100 است و ضعفی وجود ندارد، اظهار کرد: اینکه دنبال این باشیم که تمام دانشجویان دارای یک بینش سیاسی هستند نه ممکن نیست، تفکرات شدت و ضعف دارد اما حقیقتا روح دانشجو با هر سلیقه و شکل شمایلی در فضای دانشگاهی به دور از ظلم، استکبار و عدم استقلال است.
وی افزود: در مسائل غزه طیف وسیعی از دانشجویان علاوه بر اعلام حمایت از مردم مظلوم فلسطین، مشتاق حضور در میدان جنگ و مبارزه با رژیم صهیونیست هستند، ما در بسیج دانشجویی مراجعات فراوانی داریم که دانشجویان با سلایق مختلف از ظلم اسرائیل به مردم غزه خونشان به جوش آمده و خواستار اعزام به آن مناطق هستند، اینها همه نشانه کنشگری است.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) یادآور شد: دانشجو باید اهل مطالعه باشد، چرا که بینش سیاسی و فرهنگی و کنشگری از مطالعه بدست می‌آید، مطالعه تاریخ قبل و بعد از انقلاب بسیار مهم است، دانشجویی که نداند که چه بوده و چه شده است، نمی‌تواند کنشگری کند.
دانشجو سیاسی است نه سیاستزدهجباری بیان کرد: دانشجو باید سیاسی باشد، دانشجو سیاست‌زده و سیاست‌باز نیست بلکه سیاسی است؛ یعنی قدرت تحلیل و عمق‌بخشی نسبت به وقایع کشور دارد و بی‌تفاوت و منفعل نیست.
وی با اشاره فعالیت‌های دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ع) بیان کرد: ما در بسیج دانشجویی چند عنوان برنامه با نام مسئولین پای میز مطالبه برگزار کردیم که در سه بُعد کشوری، استانی و شهرستانی برگزار شده، در این برنامه‌ها سعی داریم فضای سیاسی دانشگاه را احیا کرده و دانشجو در فضای مطالبه‌گری و کنشگری قرار گیرد.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین تاکید کرد: این فضا در داخل دانشگاه وجود دارد و ما هم در تشکل‌های دانشگاهی به عنوان نمایندگان دانشجویان باید این فضای سیاسی خوب و پاکیزه در دانشگاه زنده نگه‌داریم و نگذاریم که به سمت باندبازی و سیاست‌زدگی پیش برود.
جباری با بیان اینکه ما باید در فضای دانشگاهی به دانشجو نقش و هویت بدهیم، تاکید کرد: دانشگاه سنگر است و دانشجو سرباز خط مقدم این جبهه است که باید از سنگر محافظت کند، فرماندهی این سنگر با اساتید است، لذا اساتید نقش بسیاری در این سنگر دارد، فرمانده باید متدین و امیدوار و کارکشته باشد تا بتواند یک دانشجوی امیدوار حسن باقری گونه تحویل جامعه دهد.
وی افزود: دانشجو در این سنگر باید بازیگری کند و ما به عنوان تشکل دانشجویی باید به آن کمک کنیم و به او هویت بدهیم، باید به دانشجو تفهیم کنیم که این جا فقط بستر علم‌آموزی نیست بلکه علم باید در راستای جهاد علمی باشد، در واقع دانشجو باید تمدن علمی حق خود را به تمدن باطل غرب معرفی کند اینگونه باید به علم‌آموزی نگاه کند.
جباری در پایان گفت: دانشجوباید به این مهم برسد که درس خواندش به نوعی جهاد در مقابل تمدن باطل غرب است و در این مسیر از هیچ نوع تلاشی فروگذار نکند.
به گزارش خبرنگار «صبح قزوین»، دانشجویان به عنوان جامعه پویا و آگاه در هر جامعه نقش مهمی در اصلاح چالش‌ها، مشکلات و سرعت بخشیدن به روند توسعه دارند، در واقع هر جامعه‌ای که دانشجوی بیشتری داشته باشد، توسعه‌یافته‌تر تلقی شده و سرعت توسعه در آن بیشتر است، لذا باید بستر مناسب برای تحقق کنشگری و دغدغه‌مندی دانشجویان از سوی تشکل‌ها و انجمن‌های دانشجویی فراهم شود تا شاهد کنشگری هرچه بیشتر دانشجویان در سطح اجتماع باشیم.
انتهای خبر/2001
دیدگاه ها