نابودی یک سوم مساحت باغستان‌های قزوین طی ۶۰سال گذشته/ بودجه ۸ میلیاردی برای حفظ باغات اختصاص یافت/ اولویت باغستان مهمتر از ساخت هر پروژه شهری است

محمدکریم کاظم‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی صبح قزوین با اشاره به اهمیت باغستان سنتی قزوین اظهار کرد: گنجینۀ طبیعی بزرگ باغستان سنتی قزوین توسط بزرگان در گذشته ایجاد شده است.

وی افزود: تلاش بزرگان در طول سالیان گذشته موجب شده است تا گنجینۀ بزرگ باغستان امروز بعد از گذشت سال‌ها، در دسترس نسل‌های آینده نیز قرار گیرد و ویژگی «باغ شهر بودن» قزوین همچنان حفظ شود.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین عنوان کرد: باتوجه به اینکه استان قزوین نسبتا یک استان خشک و نیمه خشک بوده، وجود باغات مختلف از جمله باغستان سنتی موجب تعدیل هوا و جلوگیری از افزایش دمای آن شده است.

نقش باغستان سنتی در احیای سفره‌های زیرزمینی

کاظم‌پور اذعان کرد: باغستان سنتی قزوین علاوه بر نقش تصفیه کنندگی هوای شهر، کارکرد کم نظیری در احیای سفره‌های زیرزمینی آب شهر هم داشته که این مهم به دلیل نوع آبیاری غرقابی باغستان اتفاق افتاده است.

وی مطرح کرد: نقش باغستان سنتی در قزوین برکسی پوشیده نیست و البته کنترل و مهار سیلاب‌ها در سال‌های گذشته نقش آن را پررنگ‌تر کرده است؛ هرچند طراحی باغستان با هدف جلوگیری از سیلاب‌ها نبوده اما هم‌اکنون این باغستان کارآیی آن را دارد.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین تصریح کرد: طی دوسال اخیر که بارندگی‌های غیرمعمولی را در استان شاهد بودیم، باغستان سنتی قزوین نقش جدی را در جلوگیری از آب گرفتگی شهر داشته است.

کاظم‌پور با اشاره به قدمت باغستان سنتی قزوین ادامه داد: باغستان سنتی قزوین قدمت بیش از هزارسالۀ رسمی را دارد و در تاریخ ایران از جمله سفرنامۀ ناصرخسرو به باغستان و باغ‌های گستردۀ آن اشاره شده است، براساس برخی از نظرات پژوهشگران نیز تاریخ باغستان به یکهزار و 700 سال گذشته نیز اختصاص دارد.

وی عنوان کرد: ایجاد باغ‌های سنتی قزوین با توجه به اقلیم منطقه با سختی‌های بسیاری همراه بوده چراکه شهر قزوین، یک شهر کم آب و نسبتا خشک است و رودخانه پرآب دایمی در شهر وجود نداشته و ندارد؛ این درحالی است که امروز آب باغستان سنتی قزوین از پنج رودخانۀ فصلی تأمین می‌شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه ظرفیت هویتی باغستان سنتی برای قزوین بسیار مهم و جدی است، بیان کرد: در گذشته، چهار هزار هکتار باغ اطراف قزوین را فراگرفته بود، اما متاسفانه کمتر از یک سوم این باغستان بزرگ در 50 الی 60 سال گذشته از بین رفته است.

به گفتۀ کاظم‌پور، هم‌اکنون دو هزار و ۷۰۰ هکتار باغ سنتی در قزوین وجود دارد که ضلع شمالی آن از بین رفته و ضلع شمال شرق و غرب آن در معرض آسیب جدی است؛ اما قسمت جنوبی آن آباد و اقتصادی‌تر است.

باغستان سنتی قزوین یک ظرفیت فرهنگی و تاریخی است

وی مطرح کرد: طبیعتا زمانی که یک شهر در مسیر توسعه قرار می‌گیرد با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد؛ لذا باید توسعۀ متوازنی را در شهر داشته باشیم و شهر با حفظ محیط زیست توسعه یابد و نیازهای جامعه را پوشش دهد.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین اضافه کرد: ظرفیت باغستان سنتی تنها یک ظرفیت و عرصۀ طبیعی محیط زیستی نیست بلکه یک ظرفیت فرهنگی، هویتی و تاریخی است.

کاظم‌پور گفت: اهمیت باغستان به دست ساز بودن، تاریخی بودن و قدمتی بودن آن است؛ باغستان سنتی قزوین، فرهنگی را به همراه خود دارد و این فرهنگ در خلق و خوی مردم شهر تنیده شده است.

وی بیان کرد: ویژگی‌های فرهنگی باغستان سنتی در فرهنگ، تفکر و سبک زندگی، روابط و مسائل هنری مردم قزوین نیز تاثیرگذاشته و این ویژگی‌ها با خصایص فرهنگی نیز درهم مانوس شده است.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین اضافه کرد: نمی‌توانیم باغستان سنتی را از زندگی طبیعی مردم مستقل درنظربگیریم چراکه این باغستان صرفا یک زمین کشاورزی ساده نیست بلکه قدمت بسیاری دارد؛ هویت فرهنگی و اقتصادی ما به نوعی وابسته به این باغستان است.

کاظم‌پور ادامه داد: باغستان بخشی از هویت ما محسوب می‌شود و اگر این باغستان نباشد هویت ما دچار نقصان می‌شود؛ به عبارتی اگر باغستان سنتی از بین برود، جایگزینی برای آن نخواهیم داشت.

مردم نسبت به حفظ باغستان حساس شوند

وی اظهار کرد: باید توازن بین حفظ شهر و توسعۀ آن و فضای طبیعی بی‌نظیر باغستان به موازات هم قرار بگیرد تا زحمات چندین سالۀ نیاکانمان بی‌نتیجه نماند.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین اذعان کرد: باغستان سنتی یک ظرفیت فرهنگی است و مردم باید نسبت به آن حساس شوند؛ تلاش داریم از ظرفیت رسانه استفاده و از کُتُبی که در حوزۀ باغستان منتشر می‌شود، حمایت کنیم.

کاظم‌پور با اشاره به رویکرد جدید باغستان سنتی قزوین مطرح کرد: رویکرد ما در باغستان، یک رویکرد فرهنگی است؛ برای بازدید دانش‌آموزان و اصحاب رسانه از باغستان برنامه‌ریزی داریم تا بتوانیم ظرفیت آن را به آنها معرفی کنیم.

وی ادامه داد: عرصه باغستان سنتی مِلک خصوصی بوده و به همین دلیل با توجه به ورثه‌ای شدن و بی‌انگیزگی بخشی از مالکان، برنامه‌ریزی برای آن پیچیدگی‌های خاص خود را دارد اما در هرصورت هرگونه تصمیم‌گیری برای باغستان حتما باید با توجه به منافع مالکان و نیز مصالح شهر و مردم صورت پذیرد.

این مقام مسئول گفت: با درنظرگرفتن نقش مهم باغستان به عنوان ریۀ شهر و اهمیت آن برای همه شهروندان و آیندگان، نباید فراموش کنیم که این ظرفیت صاحبان مشخصی هم دارد که باید به حقوق آنها احترام گذاشت.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین به مشکلات این باغستان اشاره و اضافه کرد: باغداران و مالکان باغستان از لحاظ امنیتی در مضیقه‌اند؛ چراکه باغستان فاقد حصار است و افراد متفرقه به راحتی وارد باغستان می‌شوند.

کاظم‌پور یادآور شد: از آنجایی که باغستان سنتی قزوین دارای ثبت ملی است، مجوز فنس و دیوارکشی آن را نداریم؛ البته پیشنهادی برای محصور کردن حریم بیرونی باغستان ارائه داده‌ایم تا مخاطبان و مردم متوجه حریم خصوصی باغداران باشند.

راه منطقی توسعۀ شهر، نگاه تمام بُعدی است

وی گفت: محصور کردن حریم بیرونی باغستان سنتی، به معنی عدم استفادۀ مردم از زیبائی‌های طبیعت نیست بلکه فراموش نکنیم باغداران نسبت به آن یک نگاه اقتصادی دارند.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین مطرح کرد: نداشتن حصار در باغستان موجب بروز مشکلاتی در فصول مختلف سال همچون ورود سارقان حرفه‌ای هیزم و محصولات درختی به آن شده است.

کاظم‌پور اذعان کرد: راه منطقی توسعۀ شهر و حفظ محیط تاریخی این نیست که تنها از یک بُعد و بُعد فرهنگی به باغستان نگاه کنیم و باید نگاه باغداران و مالکان نیز در این بین مورد توجه قرار بگیرد و مشکلات آنها لحاظ شود.

وی عنوان کرد: هر اندازه که باغداران به مردم خدمت می‌کنند باید در قبال این باغداران و حفظ باغستان سنتی، نیز مسئولیت‌پذیر باشیم، این سرمایه هرچند به نام باغداران بوده اما به کامِ تمام مردم استان است.

اختصاص 8میلیون مترمکعب آب به باغستان

این مقام مسئول مطرح کرد: اهالی باغستان سنتی قزوین به دلیل مشکلات بسیار آن مظلوم واقع شده‌اند و مردم و مسئولان باید توجه بیشتری به ظرفیت این پهنۀ تاریخی و طبیعی داشته باشند.

کاظم‌پور گفت: البته اقداماتی در راستای حفظ باغستان صورت گرفته که مصوبۀ اختصاص هشت میلیون مترمکعب آب به باغستان در دو ماه اول سال از جملۀ این اقدامات است که با تخصیص بخشی از آن به نیمۀ اول سال باغستان قطعا بهتر توسعه می‌یابد.

برگزاری همایش "باغ سالار" در راستای تجلیل از باغداران

وی تصریح کرد: در حوزۀ فرهنگی باغستان نیز برنامه‌های فرهنگی مختلفی از جمله برگزاری همایش باغ سالار در راستای تجلیل از باغداران باغستان را پیش‌بینی کردیم و با تجلیل از باغدار تلاش داریم ارزش باغستان به جوانان معرفی شود.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین گفت: در حوزۀ اقتصادی نیز تلاش داریم موانع تولید باغستان را برطرف کنیم و فراموش نکنیم که اساسا فلسفۀ تشکیل باغستان، حفظ آن است.

کاظم‌پور ادامه داد: سازمان باغستان یک سازمان بین بخشی است که استاندار به عنوان رئیس شورا، شهردار به عنوان رئیس هیئت مدیره و نهادهای دیگر همچون جهادکشاورزی، میراث فرهنگی و آب منطقه‌ای و معاونت‌های استانداری عضو آن هستند.

وی مطرح کرد: هرچند مجموعه‌های جهادکشاورزی، شهرداری و میراث فرهنگی در حفظ باغستان حمایت کردند، اما در حالت کلی عمدۀ هزینه‌های سازمان باغستان بر عهدۀ سازمان باغستان است و هزینه‌های بسیاری توسط سازمان صورت می‌گیرد.

 برای حفظ باغستان قزوین بودجه ملی تعریف شود

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین با بیان اینکه در سال جاری نزدیک به هشت میلیارد تومان بودجه برای حفظ باغستان اختصاص داده شده است، گفت: تعریف ردیف ملی برای باغستان از جمله برنامه‌های پیش‌بینی شده است، زیرا باغستان یک عرصۀ ملی و فراتر از قزوین است.

کاظم‌پور ادامه داد: باتوجه به اینکه به صورت طبیعی گاها شاهد اختلافات و دعاوی ملکی و فنی در بین بعضی از مالکین هستیم و آنها هم برای رفع اختلاف و میانجی‌گری به سازمان باغستان مراجعه می‌کنند، امیدواریم در راستای حل مشکلات این اهالی و باغداران، شورای مشورتی و حل اختلاف به صورت رسمی در این خصوص در سازمان باغستان تشکیل شود که مقدمات آن را پیگیری می‌کنیم.

این مقام مسئول با اشاره به انتقادات موجود در اجرای برخی از پروژه‌های شهری از جمله پروژۀ کمربندی شرق و پل امام رضا(ع) و سافاری پارک اظهار کرد: برخی از رودخانه‌های قزوین از جمله رودخانۀ ارنجک که از سمت باراجین می‌آید و کمربند شرق از آن عبور می‌کند، مورد انتقاد است.

وی افزود: اختصاص سهمیۀ آب برای سافاری پارک تنها بستر رودخانه نیست و سهمیۀ جداگانه‌ای برای سافاری پارک از سوی سهمیۀ آب کانال قزوین درنظر گرفته شده است.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین گفت: عنوان نمی‌کنم که اختصاص آب به سافاری پارک در میزان سهمیۀ آب اختصاصی به باغستان تاثیر دارد یا نه؛ به نظرم اولویت باغستان بالاتر از ساخت پارک است و البته باید درنظرگرفت که در یک سیستم شهری، فضایی برای تفریح مردم و آرامش آنها لازم است.

وی اضافه کرد: آنچه که خبر دارم این است که بخشی از مجوز سهمیۀ آب دریاچه‌های مصنوعی شمال شهر از سهم کانال از آب منطقه‌ای اخذ شده است؛ با این شرایط از لحاظ کارشناسی نباید میزان سهمیه آب باغستان کاهش یابد که اجرای مخالف این امر، موضوع جداگانه‌ای است.

این مقام مسئول یادآور شد: از سوی دیگر فراموش نکنیم که باغ‌هایی در سطح شهر قرارگرفته که این باغ‌ها از بین رفته است، دوستان معتقدند که سهم این آبی که متعلق به شهر است برای ظرفیت دریاچه‌های مصنوعی درنظرگرفته می‌شود.

کاظم‌پور عنوان کرد: باغستان سنتی قزوین از سیلاب ارتزاق می‌کند، اما در فصل‌های پرآب همچون بارندگی‌های سال گذشته آسیبی به آب باغستان وارد نمی‌شود، طبیعی است که بارندگی‌ها در درازمدت باید طوری مدیریت شود که دریاچه‌ها به تهدید تبدیل نشود.

وی مطرح کرد: انتقاداتی برای اجرای پروژه امام رضا(ع) وجود دارد و بخشی از باغستان تحت تاثیر این پروژه قرار می‌گیرد؛ در اصلاح نهایی قرار شد که گردش پل به گونه‌ای طراحی شود که این پل از عمق باغستان عبور نکند و در جنب هتل کشاورز بخش محدودتری از باغستان را دربرمی‌گیرد.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین مطرح کرد: در اجرای برخی از پروژه‌ها حساسیت‌هایی وجود دارد؛ ما جاده را نمی‌توانیم به دلیل درخت ناهموار طراحی کنیم زیرا منافع عمومی یک جامعه زیر سئوال می‌رود اما راه حل اساسی این است یا آن راه را نسازیم و در صورت ساخت، آن را درست طراحی کنیم.

کاظم‌پور تصریح کرد: ما پیشنهاد دادیم در توسعه شهر، پیوست زیست محیطی و زیست باغی درنظرگرفته شود، اگر جاده‌ای ساخته می‌شود یا حریمی به تملک درمی‌آید، گسترۀ آن بیشتر خریداری شود و باغ‌ها تحت تملک دولت و حاکمیت قرار گیرد تا از تغییر کاربری اراضی در باغستان و باغ‌ها توسط سوداگران اقتصادی جلوگیری شود.

وی یادآور شد: تخریب از کنار باغستان شروع می‌شود و 18 هکتاری که تحت مراقبت سازمان باغستان بوده در سال جاری، اقتصادی بوده است و حتی درختی از آن قطع نشده است.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین عنوان کرد: باید تلاش کنیم حتی الامکان مسیرهای توسعه از محل باغستان عبور نکند و در صورت تحقق این امر، مالکیت‌ها طوری طراحی شود که دست سودجویان را کوتاه کنیم.

استقرار 6گشت اطفاء حریق در مسیرهای اصلی باغستان

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین به وضعیت آتش‌سوزی‌های باغستان پرداخت و گفت: هر سال شاهد آتش سوزی‌هایی در باغستان هستیم، هرچند خاموش کردن این آتش‌ها در حیطۀ وظایف ذاتی سازمان باغستان نیست اما نیروهای متخصص سازمان باغستان با توجه به اشراف به جغرافیای آن، امسال برای اولین بار به صورت‌ جدی برای اطفاء حریق در باغستان حضور داشتند.

کاظم‌پور اضافه کرد: در سال جاری، شش گشت اطفاء حریق را طراحی کردیم و این گشت‌ها در مسیرهای اصلی باغستان با تجهیزات مرتبط، مستقر بودند.

این مقام مسئول گفت: میزان آتش‌سوزی باغستان سنتی قزوین در سال جاری نسبت به سال‌های گذشته، کاهش بسیار جدی یافت که حضور گشت‌های اطفاء حریق سازمان باغستان و تلاش مخلصانه و سریع همکاران سازمان آتش نشانی در کاهش این آتش‌سوزی‌ها بسیار موثر بوده است.

مدیرعامل سازمان باغستان سنتی قزوین گفت: ما باید باغستان سنتی را در حوزه‌های مختلف تبلیغ کرده و در کنار نام شهر قزوین، پیشوند «باغ» را به آن اضافه و قزوین را با عنوان «باغ شهر» معرفی کنیم.

کاظم‌پور در پایان بیان کرد: از رسانه‌ها، هنرمندان و اهالی فرهنگ و دانشگاه و متخصصین نیز انتظار داریم که از باغستان بزرگ تاریخی با تولید مقاله و محتوا حمایت کنند و باتوجه به اهمیت موضوع آن، باید در سال‌جاری جشنوارۀ جامعی را در این حوزه برگزار کنیم.

انتهای پیام/ 4006