به گزارش خبرنگار فرهنگوهنر صبحقزوین؛ بیشک فصل بهار با شکوفههای سرخ، سفید و صورتی رنگ خود بهانهی خوبی است تا انسان را به سوی دامان طبیعت بکشاند.
شهر قزوین با طبیعت بکر و دارا بودن روستاهای زیبا و باغستان در سالهای متوالی همواره میزبان گردشگران استانی و کشوری بودهاست. مناطق شمالی شهر قزوین دارای روستاهای بسیاری است که در دل طبیعت میزبان مردم از هرجای دنیا هستند.
یکی از روستاهای مناطق شمالی استان قزوین که با فاصلهی کمی از شهر به منطقهی توریستی و جاذبهی گردشگری تبدیل شده، روستای نیاق است.
روستای نیاق در فاصلهی ۱۵ کیلومتری از خیابان سردار سلیمانی واقع شده ست و اگر شما تنها ۱۵ دقیقه مسیر پر پیچ و خم جاده را سپری کنید با تابلوی سبز رنگ روستای نیاق مواجه میشوید.
در کنار تابلوی سبز رنگ کنار جاده حتما چشمتان به تابلوی زیبا با چهرهای آشنا مواجه میشود و به حتم از خود میپرسید که عکس فرمانده شهید محمد ناظری اینجا چه میکند؟ پاسخ سوال کاملا واضح است روستایی که امروز برای گردش انتخاب کردهاید روستای اجدادی شهید محمد ناظری است.
حالا اگر به آهستگی از سرازیری ورودی روستا به سمت پایین حرکت کنید، درست دست راست شما چشمهای زلال و درخت توتی قرار دارد که حتی از شاخهی خشکیدهی آن هم شکوفه تاب میخورد. این درخت و توتهای خوشمزهاش جزو درختانی است که به طور حتم شما را در فصل تابستان هم مهمان روستای نیاق میکند.
کمی دور از درخت در سمت راست شما معدن گِل سفید و معدن سنگ قرار دارد که بسیاری از اهالی روستا درآمد خود را از این معدن به دست میآورند.
در ادامه مسیر بیشک چشمان شما تاب نمیآورند و به سوی درختان به شکوفه نشسته و باغات انگور در میان علفزارها کشیده میشوند. پس به خوبی میتوان گفت که این روستا با تمام زیباییهای خود هرساله قدردان ثمرههای بوتههای انگور و درختان بادام است.
حالا اگر بخواهیم از محصولات روستا برایتان بگوییم بیشک نباید از وجود محصولاتی مانند آلبالو، گیلاس، گردو، گندم، فندق، عدس، لوبیا، نخود، انواع انگور مانند بیدانه، یاقوتی، چفته، میش مستان، شانی، فخری، عسکری انگور سیاه، ملایی، بادام و شاتوت چشمپوشی کنیم.
وجود انواع انگور در این روستا به این معناست که محصولات و فرآوردههای انگور از جمله کشمش، شیره و آبغوره نیز در این روستا تولید میشود و شیرهای انگور این منطقه همگام با شیره انگور تاکستان محبوب دل مردم شدهاست.
اما حالا که در فصل بهار این منطقه را به عنوان محل گردشگری انتخاب کردید و اهل استفاده از محصولات طبیعی هستید باید بگویم زمینهای این روستا در این فصل یکی از محلهای رویش گیاهان دارویی و سبزیهای کوهی هستند و رودخانههای پر آب این روستا در فصل بهار از کنار گیاهان پونه عبور میکنند.
در میان مسیر جاده نیز تصاویری زیبایی از شهدای این روستا وجود دارد که به حتم با لبخندهای زیبایشان خوشآمد گوی مهمانان هستند. حالا حتما وجود کوه سنگی در سمت راست جاده نگاه شما را به سمت خود کشیدهاست. این کوه سنگی با وجود حفرههای متعدد جزو میراث فرهنگی استان محسوب میشود که گویا شما هم مانند من کنجکاو شنیدن ماجرای کوه سنگی ایوان شدهاید.
زمانی که پای صحبتهای اهالی قدیمی و ریش سفیدان روستا بنشینی درخصوص پیشینه و گذشتهی این روستا داستانها و افسانههای متعددی برای گفتن دارند که برخی از این آنها خالی از تخیلات عمیق داستانی نیست که پیش زمینهی این داستانها به حضور محمد حنیفه و حضور ارباب در روستا ختم میشود.
البته آن چه که از ریش سفیدان روستا در خصوص محمد حنیفه شنیدیم برگرفته از کتب قدیمی موجود در روستا بود. در این کتب قدیمی پیشینهی روستا به بیش از هزار سال پیش باز میگشت و روستا دقیقا پشت کوه سنگی در کنار درختان شاه توت قرار داشت که درختان شاه توت فعلی هم یادگار همانروزها هستند و محل فعلی روستا چمنزار بود.
بنیان گذاران روستا "نه یاقی" بودند که در واقع اسم روستا هم از همین افراد گرفته شده یعنی نیاق در واقع مخفف "نه یاقی" است. یاقیها در واقع راهزنان زمان گذشته هستند که حفرهها و چاههای موجود در کوه سنگی را حفاری کردند تا آب و غلات خود را در این حفرهها نگهداری کنند.
آب مصرفی روستا از منطقهی منگهار (محل چنارهای امروزی) توسط "منگ" (لوله کشیهای قدیمی) قابل استفاده قرار میگرفت که البته احتمال اشتباه تلفظ و ساختار نوشتاری کلمات اصطلاحی وجود دارد اما با تمام این موارد کوه سنگی با یک حوضچه یا استخر و چاه حفاری شد.
با ورود محمد حنیفه به روستای نیاق او توانست به این نه یاقی چیره شود و همسر خود را نیز از نیاق انتخاب کند. با گذشت زمان شکل بافت روستایی در کنار درختان روستا از بین رفت و خانهها مخروبه شد سپس روستا به روی کوه سنگی منتقل شد که مخروبه بجا مانده از آن هنوز در اطراف این کوه وجود دارد.
اهالی روستا معتقد بودند که محمد حنیفه بعد از روستان نیاق به روستا سیاه دهن (تاکستان فعلی)، الولک و در نهایت به سمت جاده الموت حرکت میکند و در استان گیلان که از طریق کوههای الموت خط مرزی بین استان قزوین و استان گیلان است، کشته میشود.
ریش سفیدان روستا میگویند که در گذشته روستای نیاق فاقد باغهای انگور بوده و خود روستاییان انگور خود را از مناطق دیگر تهیه میکردند و زمانی که برای تهیه انگور به باغ انگور قزوین میروند مورد تمسخر قرار میگیرند و همین مسئله نقطهی تلنگری میشود تا روستاییان شروع به کاشت بوتههای انگور کنند و امروز پس از گذشت سالها شاهد آن هستیم که روستای نیاق همگان با شهرستان تاکستان درحال تولید انگور است.
به گفتهی اهالی روستا حدود 350 سال از تشکیل روستای فعلی میگذرد اما پیشینهی روستای نیاق به هزار سال گذشته باز میگردد؛ همچنین این مردم خاطرات بسیاری از ورود روسها به روستا تعریف میکنند و معتقدند زمانی که روسها قصد دستگیری میرزا کوچکخان جنگلی را داشتند چند روزی را در روستای نیاق ماندند و سپس به سمت گیلان حرکت کردند.
حرفهای اهالی روستا با لهجه و گویش ترکی انسان را ساعتها پای داستانها و خاطرات مینشاند. اهالی روستا میگویند که در گذشته کوچههای شهر قزوین با فانوس روشن میشد و بعد از آمدن برق، بخشی از فانوسها به روستای نیاق منتقل شدند و کوچههای نیاق در گذشته با نور فانوس مزین میشد.
رفتو آمد اهالی روستا هم به کمک چهارپایان انجام میشد. این مسئله علاوه بر سختی، خاطرات شیرین عروسِ سوار بر اسب را برای آنها زنده میکند.
اگر اهل صخره نوردی بوده و خواستید به سمت کوه سنگی حرکت کنید در ابتدای مسیر باید از میان زمینهای سرسبز و درختان گردو عبور کرده و سپس از جوی آب بگذرید. آن وقت شما در مقابل عظمت کوه سنگی ایوان قرار میگیرید و حفرهی بزرگی که به حالت لبخند در بالای کوه سنگی نظر شما را جلب میکند. درون این حفره، حوضی وجود دارد که عاقبتِ ماهیهای قرمز شب عید بسیاری از اهالی روستا به آن حوضچه منتهی میشود.
در کنار حوضچه دو پلهی سنگی وجود دارد که با بالارفتن از آن شما به تمام روستا تسلط پیدا میکنید.
در نقطهی روبهروی شما باغ و جنگلهای بسیاری وجود دارد که ادامهی دید شما را به جادهی زرشک و امامزاده اسماعیل(ع) میکشاند.
سمت دیگر شما در دل کوه، درختان چنار سربه فلک کشیده و نیهای قدبلند دیده میشود و سمت دیگر نیز سد سنگی روستا چشم نوازی میکند. درست پشتسر شما هم کوههای گوندار قرار دارند که در مجموع طبیعت بکری را مقابل دیدگان شما ترسیم میکند.
در اطراف سد سنگی روستا یک آسیاب کوچک قدیمی وجود دارد که در گذشته وظیفهی تهیهی آرد مصرفی روستا را به عهده داشته اما حالا از آن آسیاب، اتاقک مخروب و چند سنگ آسیابی باقی ماندهاست. اگر به دل روستا سری بزنید دومین میراث قدیمی روستا که یک حمام متروکه است را خواهید دید. این حمام از بخشهای مختلفی تشکیل شده که در گذشته بخشی از مراسم حنابندان و حنا گذاشتن بر سر داماد در همین مکان انجام میشد.
اگرچه دیدن این مناظر بسیار زیبا هستند اما از شما میخواهم تا در ادامهی گردشگریهای خود به دل روستا هم سری بزنید و خوردن چای و نانزنجبیلی درخانههای مردم مهمان نواز روستا را از دست ندهید.
بسیاری از کوچههای این روستا خاکی و باریک هستند و تنها تعداد محدودی از کوچهها سنگفرش شدهاند اما حتی حضور سنگفرش و خانههای تازه ساخت ذرهای از بافت روستایی این منطقه را تخریب نکرده و هنوز هم خانههای گلی با دربهای بزرگ چوبی و درختان میوه که از دیوارهای گِلی به کوچه سرک کشیدهاند زیبایهای خود را دارند.
بیشتر خانههای این منطقه به صورت کاهگلی و دوطبقه و ایواندار با تیرهای چوبی هستند و حیاط این خانهها بسیار بزرگ و دارای درختان میوه است که طبقهی پایین این خانهها شامل اسطبل، انبار برای علوفهی دامها، انباری(محلی برای نگهداری محصولات) و مطبخ است؛ همچنین در انباری از تیرهای چوبی، انگورها را به صورت آونگ به نخ متصل کرده و از سقف آویز میکنند تا در فصل زمستان بتوانند از این انگورها استفاده کنند.
صنایع دستی مردم این منطقه شامل سبدبافی، بافتنی و جاجیم است که در خانههای قدیمی بیشتر این محصولات را به عنوان ابزار مهم و کاربردی مشاهده میکنید. در گذشتههای نه چندان دور بیشتر زنان این منطقه در خانه قالی بافی میکردند که ماحصل آن مزین شدن این خانههای گِلی به فرش دستبافت است.
نانهای مرسوم این منطقه نان تافتون محلی، نان شنبلیه، نان شیردار و نان زنجبیلی است که بیشتر در تنور مطبخها پخت میشود.
نان زنجبیلی که خواهان زیادی دارد سرشار از مواد مغذی بوده و با استفاده از آرد گندم، شیر، شکر، وانیل، بکینگپودر، ماست، روغن جامد، شیره، زعفران، زنجبیل و زردچوبه تهیه میشود که به شما توصیه میکنیم در سفر خود به روستای نیاق، از خوردن این نان خوشمزه غافل نشوید.
انتهای پیام/3003
دیدگاه ها