دختران نوجوان، پای درس بانوی خوبی‌ها/ چگونه می‌توان از حضرت فاطمه زهرا(س) الگو بگیریم؟

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین؛ ایام شهادت بانوی دو عالم حضرت فاطمه (س) فرارسیده و عطر یاس نبوی به مشام می‌رسد. آن حضرت برترین زنان عالم و همچون دیگر اهل بیت، الگوی انسان کامل برای ما مسلمانان هستند. اما سوال اینجاست که ما چقدر در زندگی خود از ایشان الگو می‌گیریم و اصلا چگونه می‌توان این بزرگان را سرمشق خود قرار داد؟

به همین مناسبت تصمیم گرفتیم با دانش‌آموزان دختر مدارس قزوین به گفت‌وگو بنشینیم، میزگرد صبح قزوین با عنوان «دختران امروز و الگوپذیری از حضرت دختران نوجوانی برگزار شد که هرکدام حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند، نوجوانانی که امروز به عنوان دختر در خانواده‌ حضور دارند و مادران و همسران آینده هستند.

مهدیه دهقان، محدثه عسگری، فاطمه کوگیر چگینی، ساره رستمی، زهرا رستمی، زهرا زارع، نرگس فغانیان و ریحانه رضاقلیان دانش‌آموزانی بودند که دعوت ما را پذیرفتند و در دفتر صبح قزوین حاضر شدند، با ما در این گفت‌وگوی خواندنی همراه باشید.

بالاخره پاکان را با خود قیاس کنیم یا نه؟

احتمالا شما هم جمله‌ی «کار پاکان را قیاس از خود مگیر» را شنیده‌اید، به گفته‌ی شهید مطهری مردم وقتی از این مثل استفاده می‌کنند، منظورشان این است که نمی‌توان از پاکان و بزرگان الگو گرفت و خود را با آنان قیاس کرد، این شهید بزرگوار چنین تفسیری را نادرست می‌داند.

این مثل را به به بچه‌ها گفتیم و نظر آنان را جویا شدیم، پرسیدیم آیا الگوگیری از حضرت فاطمه (س) را در جامعه‌ی فعلی ممکن می‌دانند یا خیر؟

مهدیه بحث را اینگونه آغاز می‌کند: در مسئله‌ی الگوپذیری، ما باید ابتدا ارزش‌های ثابت را بشناسیم و سپس به آن‌ها متناسب با شرایط فعلی عمل کنیم، زیرا شرایط زندگی در گذشته با زمان حال بسیار متفاوت است، ارزش‌های ثابتی در
از گذشته تا به حال وجود دارد که ما باید برای منطبق کردن آن با شرایط کنونی تلاش کنیم.

نوجوان بعدی که نظرش را می‌گوید فاطمه است، وی بیان می‌کند: از نظر من، برنامه‌ریزی باید با تعیین اولویت و هدف همراه باشد و واضح است که تعیین هدف بدون تلاش معنایی ندارد، ما از انسان‌های بزرگی برای الگوپذیری برخورداریم و نباید از وجود این افراد در جامعه غافل شویم.

این دختر دانش آموز ادامه می‌دهد: از سوی دیگر ما با شبیخون و تهاجم‌ فرهنگی مواجهیم که ارزش‌ها را مورد هدف قرار داده و ما برای در امان ماندن از این تهاجم‌ باید شخصیت والای حضرت زهرا (س) را به عنوان الگو بپذیریم، یعنی ارزش‌های زندگیشان را بشناسیم و آن‌ها را با عصر کنونی تطبیق دهیم. مثلا آن حضرت نمونه‌ی بارز یک انسان ساده زیست و محجوب بودند، باید سیره‌ی حضرت فاطمه (س) را بشناسیم و برای رسیدن به این ارزش‌ها گام‌های محکم برداریم.

ما می‌توانیم خوب شویم، بدون محدودیت!

این دانش‌آموز ابراز می‌کند: باید تمام تلاشمان را برای نزدیک‌شدن به بزرگان و الگوگیری از آن‌ها به کار بگیریم، از این جهت ما برای نزدیکی به این الگوها و خوب شدن هیچ محدودیتی نداریم و حتی می‌توانیم شخصیتمان را فراتر از الگوی موجود جامعه رشد دهیم. به جز معصومین که نمونه‌های انسان کامل هستند.

وی تاکید می‌کند: مثلا گاهی دوست داریم مانند دوستمان خوش‌اخلاق باشیم، اما زمانی که در خوش‌اخلاقی به پای او رسیدیم، نباید به همین حد قانع شویم، بلکه باید بکوشیم در این رفتار نیکو از او سبقت بگیریم، البته در این مرحله باید مراقبت کنیم که دچار غرور و تکبر نشویم.

وی می‌گوید: شاید ظاهرا در زمانه‌ی فعلی زندگی سخت شده باشد، اما کلیدواژه‌ی به سلامت گذر کردن از چالش‌های این زندگی، خودشناسی و تطبیق زندگی خود با سیره‌ی ائمه است.

مهدیه در ادامه این میزگرد رشته‌ی کلام را به دست می‌گیرد و اظهار می‌کند: همه‌ی ما اطرافمان افرادی را می‌بینیم که با تلاش و پشتکار به جایگاه بالایی رسیده‌اند، همین به ما نشان می‌دهد که می‌توانیم از ائمه الگو بگیریم و باید اعمال، رفتار و افکارمان در مسیر رضای خدا قرار بگیرد.

ساره در ادامه‌ی صحبت‌های مهدیه اذعان می‌کند: افرادی مانند حضرت زهرا (س) در نقطه‌ی اوج کمالات هستند و از کودکی تا بزر‌گسالی پاکی و معصومیتشان را حفظ کرده‌اند، به نظرم برای نزدیک شدن به آن حضرت باید ابتدا شناختمان از زندگی ایشان را افزایش دهیم.

الگوگیری از اهل بیت، اما متناسب با شرایط روز

مهدیه ساده‌زیستی حضرت زهرا سلام الله را مثال ‌می‌زند و می‌گوید: به طور مثال شنیده‌ایم که غذای برخی معصومین شیر و خرما بوده و حضرت فاطمه (س) نیز خوراک ساده‌ای داشتند،‌ اما در زمانه‌ی ما این نوع تغذیه جایگاهی ندارد. اما می‌توانیم با توجه به شرایط موجود جامعه وضعیت تغذیه و خوراک خود را طوری انتخاب کنیم که با اصول و ارزش‌های مورد قبول اهل بیت هماهنگ باشد.

ساره صحبت دوستش را تکمیل می‌کند: الگوپذیری از ائمه را زمان دفاع مقدس هم در کشورمان دیدیم، زنان و مردان فداکاری که ساده‌زیستی، جهاد، ایثار و دیگر ویژگی‌های معصومین را در زندگی اجرا می‌کردند به ما نشان دادند که ما هم می‌توانیم از امامان الگو بگیریم.

ریحانه عنوان می‌کند: وقتی ما اصول و ارزش‌های دینمان را شناختیم، حتی اگر پیروی از آن‌ها مورد تمسخر دیگران باشد، باز هم به آن‌ها پایبند می‌مانیم. حضرت فاطمه (س) که الگوی ما هستند نیز گاهی مورد تمسخر دیگران قرار می‌گرفتند، اما این اهانت‌ها ذره‌ای از تلاششان برای حفظ ارزش‌ها کم نکرد.

این بخش گفت‌وگو را اینگونه جمع‌بندی می‌کنیم که باید سعی کنیم از سیره اهل بیت الگو بگیریم و خود را به آنان نزدیک کنیم، هر یک از ما در درجاتی می‌توانیم آن بزرگان را الگوی خود قرار دهیم.

معنای درست مثل " کار پاکان را قیاس از خود مگیر" این است که ما نباید خود را ملاک بررسی کار آنان قرار دهیم، مثلا اگر خودمان نمی‌توانیم در نماز حضور قلب داشته باشیم، نباید تصور کنیم که هیچ کس دیگری و بزرگان هم نمی‌توانند.

ایمانمان را قوی کنیم تا ثابت قدم باشیم

اما ما دختران و زنان مسلمان در چه زمینه‌هایی می‌توانیم حضورت فاطمه (س) را الگوی خود قرار دهیم؟

در بیانات رهبر انقلاب خوانده ایم که هر زن سه بعد فردی، اجتماعی و خانوادگی دارد و ما در هر سه این زمینه‌ها می‌توانیم از حضرت فاطمه (س) الگو بگیریم.

حضرت فاطمه (س) در عبادت بی‌نظیر بود و با وجود اینکه هنگام شهادت هیجده سال داشتند، در روایت داریم که آنقدر در محراب عبادت می‌ایستاد که ساق پاهایشان ورم می‌کرد. آن حضرت به مقامی معنوی رسیده‌ بودند که خداوند برایشان غذای بهشتی می‌فرستاد و پیامبر اسلام می‌گفت فاطمه پاره‌ی تن من است.

همین را به بچه‌ها می‌گویم و تصمیم می‌‌گیریم در این باره با هم صحبت کنیم. از بعد فردی شروع می‌کنیم و از بچه‌ها می‌پرسیم، به نظر شما از سیره‌ی فردی حضرت فاطمه (س) چطور می‌توانیم الگو بگیریم؟

اولین پاسخ را فاطمه به سوالمان می‌دهد و می‌گوید: ما ابتدا باید خودمان را بشناسیم و روی خود کار کنیم، هرکدام از ما باید همچون حضرت فاطمه (س) علم و آگاهیمان را افزایش دهیم و به نوبه‌ی خود مبلغ ارزش‌های دینی باشیم. ما می‌توانیم این نقش تبلیغی را میان دوستان دوستان و در مدرسه هم اجرا کنیم و الگویی برای اطرافیانمان باشیم.

ریحانه در ادامه‌ی صحبت‌های فاطمه می‌گوید: خداوندی که ما را در مسیر بندگی قرارداده، زمینه‌ی رشدمان را هم فراهم می‌کند و راه را به ما نشان می‌دهد، هیچ راهی خالی از پستی و بلندی نیست؛ فقط باید خودمان را در این راه قوی کنیم. شیعه‌ی علوی باید از فرصت‌ها استفاده کند و نفس خود را تربیت کند.

مهدیه در ادامه می‌گوید: بعضی وقت‌ها ضعف ایمان ما به دلیل نداشتن عزت نفس و خودشناسی است، زمانی که کسی به خودشناسی می‌رسد دیگر تمسخر دیگران برایش اهمیتی ندارد، همچنین وقتی به کاری ایمان داشته باشیم دیگر ترس از تمسخر دیگران بی‌معنا است. این را در سیره‌ی حضرت فاطمه (س) دیدیم که آنقدر ایمان قوی داشتند که با وجود مخالفت تمام مردم، پس از رحلت پیامبر با تمام وجود از حق امیرالمومنین (ع) و ولایت دفاع کردند و ثابت قدم بودند.

اول خود را بسازیم

فاطمه اضافه می‌کند: رسیدن به خودشناسی سختی‌هایی دارد، اما شدنی است. ما انسان‌ها پشت دیوارهایی زندگی می‌کنیم که هیچ نوری به آن نمی‌تابد و برای بهره‌مندی از نور باید به سمت پنجره برویم. ائمه همان نور هستند و ما با حرکت به سمت آن‌ها تاریکی را از خود دور می‌کنیم، مسیر اهل‌بیت همان صراط مستقیم و مسیر روشن است و این ماییم که باید خودمان را پیدا کنیم.

نرگس نیز در ادامه عنوان می‌کند: وجود یک الگو خیلی می‌تواند برای رشد فردی ما موثر باشد، الگو باید کامل باشد یا حداقل از ویژگی‌های رفتاری و عملی خوبی برخوردار باشد، متاسفانه الگوهای خوب در مدارس و یا حتی جامعه بسیار کم هستند.

با بچه‌ها به توافق می‌رسیم که هر کدام از ما، ابتدا باید خود را رشد دهیم تا بتوانیم در ابعاد خانوادگی و اجتماعی هم نقش‌آفرینی کنیم. پس قدم اول خودشناسی است و به اصطلاح باید روی خودمان کار کنیم!

جمع‌بندی این بخش گفت‌وگوی ما همان صحبت امام خمینی (ره) می‌شود که فرموده‌اند:«خدا نکند انسان پیش از آنکه خود را بسازد، جامعه به او روی آورد و در میان مردم نفوذ و شخصیتی پیدا کند که خود را می‌بازد، خود را گم می‌کند. قبل از آنکه عنان اختیار از کف شما ربوده شود، خود را بسازید و اصلاح کنید.»

ایستاده پای امام زمان خویش

از همین‌جا گفت‌وگو را به بخش بعدی یعنی بعد اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه (س) هدایت می‌کنیم و از بچه‌ها می‌پرسیم چگونه می‌توانیم از آن حضرت در این زمینه الگو بگیریم؟ شاید برجسته‌ترین نقش‌آفرینی سیاسی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) که در ایام شهادتشان نیز هستیم، این بود که ایشان تا پای جان پای امام زمان خویش ایستادند و از حق ولایت دفاع کردند، این را به بچه‌ها می‌گوییم و نظرشان را جویا می‌شویم.

این بار هم فاطمه بحث را شروع می‌کند و توضیح می‌دهد: حضرت فاطمه (س) با عفت و حفظ حجاب در جامعه حضور پیدا کرده و وظیفه‌ی خود را انجام می‌دادند، همین نشان می‌دهد که نباید حجاب را مانعی برای فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بدانیم. چنانچه امروز هم شاهد حضور بانوان مسلمان در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هستیم.

وی بیان می‌کند: هر کدام از ما به عنوان عضو جامعه باید ببینیم که چقدر وظیفه تبلیغی‌مان را در حد دانسته‌هایی که داریم ایفا کرده‌ایم؟ با کمی دقت متوجه می‌شویم که دانش‌آموزان آینده‌سازان کشور هستند و هر کدام از ما به عنوان یک دختر مسلمان وظایف اجتماعی و سیاسی داریم.

مهدیه در ادامه این میزگرد می‌گوید: در بُعد اجتماعی من شخصا تلاش می‌کنم با افرادی که شاید عقایدشان نقطه‌ی مقابل من است، ارتباط بگیرم و تصویر درستی از اسلام را در گفتار و رفتارم بروز دهم. یکی از ارکان دین اخلاق نیکو است که من در تلاشم در جمع دوستانم با حفظ چارچوب‌ اعتقادی‌ام ارتباط خوبی با افرادی که با دین آشنایی ندارند برقرار کنم.

ساره اضافه می‌کند: مطالعه کتب تاریخ معاصر، سیاست و تاریخ اسلام می‌تواند راهنمای خوبی برای زندگی ما باشد و در صورت تکرار یک ماجرای تاریخی از طریقه‌ی برخورد با آن مطلع باشیم. مثلا در تاریخ داریم که بصیرت نداشتن زنان کوفی باعث شد تا نگذارند مردانشان امام حسین (ع) را همراهی کنند و همیشه در تاریخ از آنان به بدی یاد می‌شود.

زهرا در ادامه به جایگاه زنان در تاریخ اشاره می‌کند و می‌گوید: حضور زنان در جامعه یک محور اساسی و مهم است و برخی وظایف اجتماعی تنها از عهده‌ی زنان برمی‌آید. زنان باید بتوانند این نقش‌های خاص خود را بشناسند و به خوبی به آن عمل کنند.

دخترانی که مایه‌ی دلگرمی خانواده‌اند

اما سومین زمینه‌ای که یک زن باید در آن نقش‌آفرینی کند، خانواده است، شنیده‌ایم که حضرت فاطمه (س) وقتی کودک بودند و پدر گرامیشان مورد آزار مشرکان مکه قرار می‌گرفتند، پدر را نوازش می‌کردند و غبار غم از چهره‌ی ایشان می‌زدودند، پس از ازدواج نیز مایه‌ی گرمی خانواده بودند و خستگی‌های همسر مجاهدشان امیرالمومنین (ع) را از بین می‌بردند.

از این دختران نوجوان می‌پرسیم که به عنوان یک دختر نقش خودشان را در خانواده چطور می‌بینند، چقدر به آن اهمیت می‌دهند و در این زمینه از حضرت فاطمه (س) چگونه درس می‌گیرند؟

مهدیه بیان می‌کند: فرزند دختر موجب گرم شدن کانون خانواده می‌شود، گاهی فرزند نقش ارتباط دهنده‌ی دو خانواده‌ی پدری و مادری است که حتما باید وظایفش در این جایگاه را به خوبی انجام دهد، متاسفانه فضای مجازی، مشغله‌های اجتماعی و یا حتی فعالیت‌های انقلابی اهمیت خانواده را برای دختران کمرنگ کرده است و این عدم تعادل بین نقش خانوادگی و نقش اجتماعی می‌تواند در آینده مشکل‌ساز شود.

محدثه که تا اینجای بحث ساکت بود و به صحبت دوستانش گوش می‌داد؛ بیان می‎‌کند: حضرت زهرا (س) با وجود نقش‌های اجتماعی، سیاسی و سختی‌هایی که با آن مواجه بودند، ذره‌ای از وظایف خود در قبال پدر، همسر و فرزندان را فراموش نکردند و در تمامی ابعاد نقش خود را به خوبی افا کردند.

ریحانه اضافه می‌کند: ارتباط صمیمی دختران با اعضای خانواده و به ویژه پدر، می‌تواند تاثیر بسزایی در روحیه‌ی هر دو طرف داشته باشد و جدایی فرد از خانواده آسیب‌های زیادی دارد، البته برقراری ارتباط با خانواده باید صمیمی و همراه با حفظ حرمت و احترام باشد.

مهدیه عنوان می‌کند: زنان محور اصلی خانواده‌اند و وظیفه‌ی تربیت فرزندان را به عهده دارند، پس باید روی افکار و عقاید درستی کار کنند تا بتوانند فرزندانشان را به درستی تربیت کنند، از همینجا رشد فردی که درباره‌اش صحبت کردیم با بعد خانوادگی به هم ارتباط پیدا می‌کنند.

جمع بین‌ وظایف، تدبیر و برنامه‌ریزی می‌خواهد

فاطمه ادامه می‌دهد: پذیرش نقش دختر بودن، همسر بودن و مادر بودن یک مقوله‌ی مهم و اساسی است که متاسفانه گاهی امروزه دختران ما خودباوری حضور در این جایگاه را ندارند و یا از وضعیت خود ناراضی‌اند.

ساره می‌گوید: وظیفه‌ی ما در وهله‌ی اول کمک به حفظ کانون خانواده است، این موضوع از نظر من مهم‌ترین جنبه‌ی نقش‌آفرینی یک زن است، اینکه یک زن بتواند در حین انجام وظایف فردی و اجتماعی خانواده را فراموش نکند نیازمند تدبیر و برنامه‌ریزی است.

نرگس اضافه می‌کند: درک متقابل در برقراری ارتباط خانوادگی نباید فراموش شود، انسان نباید یک طرفه قضاوت کند و وجود درک متقابل و برقراری ارتباط صمیمی همراه با احترام کانون خانواده را محکم می‌کند.

ساره در پایان ابراز می‌کند: والدین کامل نیستند و به همان میزان فرزندان هم شخصیت کاملی ندارند، این طریقه‌ی برقراری ارتباط است که باعث جبران نواقص دوطرف می‌شود، از سوی دیگر سبک و روش تربیتی خانواده‌ها با یکدیگر متفاوت است، اما مقصد همه‌ی ما یکی است.

به حدی گفت‌وگو با این دختران قزوینی برایمان شیرین است که وقتی بحث را جمع‌بندی می‌کنیم، باز هم چند دقیقه‌ای درباره‌ی مسائل مختلف با آن‌ها گفت‌وگو می‌کنیم، از آن‌ها برای حضور در این میزگرد تشکر می‌کنیم و برایشان در مسیر درازی که پیش رو دارند آرزوی موفقیت داریم.

انتهای پیام/۳۰۰۳/۵۰۰۱