قرآن، نهجالبلاغه، صحیفهٔ سجادیه و رساله، چهار کتاب ارزشمند دینی ماست که هرکس باید وجدان خود را قاضی کند و ببیند حق این کتابها را چقدر ادا کرده و بهگونه ای نشود که فردای قیامت از اینکه گذاشتیم بر این کتابهای روی طاقچه گرد و خاک بنشیند و به سمتشان نرفتیم، شکایت کنند.
به گزارش سرویس فرهنگ و هنر صبح قزوین؛____ گزارشگر مهین کشاورز.
هفتهٔ کتاب است و شاید کتابهایی را برای معرفی به دوستانتان درنظر داشته باشید، شاید کتاب هدیه بدهید و شاید به مناسبت این هفته و برگزاری نمایشگاههای کتاب و تخفیف کتابفروشیها برای خود کتاب بخرید. اگر هیچکدام از این کارها را نکنید، باز هم از حال و هوای هفتهٔ کتاب بینصیب نمیمانید و رسانهها برای چند روز نام و یاد کتاب را برای شما تداعی میکنند.
ما هم میخواهیم در این گزارش نقشی در این حال و هوا داشته باشیم و از کتبی برای شما صحبت کنیم که احتمالاً در تمام خانهها وجود دارند؛ اما اینکه چقدر مطالعه و از آن مهمتر چقدر به آنها عمل میشود را فقط خدا میداند!
قرآن، نهجالبلاغه، صحیفهٔ سجادیه و رساله، چهار کتابی هستند که در این گزارش به آنها پرداختهایم. هرکس باید وجدان خود را قاضی کند و ببیند حق این کتابها را چقدر ادا کرده و بهگونه ای نشود که فردای قیامت از اینکه گذاشتیم بر این کتابهای روی طاقچه گرد و خاک بنشیند و به سمتشان نرفتیم، شکایت کنند؛ مطالعهٔ این گزارش شاید نگاه شما را نیز به این کتابها تغییر دهد.
سنجش رتبهٔ انسانها با میزان انس با قرآن
برای اطلاع دربارهٔ جایگاه قرآن، پای صحبت آیتالله عابدینی نمایندهٔ ولی فقیه در قزوین و مفسر قرآن مینشینیم.
امام جمعه قزوین در گفتوگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین به حدیثی از پیامبر (ص) در باب اهمیت قرآن اشاره و اظهار میکند: رسول خدا (ص) میفرمایند؛ هر کسی قرآن را امام خود بگیرد، او را تا بهشت هدایت و رهبری میکند، اما آنهایی که قرآن را نادیده میگیرند کارشان به جهنم کشیده میشود.
وی با اشاره به احادیث اهل بیت (ع) دربارهٔ قرآن تصریح میکند: در کتاب شریف کافی آمده است، در قیامت رتبه هر کسی را که میخواهند مشخص کنند به میزان انس او با قرآن نگاه میکنند و میبینند چقدر قرآن در رفتار و منش او تجلی پیدا کرده است.
نماینده ولی فقیه در استان قزوین «قرآن کریم» را مصداق بزرگ خیرات و برکات دانسته و ابراز میکند: خداوند میفرماید؛ برخی قرآن را افسانهای از گذشتگان میدانند، اما اهل ایمان و تقوا «قرآن» را خیر معنا میکنند، بنابراین ما باید در حوزه پیادهکردن پیامهای قرآنی در زندگی از یکدیگر سبقت بگیریم البته حفظ و قرائت قرآن نیز جزو توجه به قرآن کریم است.
نورانیت جان انسانها با قرآن
نماینده ولیفقیه در استان قزوین عنوان میکند: در اوایل آیه 35 سوره "نور" میخوانیم که خدا نور آسمانها و زمین است و در اواخر همین آیه آمده که هرکس که نزد خدای متعال خواستنی باشد پروردگار عالم از نور قرآن در جان او میتاباند و جان وی را نورانی میکند.
عابدینی در ادامه به آیه 40 سوره نور اشاره و بیان میکند: در این آیه آمده است هرکس را که خداوند نور در جان او نتاباند و جان وی را نورانی نکند، این فرد در تاریکی به سر میبرد. خدای متعال به منافقین میفرماید؛ شما در مقابل آیات و حقایق الهی قرآن و اسلام، کر و کور و لال هستید و مؤمن نخواهید شد.
وی ادامه میدهد: همچنین پروردگار عالم به کفار میفرماید شما کر و کور و لال هستید و نسبت به حقایق الهی تفکر نمیکنید. اما خداوند اهل ایمان را اهل بصیرت و تفکر میداند.
امام جمعه قزوین با اشاره به آیه 201 سوره مبارکهٔ اعراف، بیان میکند: در این آیه آمده قرآن معدن بصیرت است و اگر دنبال بصیرت و ذکر هستید به سراغ قرآن بروید. خداوند در قرآن کریم ما را به "ذکر کثیر" که قرآن کریم است دعوت کرده است.
تنها کتاب از دوران حکومت یک معصوم
فردی که برای صحبت دربارهٔ نهجالبلاغه به سراغش رفتیم، مدرک کارشناسی ارشد نهجالبلاغه دارد و دبیری بنیاد بینالمللی غدیر در قزوین برعهدهٔ اوست. محسن حقشناس دبیر بنیاد بینالمللی غدیر در قزوین اعتقاد دارد حیف است هنگامی که نام کتاب به میان میآید، از نهج البلاغه نامی برده نشود.
وی در گفتوگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین ابراز میکند: نهجالبلاغه تنها کتابی است که دستورات حکومت اسلامی در دوران حکومت معصوم را میتوانیم از آن استخراج کنیم. هرچند تمام عمر نهجالبلاغه معطوف به مدت خلافت امیرالمؤمنین (ع) نیست، اما عمدهٔ آن به همین دوران مربوط میشود.
دبیر بنیاد بینالمللی غدیر استان قزوین با هشدار اینکه نباید طوری شود که دنیای غرب از ما در عمل به نهجالبلاغه پیشی بگیرد، اظهار میکند: امروز در دنیا فقط از نامهٔ 31 نهجالبلاغه چندین تز دکترا و شش رشتهٔ کارشناسی ارشد استخراج شده است.
حقشناس با تاکید بر اینکه توجه به نهجالبلاغه مختص مسلمانان نیست، میگوید: «جرج جرداق» مسیحی که اخیراً از دنیا رفت، دربارهٔ نهج البلاغه چندین کتاب تألیف کرده و میگوید؛ «بعد از حضرت علی (ع) کسی را سزاوار نویسندگی ندیدم، به همین دلیل جز ایشان در مورد کسی ننوشتم.»
برای ترویج بهتر نهجالبلاغه چه کنیم؟
اما برای ترویج بیشتر نهجالبلاغه چه میتوان کرد؟ دبیر بنیاد بینالمللی غدیر استان قزوین در این باره تصریح میکند: با اینکه تاکنون برای نهجالبلاغه حدود 200 شرح کامل و ناقص انجام شده؛ اما باید کارهای بسیاری متناسب با وضعیت امروز صورت گیرد؛ یکی از مهمترین اقدامات میتواند انتشار نهج البلاغه متناسب با زبان باشد؛ برای نمونه میتوان نهج البلاغه را به زبان کودکان و نوجوانان انتشار داد.
وی میافزاید: باید کانونهای مطالعه، شرح و بحث نهج البلاغه با روش صحیح در اماکن دینی و فرهنگی داشته باشیم، چراکه اگر روش علمی مناسب نباشد، آسیبزا خواهد بود. همچنین باید روش مطالعه و فهم دقیق نهج البلاغه نیز تدریس شود و جنبشهای مردمی با هدف ترویج و آموزش نهج البلاغه شکل بگیرد که این امر مستلزم تربیت مربیان و اساتید نهجالبلاغه است.
از حقشناس میپرسیم چه روشی را برای مطالعه نهج البلاغه پیشنهاد میکند و او پاسخ میدهد: اگر مطالعه در جلسات تخصصی و با حضور استاد است، بنا به حال متربیان اساتید روش و محتوا را ارائه میکنند. اما اگر فرد به طور شخصی اراده مطالعه نهج البلاغه را دارد، تاکید دانشمندان این حوزه این است که ابتدا فقط ترجمهٔ حکمتها با یک ترجمه قرائت شود. در مرحله دوم حکمتها با حداقل سه ترجمه و دقت بیشتر و سپس نامهها و خطبهها از آخر به اول مطالعه شود.
نگاهی اخلاقی که ما را به اشتباه میاندازد
کتاب دیگری که همچون نهجالبلاغه از یک امام معصوم به دست ما رسیده، صحیفهٔ سجادیه است. حجتالاسلام روحالله بهشتیپور استاد حوزه و دانشگاه و مدرس دورههای صحیفهٔ سجادیه دربارهٔ نگاه رایج به این کتاب شریف به خبرنگار صبح قزوین اظهار میکند: نگاه رایج به صحیفهی سجادیه نگاه اخلاقی به عنوان دعاهایی است که کاربرد اجتماعی ندارد، برخی میگویند این دنیا، دنیای تلاش است و با این نگاه تمام دعاها را رد کرده و بدون کاربرد میدانند.
وی میافزاید: این در حالی است که این کتاب دارای کارکردهای اجتماعی است و چند سال قبل که ایران به داشتن سلاحهای کشتار جمعی متهم بود، در همایشی که وزارت امور خارجه برگزار کرد مقالهای با موضوع «حرمت ذاتی سلاحهای کشتار جمعی از منظر صحیفهٔ سجادیه» ارائه و با استقبال مواجه شد.
بهشتیپور به نقش صحیفهٔ سجادیه در رفع خلأ معنویت اشاره و تشریح میکند: پس از حاکمیت نگاه مدرن، گفته شد که دیگر به کمک آسمان نیاز نداریم و میتوانیم روی پای خود بایستیم. از آن پس بحث عقلانیت غربی مطرح شد، به این معنا که از عقل به عنوان ابزاری در راستای منافعمان استفاده میکنیم و آوردههای انبیای الهی دیگر کارکردی ندارند.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح میکند: این نگاه 200سال است که رایج شده و اکنون در ذهن ما نیز جا افتاده است، در نتیجه این نگرش در زندگی انسانهای عصر بیخدایی خلأ معنویتی ایجاد شده که با صحیفهٔ سجادیه میتوان آن را پر کرد.
صحیفهٔ سجادیه، معبری برای کشف حقیقت
وی با اشاره به انکار هر حقیقتی در نگاه فلسفی غرب، عنوان میکند: انکار هرنوع حقیقت، به انکار معنا منتهی میشود، به این صورت که تصور میشود هرچیزی که به آن معنا و حقیقت میگوییم، ساخته ذهن خود بشر است.
بهشتیپور میافزاید: اگر کسی بر صحیفه مداومت داشته باشد، پس از مدتی میتواند معنا و حقایق را کشف کند. به این صورت که انسانها تنها با تربیت است که میتوانند به حقایق دست یابند و صحیفهٔ سجادیه امکان این رشد و تربیت را برای فرد فراهم میکند.
این استاد صحیفهٔ سجادیه با بیان آثار تربیتی این کتاب شریف، میگوید: اگر مدتی زیر نظر یک استاد با برخی دعاهای صحیفه ارتباط برقرار کنید، پس از مدتی حقیقت وجودی و شخصیت واقعی، نقاط ضعف و قوتتان را به شما نشان میدهد و اینجا اولین گام کشف حقیقت برداشته میشود.
وی اذعان میکند: فرد تا خودش را نشناسد، نمیتواند حقایق پیرامونی را متوجه شود و صحیفه فرد را به اینجا میرساند. اگر صحیفه در اختیار ما نبود، شاید محال بود متربی به این سرعت به گام اول کشف حقیقت دست یاید.
این استاد حوزه و دانشگاه صحیفهٔ سجادیه را برای مربی و متربی مفید دانسته و بیان میکند: این کتاب شریف به استاد این امکان را میدهد که راحتتر شاگرد خود را به هدف کشف حقیقت برساند. شاگرد نیز میتواند بدون خطر راه را طی کند، چون مربیها به دلیل ضعفهایی که دارند ممکن است آسیبهایی به متربی بزنند.
مردمی که خود فتوا صادر میکنند
رسالهٔ عملیه آخرین کتابی است که در گزارش خود به آن پرداختهایم. کتابی که حاوی پاسخ سوالاتی است که شاید در زندگی روزمره با آنها مواجه شویم، اما از کنار آن ساده عبور کرده و یا نیاز خود را از راههایی جز مطالعهٔ احکام برطرف میکنیم. مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی استان قزوین، جایی است که مستقیماً با این موضوع مرتبط و به آسیبهای آن مطلع است، به همین دلیل وضعیت مطالعهٔ رسالهها توسط مردم را از حجتالاسلام عبدالحمید نعمتی، رئیس این مرکز جویا شدیم.
نعمتی در گفتوگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین با بیان اینکه اطلاعات عموم جامعه به مسائل شرعی بیشتر از طریق زبانی است، اظهار میکند: وقتی مسئلهای برای مردم ایجاد میشود، خودشان اجتهاد کرده و فتوا صادر میکنند، اگر بخواهند سوالی هم بپرسند نزدیکترین فرد را امام جماعت محل دانسته و به او مراجعه میکنند.
وی میافزاید: افراد مسائل خود را از ائمهٔ جماعت میپرسند، بدون اینکه بگویند مرجع تقلیدشان چه کسی است. با این وجود قشری از متدیین رساله را مطالعه و به آن عمل میکنند، اما درصد بیشتری از جامعه از طریق پرسشهای موردی نیاز خود را رفع میکنند.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی استان قزوین تاکید میکند: اگر از بسیاری افراد نام مرجع تقلیدشان را بپرسید، نمیدانند و حتی ممکن است امام جماعت محل را نام ببرند و فرق آن را با مرجع تقلید نمیدانند. بسیاری مواقع نیز پاسخ سوالات شرعی را از اعضای خانواده و اطرافیان خود میپرسند.
نعمتی با اشاره به تلاشهای مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی ابراز میکند: شماره تماسهایی را در سطح استان نصب و تبلیغاتی انجام دادهایم، اما با توجه به جمعیت استان خیلی موفق نبودیم و هنوز در زمینهٔ احکام شرعی ضعفهایی هست.
به زبان «قوم» یا به زبان «قم»؟
وی با طرح این نکته که رسالهها در گذشته زبان سادهای نداشتند، میگوید: طلبهها میگویند: «رسالهها را باید به زبان قوم نوشت، نه زبان قم»؛ یعنی رسالهها نباید با زبان ثقیل علما و طلاب در قم نوشته شود و باید ساده باشد.
نعمتی ادامه میدهد: چند سالی است با اهتمام بعثهٔ رهبری، رسالههای تصویری منتشر شده و آقای فلاحزاده نیز رسالههای تبیینی کار کردهاند، حتی اگر کسی کمسواد باشد نیز با رسالههای تصویری میتواند مطالب و احکام شرعی را بفهمد، رسالههای موضوعی نیز احکام پزشکی، مکاسب و دیگر موضوعات را مجزا توضیح دادهاند.
رئیس مرکز پاسخگویی به سؤالات شرعی استان قزوین به شناخته نشدن رسالههای تصویری در سطح عموم اشاره و عنوان میکند: فراگیرشدن این رسالهها یک همت عمومی را میطلبد، به عنوان مثال ائمهٔ جماعت میتوانند قسمتی از احکام مبتلابه مردم را به صورت تصویری در مسجد نصب کرده و ذیل آن با زبان سادهای توضیح دهند.
اما چرا کمتر به مطالعهٔ احکام اهمیت میدهیم؟ این سؤال را از حجتالاسلام نعمتی میپرسیم و وی پاسخ را به جانیفتادن موضوع توحید و معاد مرتبط دانسته و میگوید: اگر مبدأ و معاد را بشناسیم، همراه داشتن لوازم زندگی اخروی را نیز واجب میدانیم، اهمیت ندادن مردم به آموختن احکام شرعی هم از اینجا ریشه میگیرد.
وی در پایان اضافه میکند: اگر توحید، مبدأ و معاد را بشناسیم، سرانهٔ مطالعهٔ مذهبی ما بالا خواهد رفت. ما 50 الی 60سال در دنیا زندگی میکنیم و لوازم زیادی برای آن فراهم میکنیم، اما برای سرای باقی آخرت برنامهای نداریم.
به گزارش صبح قزوین؛ صحبت دربارهٔ این کتابهای شریف و با اهمیت بسیار است و آنچه در این گزارش مطرح شد، تنها جرعهای از فضایل این کتب بود. امید است که هفتهٔ کتاب بهانهای باشد برای توجه به کتبی که مطالعه و عمل به آنها دنیا و آخرت ما را تضمین میکند.
انتهای پیام/ 5001
دیدگاه ها