اگر خداوند مقدرات ما را تعیین می‌کند، چرا باید دعا کنیم؟/ شب قدر، پیوندی ناگسستنی با امام زمان(عج) دارد

به گزارش خبرنگار فرهنگ‌ و هنر صبح ‌قزوین؛ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ ﴿١﴾ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ ﴿٢﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿٥﴾.
به نام خداوندی که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی. ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. (۱) تو چه می دانی شب قدر چیست؟ (۲) شب قدر، بهتر از هزار ماه است. (۳) فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان برای (تقدیر و تنظیم) هر کاری نازل می شوند. (۴) این شب تا برآمدن سپیده دم (سراسر) سلام و رحمت است. (۵)

با توجه به این آیات شریف و اهمیت شب‌های قدر تصمیم گرفتیم برای اطلاع از چگونگی درک بهتر این شب‌ها پای صحبت یکی از کارشناسان مذهبی استان بنشینیم.

حجت‌الاسلام احمدرضا فلاح در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ‌ و هنر صبح ‌قزوین؛ درباره‌ی فلسفه‌ی شب قدر و ارتباط آن با ولایت اظهار کرد: برای روشن شدن معنی شب قدر باید به معنای دو واژه‌ی «لیل» و «قدر» واقف شویم.

وی افزود: شاید فکر کنیم که اکثر امور در روز انجام می‌شود و همین تصور روز را در نظر ما بسیار بزرگ جلوه دهد، با این وجود اگرچه امرار معاش عمدتا در روز انجام می‌شود، اما به آن معنا نیست که از ارزش شب غافل شویم و شب را تنها زمان استراحت تلقی کنیم.

کارشناس مذهبی استان قزوین اذعان کرد: اگر در نظام طبیعت نیز ارزش شب را بررسی کنیم، می‌بینیم که بسیاری امور مانند تاثیر جزر و مد دریا بر کره‌ی زمین، رشد تساعدی گیاهان و تولید گاز توسط گیاهان در شب انجام می‌شود که ما از فضیلت آن مطلع نیستیم.

وی گفت: تاریخ نشان می‌دهد بسیاری از وقایع سرنوشت‌ساز در شب رقم خورده؛ بت‌شکنی حضرت ابراهیم (ع)، خروج حضرت موسی (ع) به همراه بنی‌اسرائیل، نجات آن‌ها از دست فرعون و رسیدن آن حضرت و همراهانش به رود نیل، معراج پیامبر (ص)، هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه که لیله‌المبیت در آن به وقوع پیوست و نزول قرآن همگی در شب انجام شده‌ است.

این کارشناس امور دینی ابراز کرد: در کنار این وقایع سرنوشت‌ساز، لیله‌الرغائب، شب نیمه‌ی شعبان و لیله‌القدر را نیز در تقویم داریم که اهمیت و ارزش شب را می‌رساند؛ پس لازم است علاوه بر روز به شب نیز توجه کنیم و نباید گمان کرد که شب تنها زمان استراحت، خواب و عیش و نوش است.

فلاح تصریح کرد: شب، زمان اولیای خدا است و کلاس درس اولیای خدا در شب آغاز می‌شود؛ تمام این‌ها نشان می‌دهد نباید تمام شب را به غفلت سر کنیم.

اشتباه تمدن غرب در تعیین ارزش کاذب برای امور

وی بیان کرد: قدر به معنای اندازه‌گیری است؛ به عنوان مثال در محاورات روزمره می‌پرسیم اندازه‌ی این زمین چقدر است؟ یا ثواب عملی که انجام دادم چقدر است؟ چنانچه امام رضا (ع) نیز می‌فرمایند:« اندازه‌ی هر چیزی اعم از طول و عرض آن قدر است.»

این کارشناس مذهبی ادامه داد: هر چیز مادی و معنوی در عالم خلقت اندازه و قدر دارد و همین اندازه‌ها به عالم نظم داده و نظام علی و معلولی و تاثیر و تاثر منطقی بین اجزای عالم را ایجاد کرده است.

وی با اشاره به دخالت فرهنگ غرب در تغییر ارزش و قدر امور عنوان کرد: اندازه و قدر هرچیزی باید از سوی خالق آن مقدر شود، ولی امروز تمدن غربی برای تمام امور ارزش و قدر کاذب تعیین کرده‌است، برای مثال ورزش‌هایی ایجاد شده که افراد با ورود به این ورزش‌ها برای خود قیمت‌گذاری می‌کنند.

فلاح اضافه کرد: گویی به نوعی روی انسان‌ها به تناسب موقعیت و جنسیت قیمت گذاشته می‌شود و به اصطلاح می‌گویند که قیمت این بازیکن فلان مقدار است، خداوند متعال با اینگونه ارزش‌گذاری‌ها مخالف است.

این کارشناس حوزوی تصریح کرد: گاهی با مقدر کردن ارزش برای زن، او را به چشم کالا می‌بینند و یا مرد از ارزش واقعی خود ساقط می‌شود، به طور کلی می‌توان گفت غرب به انسان مانند سایر کالاها نگاه می‌کند و برای او قیمت می‌گذارد که این مخالف آموزه‌های دینی ماست، زیرا قرآن کریم قدر و ارزش انسان را بندگی، اطاعت خدا و با خدا بودن می‌داند.

وی افزود: حال این سوال مطرح می‌شود که ای انسان قدر تو چقدر است؟ تو چه قدر هستی؟ خداوند چه مقدار برای تو ارزش قائل شده‌است؟ پاسخ این است که ارزش انسان به خلیفه‌الله بودن اوست، خداوند می‌خواهد انسان خلیفه‌ و جانشین او در زمین باشد و این زمانی محقق می‌شود که انسان در مسیر خداوند قرار بگیرد.

شب قدر افضل از یک عمر هشتاد ساله است

فلاح با اشاره به اهمیت شب قدر عنوان کرد: اهمیت شب قدر در سوره‌ی قدر و سوره‌های مختلف قرآن قابل مشاهده‌است، چنانچه خداوند در قرآن کریم مکان‌ها و زمان‌هایی را تعیین کرده که از خصوصیات ویژه‌ای برخوردارند؛ مشاهد مشرفه، مسجدالحرام، بارگاه پیامبر (ص)، کربلا، نجف و مساجد از مکان‌هایی هستند که خداوند برای آن‌ها ارزش قرار داده‌است.

وی ادامه داد: ماه رجب، سیزدهم رجب، ایام اعتکاف، نیمه شعبان، ماه مبارک رمضان، ماه محرم و روز عاشورا هم زمان‌هایی هستند که ارزش خاصی دارند، ماه مبارک رمضان نیز افضل ماه‌ها است.

این کارشناس مذهبی گفت: در ایام ماه مبارک رمضان خداوند یک شب را به عنوان شب قدر معین کرده که تنها برای خدا و ولی او در زمین مشخص و برای دیگران پنهان است، دلیل این پنهان بودن نیز دادن فرصت کسب آمادگی لازم به انسان است، یعنی انسان باید در این چند شب تمرین کند تا برای شب قدر واقعی آماده شود.

وی تصریح کرد: اهمیت قطعی شب قدر در قرآن کریم مشخص است، چنانچه در آیات ابتدایی سوره‌ی قدر می‌خوانیم خداوند خطاب به پیامبر می‌فرمایند: «تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟ شب قدر افضل از هزار ماه است.» هزار ماه برابر ۸۰ سال است و با این تعریف یک شب قدر افضل از یک عمرِ هشتاد ساله است، پس شب قدر می‌تواند برای انسان یک عمر و سرنوشت کامل را رقم بزند و انسان باید آن را جدی بگیرد.

این کارشناس امور دینی با توجه به اینکه در شب قدر ارزش انسان مشخص می‌شود؛ عنوان کرد: شب قدر اولا ظرف نزول قرآن است، ثانیا تمام مقدرات عالم، قدر‌ها و اندازه‌ها مانند اندازه‌ی آب باران، اندازه‌ی رشد گیاهان، فرزندانی که متولد می‌شوند و انسان‌هایی که از دنیا می‌روند مقدر می‌شود، یکی از این اندازه‌‌ها نیز قدر انسان است.

شب قدر نوعی اتصال با ولایت و امامت است

وی تاکید کرد: شب قدر به یک معنا شب محاسبه نیز محسوب می‌شود، یعنی اعمال شما از شب قدر گذشته تا شب قدر فعلی اندازه‌گیری شده و متناسب با اینکه انسان طی یک ‌سال چقدر رشد کرده،‌ قدر و ارزش جدیدی به وی داده می‌‌شود تا با اندازه‌ی جدید برنامه‌ی تازه‌ای را آغاز کند، پس به نوعی شب قدر را می‌توان شب برنامه‌ریزی، اراده، عزم و توکل دانست.

این محقق امور مذهبی بیان کرد: به این دلیل گفته می‌شود این شب بهتر از هزار ماه است که در آن می‌توان با تفکر برای رسیدن به اندازه و قدر معلوم که خلیفه‌الله شدن است، برنامه‌ریزی کرد و اگر انسان قدر خود را در مادیات ببیند، به همان اندازه برای خود در شب قدر برنامه‌ریزی کرده و از خدا طلب آمرزش می‌کند.

وی افزود: اما اگر کسی شب قدر را به معنای حقیقی‌اش ببیند، خود را محدود به مسائل دنیوی و سبک نکرده و از خدا می‌خواهد او را از شهداء، صدیقین و آن‌هایی قرار دهد که به آن‌ها نعمت داده، نه کسانی که به آنها غصب کرده‌است.

فلاح درباره‌ی پیوند شب قدر با ولایت عنوان کرد: شب قدر نوعی اتصال با ولایت و امامت است، چنانچه حضرات معصوم می‌فرمایند: «ما با شب قدر بر دشمنان خود احتجاج می‌کنیم.» در آیه‌ی چهارم سوره قدر نیز می‌خوانیم که ملائک در این شب نازل می‌شوند و فعل مضارع استفاده شده دلالت بر استمرار می‌کند.

وی افزود: اگر تنزل ملائکه همچنان ادامه دارد، این تنزل باید به مرکزی انجام شود که در اینجا ولی خدا بر روی زمین است؛ امروز نیز ولی ما در زمین حضرت بقیه‌الله الاعظم (عج) است و ملائک نزد ایشان نازل می‌شوند.

این کارشناس حوزوی گفت: شب قدر پیوندی ناگسستنی با امام زمان(عج) دارد؛ به این معنا که همه‌ی امور به دست ایشان می‌رسد و ایشان اندازه‌ی هر چیزی را امضا کرده و به ملائک و یاران خود ابلاغ می‌کند. نقطه‌ی مرکزی هرسال شب قدر است، پس این نقطه باید به مرکز عالم متصل باشد و آن مرکز، قطب عالم امکان و قلب عالم اسکان حضرت بقیه الله (عج) است.

وی ادامه داد: از امام باقر (ع) پرسیدند شما به عنوان امام می‌دانید شب قدر چه شبی است؟ حضرت فرمودند «چطور ما نمی‌دانیم که شب قدر چه شبی است، در حالی که می‌بینیم ملائک در شب قدر به دور ما طواف می‌کنند. مهم‌ترین امری که در شب قدر ما را با آن امتحان کرده و قدر و اندازه‌ی ما را مشخص می‌کنند، موضوع ولایت و امامت است.

دعا و مناجات کارخانه‌ی انسان سازی است

وی درباره‌ی شبهات رایج شب‌های قدر عنوان کرد: عده‌ای می‌پرسند اگر در شب قدر همه چیز مقدر می‌شود، دلیل دعا و مناجات‌های سالانه‌ و شب ‌قدر چیست؟ یا وقتی خداوند همه چیز را مقدر می‌کند، چرا ما باید دعا کنیم؟ در جواب می‌گوییم انسان کمال‌طلب و همواره به دنبال ارزش بالاتری است، لذا اگر انسانی به همان جایگاه قانع شود از فطرت خود دور شده‌است.

فلاح در ادامه تصریح کرد: دعا‌هایی که در طی سال و یا شب قدر انجام می‌شود، نوعی کارخانه‌ی انسان‌سازی است و انسان را آماده‌ی اتصال با قدرت مطلق می‌کند. انسان نیازمند اتکا به یک موجود قادرِ مطلق است تا نیازهای خود را با او درمیان بگذارد و از او درخواست کند، ما این درخواست را دعا می‌نامیم و چه کسی از خداوند به این امر قادرتر است؟

وی افزود: هر اندازه دعا و اتحاد انسان و خدا عمیق‌تر باشد، دعا به استجابت نزدیک‌تر می‌شود و دعا در شب قدر یا طی سال می‌تواند مقدرات را تغییر دهد؛ بنابراین ممکن است طبق عملکرد سالیانه‌ی ما چیز خوبی برایمان مقدر نشده باشد، اما با دعا و عبادت در این شب و زمان‌های دیگر مسیر مقدرات عوض شود.

فلاح در پایان گفت: در این ارتباط روحانی میان خدا و بنده‌اش، درخواست از وجود ما برخاسته، طلب ما تغییر کرده و خداوند متعال با توجه به این شرایط می‌تواند تقدیر را تغییر دهد. تصور کنید زمان پخش نذری، یکباره نذری تمام می‌شود و همه می‌روند، اما یک نفر شب تا صبح می‌ماند؛ اینجا مسئول خیریه با خود می‌گوید این فرد حتما نیازمند است و باید به او کمک کنم، این امر درباره‌ی دعا هم به همین صورت بین خدا و بنده لحاظ می‌شود.

انتهای پیام/ 3003