ساده‌زیستی و همنشینی با طبقات ضعیف از مهمترین سیره‌ رفتاری امام رضا(ع) بود/ توحید همراه با ولایت انسان را از انحرافات دور نگه می‎دارد

حجت‌الاسلام محمدرضا سبحانی‌نیا در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین با اشاره به سیره امام رضا(ع) اظهار کرد: امام هشتم شیعیان در سال 203 هجری و آخر ماه صفر به شهادت رسیده و مدت 20سال عهده‌دار مقام امامت بودند.

وی افزود: این 20سال که تقریبا آخرین 20سال قرن دوم است مصادف با زمانی است که فرقه‌های مذهبی و کلامی در سراسر عالم اسلامی شکل گرفته بود، چه در شیعه گرایش‌هایی همچون خوارج و در اهل سنت گرایش‌های فقهی همچون حنفیه، شافعی، حنبلی، معتزله و قدریه.

استاد دانشگاه قرآن و حدیث قم تصریح کرد: آن دوران به لحاظ فکری به ویژه در دهه آخر قرن دو، دچار فراوانی آرا و اندیشه‌ها بودند و بیشترین مباحث متداول در مجامع علمی آن زمان بحث‌های فقهی، اخلاقی و کلامی بود.

وی عنوان کرد: امام رضا(ع) در این 20سال مهم عهده‌دار منصب امامت شدند که از این مدت 17سال در شهر مدینه ساکن بودند و شاگردان آن امام بزرگوار که بیشتر اهالی عراق، ایران و تعدادی هم اهل مدینه بودند با ایشان در رفت و آمد آمدند.

سبحانی‌نیا بیان کرد: امام هشتم شیعیان در سه سال انتهای عمر شریفشان در منطقه خراسان ایران بودند که برکات حضور ایشان در منطقه فوق العاده زیاد است.

بیش از 1200 مورد از احادیث امام رضا(ع) در فقه و اخلاق است

وی عنوان کرد: شاید مجموعه احادیث امام رضا(ع) به بیش از دو هزار مورد برسد که از این تعداد حدیث که ما اکنون در اختیار داریم حدود یک هزار و 200مورد احادیث فقهی است که نشان از آن دارد که آن امام بزرگوار به شریعت و رفتار انسان‌ها و مطابق بودن سیره و عملکرد مسلمانان با تعالیم پیامبر اسلام و صاحب شریعت حضرت صادق(ع) خیلی اهتمام داشتند.

استاد دانشگاه قرآن و حدیث قم اضافه کرد: آن امام بزرگوار در بیشتر احادیث به انجام واجبات و محرمات و مباحث اخلاقی می‌پرداخت و بسیاری از مسائلی که از پیامبر و ائمه پیشین به دوره ایشان رسیده بود را توضیح بیشتری داده و تعمیق می‌کرد و سوال کنندگان نیز مطالبی که از ائمه پیشین شنیده بودند از حضرت می‌پرسیدند که با توضیح بیشتر تعمیق کرده و ابعاد و زوایای جدید آنها را بیان می‌کرد.

وی بیان کرد: بیش از 1200 مورد از احادیث 2هزار گانه امام رضا(ع) در فقه و اخلاق است و بقیه احادیث ایشان نیز بیشتر کلامی بوده و مربوط به مباحث خداشناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، معاد شناسی و امام شناسی است که نشان دهنده آن است که در زمان امام رضا(ع) مباحث مهم مطرح در جامعه اسلامی که بیشتر مورد سوال قرار می‌گرفت اینگونه مباحث بود.

سبحانی‌نیا عنوان کرد: از مجموعه 2هزار حدیث امام رضا(ع) شاید بیش از 50 تا 60درصد احادیث در سه سال آخر در منطقه خراسان بیان کردند؛ یعنی شاگردان ایرانی آن امام بزرگوار که حتی بعضی‌ها از آنها سنی بودند یعنی امام را به امامت قبول نداشتند اما به عنوان نوه پیامبر و عالم آل محمد قبول داشتند خدمت ایشان رسیده و از فقه محمدی یا اخلاق دین اسلام و مباحث کلامی، باورها و اعتقادات می‌پرسیدند.

وی تصریح کرد: امام بسیاری از این مطالب را در فضای ایران و خراسان به ویژه در سه سال آخر بیان فرمودند و این یکی از برکات حضور ایشان در منطقه خراسان است چون ایرانیان از قدیم علم دوست، پرسش‌گر و نسلی فرهنگی بودند.

استاد دانشگاه قرآن و حدیث قم بیان کرد: امام رضا(ع) به لحاظ سیره رفتاری در دل مردم بود و موارد زیادی در تاریخ می‌بینیم که مامون خلیفه عباسی وقتی ایشان را به ایران احضار می‌کند که البته در ظاهر دعوت کرد اما عملأ احضار و اجبار بود و قصدش جدا کردن امام از مردم بود تا در قبضه کنترل خود نگه داشته و از امتیازات امامت برای پیشبرد خلافت قاصبانه و ستمگرانه خود استفاده کند.

وی تصریح کرد: امام رضا(ع) با سیاست، درایت و هوشیاری تمام در چمبره قدرت مامون قرار نگرفت و هیچگاه نخواست که ارتباطش با مردم کم‌رنگ شود.

سبحانی‌نیا عنوان کرد: ساده زیستی، همنشینی با مردم به ویژه طبقات ضعیف و محبت و عشق و علاقه‌ای که بین امام و مردم برقرار بود از مهمترین سیره‌های رفتاری حضرت علی بن موسی الرضا(ع) بود که هیچگاه اجازه ندادند مامون ایشان را محدود کنند و همواره چه در نماز باران و چه در سفر به خراسان، امام تا جایی که ممکن بود سیاست مامون را کنار زده و کار خود را انجام دادند.

وی بیان کرد: بسیاری از احادیث امام رضا(ع) که در خراسان نوشته شده به دست نیشابوری‌ها بوده که در اوج آنها حدیث سلسله الذهب است.

توحید همراه با ولایت از اصلی ترین توصیه‌های امام رضاست

استاد دانشگاه قرآن و حدیث قم عنوان کرد: وظیفه ما در بحث ولایت این است که از احادیث امامان الگو بگیریم و از ائمه اطهار که منصب ولایت الهی را برعهده داشته و با سخنان خود این مقام را به درستی و روشنی تبیین کرده و به نسل جوان معرفی کردند تبعیت کنیم.

وی تصریح کرد: مبحث ولایت فقیه که امام راحل در کتاب ولایت فقیه خود بیان کردند اقتباسی از احادیث ائمه اطهار بوده و یکی از موضوعات پردامنه در احادیث امام رضا(ع)، بحث ولایت و امامت است.

این کارشناس دینی با اشاره به حدیث سلسله‌الذهب گفت: آخرین روزی که حضرت در نیشابور بوده و کاروان می‌خواست به سمت مرو حرکت کند، مردم برای بدرقه امام آمده بودند؛ از آنجا که معمولا لحظه خداحافظی از ماندگارترین لحظات می‌شود، لذا امام از این جو پدید آمده که آمیخته‌ای از شور و احساسات و درک و عقل و معرفت بود استفاده کرده و مهمترین سخن خویش را بیان فرمودند.

وی افزود: حضرت سلسله سند خویش را فرمودند و به همین شکل سند را متصل به پیامبر اسلام رسانده سپس به جبرئیل و آنگاه به خدا که خداوند متعال در حدیث قدسی فرمود "کَلِمَةُ لا إلهَ إلّا اللّهُ حِصنی فَمَن دَخَلَ حِصنی اَمِنَ مِن عَذابی"، در این هنگام امام حرکت کرده و مجدد ایستادند و جمله‌ای را به آن اضافه کردند که همه اینها برای ماندگاری و تاثیرگذاری بیشتر در میان مردم بود.

استاد دانشگاه قرآن و حدیث قم در ادامه گفت: امام فرمود اینکه خداوند در حدیث قدسی فرموده است هرکس به توحید پناه ببرد از همه گزندها و آفت‌ها و انحرافات در امان می‌ماند، توحید همراه با ولایت است و فرمودند بشرطها و شُروطِها وَ سپس با انگشت مبارک به خودشان اشاره کرده و فرمودند أنَا مِن شُروطِها.

وی در پایان تصریح کرد: یکی از شروطی که توحید حقیقی کارکرد خود را پیدا کند و انسان را از انحرافات به دور نگه دارد ولایت اهل بیت است که آنها توحیدشناس‌ترین و موحدترین انسان‌ها هستند و چون حدیث متصل به سند نورانی امام کاظم(ع) تا پیامبر گرامی اسلام است به حدیث سلسله الذهب به معنای سند طلایی مشهور شد.

انتهای پیام/7003