حمیدرضا پیله‌ور سرپرست معاونت فناوری پارک علم و فناوری قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار علم و فناوری
صبح قزوین؛ اظهار کرد: یکی از دلایل انتخاب نام دانش‌بنیان توسط مقام معظم رهبری به‌عنوان شعار سال این بوده که صنعت ما بسیار به تعاملات بین‌المللی وابسته است، از این حیث که ما صنعت نداریم، کارخانه داریم، کارخانه به این معنا که ما تجهیزاتی را از خارج کشور وارد کرده و با استفاده از این تجهیزات شروع به تولید کرده‌ایم و به این تجهیزات نیز بسیار وابسته‌ایم.
وی ادامه داد: ما دو نگاه داریم، یک نگاه رفتن به سمت کارخانه‌داری و یک نگاه رفتن به سمت داشتن صنعت است؛ چیزی که ما اکنون در کشور با آن مواجه هستیم اغلب کارخانه‌داری است، اما چیزی که ما در بحث دانش‌بنیان ها به‌دنبال آن هستیم صنعت است.
پیله‌ور عنوان کرد: این‌که بتوانیم در حوزه ساخت و راه‌اندازی تجهیزات و به‌دست آوردن دانش تولید ورود کنیم حائز اهمیت است؛ دانش تولید چیزی است که ما در شرکت‌های دانش‌بنیان آن را کسب می‌کنیم، برای مثال در صنعت فضایی، صنعت هسته‌ای، صنعت پزشکی ما صاحب دانش تولید هستیم.
این مسئول عنوان کرد: ما در کشور صنایعی داریم که در مرز دانش آن‌ها کار می‌کنیم، برای مثال در ایام کرونا ما علاوه بر تولید محصولات مختلف رفع آلودگی و تجهیزات دیگری که ساخته شد، صنعت ساخت و تولید واکسن را داشتیم.
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین افزود: مسئله‌ای که امسال مقام معظم رهبری روی آن تاکید داشته‌اند این است که ما باید تولید خود را به سمت صنایع دانش‌بنیان ببریم، یعنی جایی که دانش تولید را داشته باشیم تا علاوه بر این‌که تحریم‌پذیر نباشد، قابلیت صادرات نیز داشته باشد.
پیله‌ور خاطرنشان کرد: ما به‌دنبال ایجاد صنایع هایتک و دانش‌بنیان هستیم، کاری که ما در سال‌های گذشته می‌کردیم بیشتر کارخانه‌داری بوده است، به‌عنوان مثال ما صنعت خودرو نداریم، بلکه کارخانه تولید خودرو داریم، وقتی می‌توانیم صحبت از صنعت کنیم که هم دانش تولید و هم دانش ساخت تجهیزات آن را داشته باشیم.
ما باید از نگاه تبلیغاتی به شعار سال فاصله بگیریم
سرپرست معاونت فناوری پارک علم و فناوری قزوین گفت: ما باید از نگاه شعاری و تبلیغاتی که نسبت به شعارهای سال‌های گذشته وجود داشت عبور کنیم، به‌دلیل این‌که این موضوع یک بحث عملیاتی است.
وی ادامه داد: نمی‌توان انتظار داشت با توجه به تحریم‌هایی که بر کشور حاکم شده، با روش اقتصاد مرسوم کشور را از این بحران اقتصادی نجات داد، تنها راه ما رفتن به سمت اقتصاد دانش‌بنیان است که یکی از سیاست‌های اصلی موضوع اقتصاد مقاومتی هم هست.
پیله‌ور بیان کرد: چند سال گذشته که مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند همان‌جا موضوع دانش‌بنیان را مطرح کردند، در بحث گام دوم انقلاب نیز مجدد موضوع دانش‌بنیان‌ها مطرح شده بود تا این‌که امسال مصداقا وارد بحث آن شدیم.
این مسئول خاطرنشان کرد: برخلاف اقتصاد مرسوم که به تجهیزات وابسته است، اقتصاد دانش‌بنیان به نیروی انسانی تحصیلکرده وابسته است و ما در حمایت از این نیروهای نخبه و تحصیلکرده که می‌توانند اقتصاد دانش‌بنیان را توسعه دهند، سنگ تمام بگذاریم.
پیله‌ور تصریح کرد: در سالیان گذشته نگاه اقتصاد خام‌فروشی که در بحث نفت و معادن داشتیم، در بحث منابع نیروی انسانی تحصیلکرده هم اتفاق افتاد، یعنی ما در دانشگاه نیروی انسانی را آموزش داده و آماده کرده‌ایم، بعد که این نیروها باید به بهره‌وری می‌رسیدند، چون ظرفیت بهره‌برداری از نیرو وجود نداشته، بخشی از آن‌ها به خارج از کشور رفته‌اند.
وی افزود: تجربه نشان می‌دهد آن چیزهایی که نیروی تحصیلکرده ماهر را داخل کشور نگه می‌دارد، پول و درآمد نیست، بلکه ظرفیت‌هایی است که بتوانند خود را نشان دهند.
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین اظهار کرد: یکی از ظرفیت‌هایی که می‌توانند این بستر را ایجاد کنند شرکت‌های دانش‌بنیان هستند، یعنی هر چقدر تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور افزایش یابد نرخ برگشت نخبگان و نرخ کاهش مهاجرت را شاهد خواهیم بود.
پرداختن به بحث دانش‌بنیان‌ها، کار دستگاههای عمومی نیست و یک موضوع تخصصی است
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین عنوان کرد: سال‌های گذشته نیز شاهد بوده‌ایم زمانی‌که شعار سال مطرح می‌شود مجموعه‌های مختلفی شروع به فعالیت در موضوعات مرتبط با آن می‌کنند، این در شرایطی است که امسال باید توجه کنیم بحث دانش‌بنیان یک بحث تخصصی و ویژه است که پرداختن به آن کار دستگاههای عمومی نیست.
وی ادامه داد: البته در بحث فرهنگ‌سازی، هر نهاد و دستگاهی می‌تواند ترویج و برنامه‌ریزی و کار کند، اما پرداختن به این موضوع دانش‌بنیان و حمایت از آن، تعیین شاخصه‌ها و معیارها جزو مواردی است که باید دستگاههای تخصصی مانند معاونت علمی و وزارت علوم به آن ورود کنند.
پیله‌ور یادآور شد: شرکت‌ها برای دانش‌بنیان شدن به معیارهایی نیاز دارند که معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری تعیین کرده و این معیارها در سامانه daneshbonyan.ir ذکر کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که دانش‌بنیان بودن یک شرکت زمان دارد، یعنی شرکت‌ها بر اساس ارزیابی دانش‌بنیانی می‌توانند حداکثر سه سال مجوز دانش‌بنیانی داشته باشند، پس از گذشت سه سال معمولا ارزیابی مجدد اتفاق می‌افتد و ممکن است از معیارهای دانش‌بنیان خارج شده باشند.
این مسئول تاکید کرد: دانش‌بنیان به محصولات یک شرکت اطلاق می‌شود، یعنی ممکن است یک شرکت چندین محصول داشته باشد و تنها بخشی از محصولات آن دانش‌بنیان باشند، در بحث حمایت‌های کشوری هم آن محصولاتی که دانش‌بنیان هستند می توانند از حمایت‌ها بهره‌مند شوند.
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین اظهار کرد: در مورد شعار سال صرفا نباید به سمت کارهای شعاری برویم، بلکه به‌صورت ویژه به این بحث ورود کرده و از آن حمایت کنیم، هر کس هم باید در این اکوسیستم نقش خود را درست بازی کند، برای نمونه نهادهای مالی اعطای تسهیلات و نهادهای مربوط به اعطای مجوزها را تسهیل کنند.
99 شرکت دانش‌بنیان در قزوین فعالیت می‌کنند
پیله‌ور در ادامه عنوان کرد: در حال حاضر 99 شرکت دانش‌بنیان ثبت شده در استان قزوین داریم.
وی بیان کرد: یکی از مشکلاتی که اکنون شرکت‌های دانش‌بنیان با آن مواجه هستند، اعتماد به کیفیت محصولات تولیدی آن‌ها است، علیرغم این‌که این شرکت‌ها توانسته‌اند در حوزه‌های مختلف محصولاتی را تولید کنند که مشابه خارجی آن در بازار وجود دارد، گرایش به برخی از این محصولات پایین است.
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین اذعان کرد: اگر ما بتوانیم اولویت را به استفاده از محصولات دانش‌بنیان داخلی قرار دهیم، به توسعه این شرکت‌ها و فعالیت آن‌ها کمک می‌کند.
این مسئول اظهار کرد: ممکن است برخی محصولات برای نخستین بار در کشور تولید شده باشند و اخذ استاندارد آن‌ها مشکل باشد، البته طی سال‌های اخیر طبق تعامل معاونت علمی وزارت علوم و سازمان ملی استاندارد یک گواهی تحت‌عنوان گواهی دانش‌نماد به محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا می‌شود، این مشابه و معادل استاندارد اجباری است که واحدهای تولیدی عادی می‌توانند دریافت کنند.
پیله‌ور یادآور شد: یکی دیگر از مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت‌ها و مجوزهایی است که صدور آن زمان‌بر است و این شرکت‌ها به جای این‌که بر فعالیت‌های دانشی خود تمرکز کنند، بخش قابل توجهی از وقت خود را در سیستم بروکراتیک اداری صرف می‌کنند.
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین ادامه داد: اگر بتوانیم دریافت حمایت‌ها و صدور مجوزها را تسهیل کنیم، به توسعه شرکت‌ها کمک شایانی شده، چون باید بپذیریم افراد حاضر در این شرکت‌ها نخبگانی هستند که اغلب در حوزه بازار و کارهای اداری و بروکراتیک تجربه‌ای ندارند.
وی خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر معرفی محصولات است؛ چند سال پیش نشستی بین پارک‌های علم و فناوری کشورهای آسیایی بود و بنده به‌عنوان نماینده پارک قزوین در این همایش حضور داشتم، دبیر همایش اظهار می‌کرد کشور شما دو مشکل دارد، نخست این‌که سیاست‌های محلی ندارید و منتظرید سیاست از بالا اعلام شود و شما آن را انجام دهید، در حالی که در اکثر کشورها سیاست‌ها محلی و با توجه به موقعیت آن منطقه است، دوم این که می‌گفت شما در حوزه نمایش داستان موفقیت ضعف دارید و نمی‌توانید داستان‌های موفقی از زیست‌بوم نوآوری خود را به جامعه نشان دهید.
پیله‌ور عنوان کرد: در دنیا مرسوم است اگر شما بتوانید از دستاوردهای نوآورانه خود داستان‌های موفقیت بسازید همه به سمت آن حرکت می‌کنند، ما دستاوردهای خوبی در حوزه دانش‌بنیان‌ها داشته‌ایم که اغلب برای مردم و حتی برای قشر تحصیلکرده تعریف نشده است، در این قسمت نقش مجموعه پارک علم و فناوری و نقش رسانه‌ها حائز اهمیت است که این دستاوردها را روایت کنند.
تفاوت صنعت و کارخانه باید برای مردم جا بیفتد
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین اظهار کرد: ما در برخی حوزه‌ها مانند نانو، بایو و صنعت فضایی در مرز دانش حرکت می‌کنیم در حالی که پذیرش این موضوع برای عموم مردم سخت بوده و اغلب آن را باور ندارند، برای مثال می‌گویند ما که نمی‌توانیم خودرو بسازیم چطور می‌توانیم در صنعت هوا فضا کار کنیم؟ این‌ها همه به این دلیل است که برای عموم مردم و حتی برای قشر تحصیلکرده جا نیفتاده است.
این مسئول ادامه داد: این‌جا همان بحث ابتدایی پیش می‌آید، یعنی ما یک صنعت داریم و یک کارخانه، ما در حوزه چیزی که به آن صنعت خودرو می‌گوییم کارخانه‌دار خوبی هستیم، یعنی یک سری خطوط تولید داریم که در آن‌ها خودرو تولید می‌کنیم، صنعت خودرو نداریم و در این حوزه پیشتاز نیستیم، اما در حوزه صنعت فضایی و نظامی صنعت داریم، به این معنا که اگر مرز کشور را هم ببندند و تحریم شویم باز هم قادریم روی پای خود بایستیم، چون دانش صنعت را داریم.
پیله‌ور تصریح کرد: این باید برای عموم مردم جا بیفتد، اگر این اتفاق بیفتد گرایش استفاده از محصولات دانش‌بنیان افزایش پیدا می‌کند.
وی عنوان کرد: ما نمی‌توانیم شرکت‌های دانش‌بنیان را با حمایت بخش دولتی سرپا نگه داریم، این‌ها باید بیایند محصول تولید کنند، بزرگ شوند و در بازار رقابت کنند، عمده شرکت‌های دانش‌بنیان ما که از این دوره عبور کرده و به بازار رسیده‌اند، مجموعه‌های مالی موفقی هستند، به این معنا که وقتی وارد بازار می‌شوند می‌توانند موفقیت خود را تثبیت کنند، اما رسیدن به این قله شرایطی اعم از فرهنگ عمومی مصرف کالای داخلی، اعتماد به کالای داخلی، استاندارد، معرفی و سهولت دسترسی به محصول را می‌طلبد، این‌ها کارهایی است که امسال باید انجام شود.
شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر هستند
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین گفت: عمده نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور، تسهیلات و نیاز مالی نیست، این معمولا نیاز سوم یا چهارم آن‌هاست، در کنار ساختار عادی صنعت بانکی کشور که تسهیلاتی را به مشتریان ارائه می‌کند، تسهیلات ویژه دانش‌بنیان‌ها نیز وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها را صندوق نوآوری کشور پرداخت می کند.
وی افزود: یک جزء از حمایت‌های مالی شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات مستقیم است، مهم‌تر از آن بحث سرمایه‌گذاری است، یعنی شرکت‌های دانشی در دوره‌های مختلف رشد و فعالیت خود نیازهای مختلفی دارند که یکی از مهم‌ترین نیازهای آن‌ها سرمایه‌گذاری خطرپذیر است، یعنی سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر در مقطعی که شرکت می‌خواهد رشد اولیه خود را داشته باشد، وارد میدان شوند، این بخش نیز امسال باید تقویت شود.
پیله‌ور عنوان کرد: باید فرهنگ سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان را در کشور نهادینه کنیم، حال ممکن است این سرمایه‌گذاری دولتی، شخصی و یا جمع‌سپاری باشد.
این مسئول تاکید کرد: سرمایه‌گذاری جمع‌سپاری در دنیا مرسوم است، برای مثال یک شرکت اعلام می‌کند تصمیم دارد یک محصول دانشی تولید کند، سپس جمع زیادی از افراد به میدان آمده و خرد خرد در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، البته این نوع سرمایه‌گذاری سال‌های گذشته در کشور ما آغاز شده اما به بلوغ نرسیده است.
صنعت و کشاورزی جزو حوزه‌های اولویت‌دار قزوین است
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین اظهار کرد: ما طبق سند آمایش علم و فناوری استان چند حوزه اولویت‌دار داریم که یکی از آن‌ها صنعت است.
وی ادامه داد: استان قزوین یک استان صنعتی است، عمده صنایع استان صنایع کوچک متوسط است و ما خیلی در سطح استان صنایع بزرگ نداریم.
پیله‌ور عنوان کرد: حدود 13 درصد صنایع کوچک متوسط کشور در استان قزوین مستقر هستند و از این میزان 1،2 الی 1،3 درصد شرکت‌های دانش‌بنیان در استان ما هستند.
وی یادآور شد: مسئله بعدی که در سند آمایش در استان ما اولویت دارد بحث کشاورزی است، کشاورزی دانش‌بنیان بسیار مورد تاکید مقام معظم رهبری و مسئولین کشوری و استانی است، ما در استان قزوین این ظرفیت را داریم و لازم است آن را بالفعل کنیم.
این مسئول یادآور شد: در بحث کشاورزی نیز دو موضوع وجود دارد، نخست بحث محصولات است که ما چه محصولی را می‌توانیم در حوزه دانشی توسعه دهیم، یک بحث نیز تجهیزات و زیرساخت‌های کشاورزی است که باید به آن توجه کنیم.
کمتر از 3 درصد شرکت‌های دانش‌بنیان قزوین در حوزه کشاورزی فعالیت می‌کنند
معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین بیان کرد: در سطح کشور یک الی سه درصد شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی فعالیت می‌کنند، درصد شرکت‌های فعال در حوزه کشاورزی در استان ما از این میزان هم پایین‌تر است، یعنی ما اگر شرکت‌های دانش‌بنیان استان را صد واحد در نظر بگیریم، شاید یک الی دو درصد آن شرکت‌هایی باشند که مرتبط با حوزه کشاورزی هستند.
وی ادامه داد: در حوزه صنعت نیز شرکت‌های مواد شوینده و صنایع شیمیایی در استان در اولویت قرار دارند، هم‌چنین صنعت قطعه‌سازی نیز از صنایع اولویت‌دار استان است.
پیله‌ور اضافه کرد: موضوع دیگری که در اکوسیستم‌های نوآوری دنیا مطرح است، برای افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر کمی و کیفی، داشتن نگاه اکوسیستمی و زیست‌بومی ضروری است، یعنی ما زمانی می‌توانیم تعداد شرکت‌ها را افزایش دهیم که کمک به ایجاد این زیست‌بوم کنیم.
وی تاکید کرد: در دنیا برای ایجاد شرکت‌های دانشی بستری فراهم می‌شود که به آن زیست‌های نوآوری می‌گویند، در زیست‌بوم‌های نوآوری اجزای مختلفی وجود دارد که هر کدام از این اجزا نقش خود را بازی می‌کند، به‌عنوان مثال نقش حاکمیت مشخص است، نقش نهادهای مالی و صنایع دیده می‌شود و هر نهاد نقش ویژه خود را دارد تا این زیست‌بوم شکل بگیرد.
پیله‌ور در پایان اظهار کرد: برنامه اصلی ما در سال جدید علاوه بر توسعه کمی و کیفی شرکت‌های دانش بنیان، حرکت در مسیر دانش‌بنیان کردن تولید است که باید تلاش کنیم در استان اجماع ایجاد شود.
انتهای پیام/ت/۱٠۱٠
دیدگاه ها