هستههای مقاومت، تعبیری است که رهبر انقلاب دربارهی مساجد به کار بردهاند، یکی از این مساجد، مسجد حضرت موسیبن جعفر(ع) مهرگان است که به بیان امام جماعتش تلاش میکند خلاء عدم حضور نهادهای فرهنگی در این شهرک تازه تاسیس را پر کند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی صبح قزوین؛ ---- مهین کشاورز
«مسجد باید محور جامعهی اسلامی باشد» این را از صدر اسلام آموختیم، همان زمانی که پیامبر اسلام پس از هجرت به مدینه، مسجدالنبی را بنا نهاده و آن را مرکز فعالیتهای اجتماعی و سیاسی مسلمانان قرار داد. این حرکت پیامبر و تداوم آن به ما آموخت که باید از مساجد انتظاری بیش از اقامهی نماز و عبادات داشته باشیم.
محور بودن مسجد معناهای مختلفی دارد؛ مسجد میتواند محل اجتماع قلوب و انس میان مومنین باشد، میتواند پناهگاه مردم برای حل مشکلات معیشتیشان باشد، میتواند محلی برای حل اختلافات محلی و شهری باشد، میتواند مرجعی برای دریافت مشورت و راهنماییهای فردی باشد.
امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی نیز در بیانات خود به این نقش محوری مسجد تاکید داشتهاند، در بیانات ایشان میخوانیم: «مسجد محلی است که از آن باید امور اداره بشود، این مساجد بود که این پیروزی را برای ملت ما درست کرد، این مراکز حساسی است که ملت باید به آن توجه داشته باشند، این طور نباشد که خیال کنیم حالا دیگر ما پیروز شدیم، دیگر مسجد میخواهیم چه کنیم؟ پیروزی ما برای اداره مسجد است.»
اما امروزه مساجد چقدر چنین نقشی را ایفا و وظایف همهجانبهی خود را انجام میدهند؟ آیا به کارکردهای حداقلی و تک بعدی مساجد اکتفا نکردهایم؟
به نظر میرسد مدرنیته شدن جامعه و تقسیم کار تخصصی میتواند منجر به تک بعدی شدن مساجد شود. به این معنا که در جامعهی شهری، هر کدام از کارکردهایی که در جامعهی سنتی برای مساجد وجود داشت به یکی از نهادهای حکومتی محول شده و رسمیت یافته است. همین امر میتواند موجب شود مساجد وظیفهی کمتری در حوزههای مختلف فرهنگی و اجتماعی در خود احساس کنند، از سوی دیگر مساجد در این زمینهها از حمایت کمتری هم برخوردار میشوند.
با این وجود هنوز هم میتوان مساجدی را یافت که به کارکردهای حداقلی اکتفا نکرده و در تلاشند به عنوان «هستههای مقاومت فرهنگی» فعالیت کنند. هستههای مقاومت، تعبیری است که رهبر انقلاب دربارهی مساجد به کار بردهاند. یکی از این مساجد، مسجد حضرت موسیبن جعفر علیهالسلام مهرگان است که به بیان امام جماعتش حجتالاسلام رضایی تلاش میکند خلاء عدم حضور نهادهای فرهنگی در این شهرک تازه تاسیس را پر کند.
برای آشنایی با فعالیتهای این مسجد و گفتوگو با اعضای آن، به مهرگان رفتیم تا از نزدیک شاهد فعالیتهای آنها باشیم، با ما در این گزارش همراه باشید.
ابتدا به سراغ حجتالاسلام علی رضایی امام جماعت مسجد رفتیم و با او به گفتوگو نشستیم.
محلهای به نام امام موسیبنجعفر علیهالسلام
رضایی در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی صبح قزوین با اشاره به اینکه مسجد حضرت موسیبنجعفر از هشت صبح هر روز پذیرای اهالی محله است، اظهار میکند: درب مسجد تا حدود 12 شب باز است و افراد میتوانند برای استفاده از قسمتهای مختلف مسجد به اینجا مراجعه کنند. من نیز به عنوان امام جماعت از صبح تا عصر اینجا هستم.
وی اضافه میکند: سه سال قبل که ما به اینجا آمدیم، دو الی سه نفر نمازگزار در این مسجد حضور داشتند و ظهرها صف نماز به قسمت خانمها متصل نمیشد. اما با وجود تمام مشکلات توانستیم در این مدت بر مردم تاثیر بگذاریم و مسجد برای موضوعات مختلف پذیرای مردم بیشتری باشد.
این امام جماعت با بیان اینکه اعتماد مردم یک نقطهی قوت برای این مسجد محسوب میشود، تصریح میکند: برخی مردم حتی وقتی پول آب و برق ندارند نیز به ما مراجعه میکنند، اگر کسی اثاثکشی داشته باشد، یا برای تعمیرات منزل مثل خرابی لولهی آب یا پکیج به کمک نیاز داشته باشد، ما در حد توان خود کمک میکنیم.
رضایی ادامه میدهد: به دلیل ضعف مالی برخی خانوادهها، عدهای حتی برای هزینهی دکتر هم با ما تماس میگیرند. پیش آمده که ساعت دو شب به واسطهای با ما تماس میگیرند و میگویند فلانی بچهاش مریض است، ما این فرد را با هزینهی خودمان به درمانگاه میبریم، اینجا هزینهی داروی برخی افراد را هم میدهیم.
امام جماعت مسجد موسیبن جعفر علیهالسلام با اشاره به مراسمی که در این مسجد برگزار میشود، تشریح میکند: به دلیل اینکه این مسجد به نام امام موسی کاظم علیهالسلام مزین شده، دو مراسم بزرگ کشوری در طی سال داریم، یکی تولد امام موسی بن جعفر علیهالسلام و دیگری شهادت ایشان است، دیگر مراسم مذهبی نیز به اقتضای زمان برگزار میشود.
هر ماه مشاورهی خانواده به صورت عمومی و خصوصی داریم. مشاوره ی نیازمندان هم انجام می شود که هزینه از طرف مسجد پرداخت می شود برای این افراد رایگان است.
نیاز مهرگان به فرهنگسرا، پارک بانوان و فضاهای ورزشی
اما با وجود تمام تلاشهایی که حجتالسلام رضایی و همکارانش در مسجد انجام میدهند، کمبودهایی در زمینههای فرهنگی، تربیتی و ورزشی به چشم میخورد که نیازمند حضور نهادهای فرهنگی است. حجتالاسلام رضایی در این باره میگوید: توان ما در زمینهی کمک به مردم محدود است و تا حدی میتوانیم بچههای مسجد را تغذیه کنیم. برای برخی امور نیازمند مربی و امکانات خاص خود هستیم و اگر کتابخانهی عمومی و کانون فرهنگی در مهرگان ساخته شود، امید را به این شهر تزریق میکند.
وی با تاکید بر فقدان فضاهای فرهنگی در مهرگان اظهار میکند: در زیباشهر فرهنگسرا، کانون و مجموعههای ورزشی بزرگ وجود دارد، اما مهرگان از چنین مکانهایی بیبهره است و با وجود جمعیت بالا فکری برای این موضوع نشده است، ما در مسجد تلاش میکنیم در حد توان خود این خلاها را پر کنیم.
وی با برشمردن برخی از این نیازها، تصریح میکند: به عنوان مثال قول ساخت پارک بانوان به ما داده شده، اما هنوز احداث نشده است. با توجه به اینکه فضای پارکهای عمومی مهرگان مناسب حضور و ورزش کردن خانمها نیست، نیاز به پارک بانوان احساس میشود. کمبود فضاهای ورزشی نیز داریم و مثلا در تابستان نمیتوانستیم بدون محدودیت بچهها را به سالن ورزشی، زمین چمن یا استخر ببریم.
جرقهای که از یک دبستان دخترانه زده شد
راه اندازی خیریهای برای کمک به اهالی محله یکی دیگر از فعالیتهای آقای رضایی و همکارانشان در مسجد موسیبن جعفر علیهالسلام است. وی برای ما میگوید که هفتاد خانواده تحت پوشش خیریهی این مسجد هستند و هر ماه به آنها ارزاق داده میشود، تاکنون چهار سری جهیزیه داده شده و هر ماه هفت ـ هشت میلیون صرف کمک به نیازمندان می شود.
رضایی پس از بیان این توضیحات خانم اکبری مسئول خیریه را به ما معرفی کرد تا اطلاعات بیشتر و کاملتر را از او بگیریم. رقیه اکبری مسئول نیازمندیهای مسجد موسیبن جعفر است و در توضیح جرقههای اولیهی این کار زمانی را به یاد میآورد که در انجمن اولیا و مربیان دبستان محل تحصیل دخترش مشغول به فعالیت بوده است.
اکبری در این باره اظهار میکند: یک روز در مدرسه خانمی از اولیای بچهها به من رسید و گفت «پول داری من نان بخرم؟» این تلنگری برای من بود که به فکر افراد نیازمند بیفتم. پس از آن با همکاری خانم گروسی مدیر دغدغهمند مدرسهی کوثر نیازمندان را شناسایی میکردیم. خانم گروسی مدیری نبود که پشت میز بنشیند، او در حیاط مدرسه به کفشهای بچه ها نگاه میکرد و وقتی میدید کفش کسی پاره است، تحقیق میکرد که وضع مالی خانوادهی او چگونه است.
وی اضافه میکند: به همین ترتیب شروع به جمعآوری کمک کردیم و مثلا گاهی خیرین نزدیک عید مقداری وسیله برای کمک به نیازمندان میآوردند یا آموزش و پرورش خیری را معرفی میکرد و میگفت مثلا من بیست جفت کفش برای بچهها میآورم. چون قبلا شناسایی نیازمندان انجام شده بود، این هدایا به دست آنها میرسید.
از ارزاق ماهانه، تا تامین شغل برای اهالی
اما چه شد که ایدهی خیریه و کمک به نیازمندان، از دبستان دخترانهی کوثر به مسجد موسیبنجعفر علیهالسلام رسید؟ خانم اکبری در این باره توضیح میدهد: دورهی ابتدایی دخترم به پایان رسید و از مدرسهی کوثر خارج شد، ما همزمان در مسجد نیز فعالیت داشتیم و آقای رضایی پیشنهاد دادند این کار در مسجد تداوم پیدا کند.
مسئول خیریهی مسجد موسیبنجعفر گریزی به روزهای آغاز کار خیریه زده و عنوان میکند: با همکاری خانمهای مسجد و صدقات و نذوراتی که داشتیم، بر مبنای اعتماد میان اعضا این کار را شروع کردیم. هماکنون سه سال از آغاز به کار بخش خیریهی مسجد میگذرد و در این مدت کمکها و فعالیتهای مختلفی انجام شده است.
وی با اشاره به محورهای مختلف کار خیریه، بیان میکند: تهیهی ارزاق ماهانه برای نیازمندان، تامین کار در منزل برای خانمهایی که توانایی آن را دارند، تهیهی جهیزیه، رسیدگی به تعمیر لوازم منزل افرادی که خود توان آن را ندارند، از محورهای کار خیریهی مسجد موسیبنجعفر علیهالسلام است. این اقدامات با همکاری بسیج و مسجد انجام میشود.
توجه ویژهی مسجد به خانمهای بدسرپرست
در ادامه از خانم اکبری خواستیم دربارهی هر کدام از این محورها توضیحات کوتاهی برای ما بیان کند، وی ابتدا دربارهی یکی از گروههای مهم و آسیب پذیر جامعه یعنی زنان بدسرپرست صحبت میکند و یادآور میشود: این خانمها به دلیل اینکه همسر دارند، تحت پوشش کمیتهی امداد قرار نمیگیرند. بعضی خانمها همسرشان بیمار است و یا به دلیل اعتیاد همسرشان با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم میکنند. اگر ما از این افراد حمایت نکنیم، به کجا باید پناه ببرند؟
وی اضافه میکند: این خانمهای آبرومند باید شغلی متناسب با شان خود داشته باشد و درآمد کسب کنند، چنین افرادی را برای کار در تولیدیها معرفی میکنیم، خانمهایی هم هستند که برای میوهچینی و گوجهچینی به صورت روزمزد کار میکنند، آنها صبح زود با ماشین به باغهای اطراف میروند و عصر برمیگردند.
مسئول خیریهی مسجد موسیبنجعفر با بیان اینکه شرایط کار در منزل نیز فراهم شده، میگوید: یکی از شرکتها تعدادی لامپهای نیمه مهتابی به ما داده که خانمها آنها را به خانه میبرند و مونتاژ میکنند. این قبیل کارها برای خانمهایی فراهم میشود که با داشتن بچهی کوچک، امکان کار بیرون از منزل را ندارند.
نیاز به همکاری تولید کنندهها برای اشتغال بانوان
اکبری در ادامهی گفتوگو دربارهی نیازی که هماکنون وجود دارد صحبت میکند. او اظهار میکند: برای کار در منزل نیرو داریم، اما برای افزایش کار در منزل به همکاری تولیدکنندهها و شرکتها نیاز داریم. خانمهایی که بچهی مدرسهای دارند، در خانه وقت خالی دارند و از سویی نمیتوانند برای کار به شرکتها بروند، در تلاشیم برای این افراد شغلی فراهم کنیم.
وی با اشاره به دیگر محورهای فعالیت خیریه، میگوید: برای تامین جهیزیهی نیازمندان کمک جمعآوری میکنیم، افرادی هم به ما مراجعه میکنند و لوازم منزل آنها دچار مشکل شده و یا برخی لوازم منزل را ندارند. در این موارد اگر وسیلهی آنها نیاز به تعمیرات داشته باشد، آقای رضایی هماهنگیهای لازم را انجام میدهند.
اکبری ادامه میدهد: گاهی نیز فردی مثلا یخچال نو خریده و یخچال قبلی را نیاز ندارد، ما واسطه میشویم و این وسیله را به فرد نیازمند میرسانیم. از لوازم برقی، پردهی خانه تا کفش و لباس و لوازم تحریر اقلامی هستند که برای نیازمندان تهیه میکنیم.
مسئول نیازمندیهای مسجد موسیبنجعفر علیهالسلام با بیان اینکه ارزاق ماهانه برای نیازمندان توزیع میشود، اذعان میکند: افرادی که به ما کمک میکنند، از مردم عادی و خیرین هستند و اعتماد سازی میان مسجد و خیرین به تدریج انجام شده است.
مسجد برای شناسایی و کمک به اهالی چه ملاحظاتی دارد؟
از خانم اکبری پرسیدیم شناسایی نیازمندان چگونه انجام میشود و او در پاسخ توضیح میدهد: این افراد معمولا خودشان مراجعه میکنند، ما از آنها شماره تماس و آدرس میگیریم و سر زده برای تحقیق به منزل آن ها رفته و از نزدیک با اوضاع آنها آشنا میشویم.
وی میافزاید: اینجا یک محیط کوچک است، معمولا اگر ما فرد مراجعه کننده را نشناسیم، همسایههای آن فرد او را میشناسند و از وضعیت زندگیاش خبر دارند، ما هم از طریق این افراد تحقیق و پرسوجو میکنیم.
یکی از دغدغههایی که همواره در زمینهی کمک به نیازمندان و فعالیتهای خیریهای وجود دارد، این است که این فعالیتها باید در راستای توانمندسازی افراد باشد و موجب عادت افراد به کمک نشود. همین موضوع را با خانم اکبری در میان میگذاریم، او به این سوال اینگونه پاسخ میدهد: کمکهای ما به نحوی نیست که موجب عادت افراد به دریافت آن شود، بلکه این کمکها برای افرادی است که توان و شرایط کار کردن ندارند.
اکبری تصریح میکند: مثلا خانمی که بچهی کوچک دارد و امکان کار ندارد، شامل کمک ما میشود. اما مثلا خانمی که فرزندش بزرگ شده شامل کمکهای ما نمیشود، چون این فرد میتواند کار کند. اگر این افراد به کمک عادت کنند نمیتوانند استقلال داشته باشند و روی پای خود بایستند.
3700 جلد کتاب و 280 نفر عضو در کتابخانهی مسجد
از خانم اکبری تشکر میکنیم و برای ادامهی گزارش به کتابخانهی مسجد میرویم و با خانم پشامی، مسئول کتابخانه به گفتوگو مینشینیم. او دربارهی آغاز به کار کتابخانه توضیح میدهد: 19 ماه از فعالیت کتابخانه میگذرد و ما کار خود را از صفر شروع کردهایم. الان نزدیک 280 نفر عضو داریم و از ساعت هشت صبح تا هفت بعد از ظهر فعالیت داریم.
وی اضافه میکند: کتابخانهی ما به عنوان یک کتابخانهی مشارکتی ثبت کشوری شده و از حمایت سختافزاری نهاد کتابخانهها برخوردار است، نهاد کتابخانهها کتب و نشریات ما را تامین میکند و سایر هزینهها زیر نظر مسجد است. ما زیر نظر ادارهی نهاد کتابخانههای البرز فعالیت میکنیم و اکنون3700 جلد کتاب داریم.
پشامی با تاکید بر اینکه اعضا انتظار بالایی از کتابخانه دارند، تصریح میکند: مخاطبان خوب و پیگیری داریم و حتی اگر یک روز حضور نداشته باشیم مدام با من تماس میگیرند. به عنوان مثال بچهای هست که تمام 300 جلد کتب کودک و نوجوان کتابخانه را مطالعه کرده و درخواست کتاب جدید دارد، این برای من سخت است که نتوانم نیاز او را تامین کنم.
منابع کتابخانه پاسخگوی جمعیت بالای مهرگان نیست
مسئول کتابخانهی مسجد موسیبنجعفر اضافه میکند: یک سال و نیم است که اعضای کتابخانه درخواست شاهنامه دارند و نمیتوانیم آن را تامین کنیم. برای بهبود کار کتابخانه و تامین این نیازها درخواستهایی به استاندار و نهاد کتابخانهها دادهایم که امیدواریم رسیدگی کنند. قصد برگزاری نشستهای ادبی را نیز در آینده داریم.
وی ادامه میدهد: کتابهای خوبی در این کتابخانه داریم، اما تامین کنندهی هفتاد هزار نفر جمعیت مهرگان نیست و همکاری و حمایت بیشتری را از سوی نهاد کتابخانههای عمومی میطلبد. با این وجود اعضای ما در مسابقههای مختلف کتابخوانی مثل جشنوارهی رضوی و مسابقهی دههی فجر برگزیده شدهاند، اما ادامهی مسیر حمایت بیشتری را میطلبد.
وی با تاکید بر اینکه کتابخانه برای تامین هزینههای خود نیاز به بودجه دارد، تصریح میکند: من برای کار در این کتابخانه حقوقی دریافت نمیکنم، خیرین هم اگر کمکی به مسجد میکنند، صرف هزینهها و نیازهای دیگر میشود و به کتابخانه نمیرسد. از سوی دیگر کتابخانه در سطح شهر تابلو و تبلیغات ندارد و به قدر کافی معرفی نشده است.
پشامی اضافه میکند: درخواست ما این است که کتابخانه زیر نظر نهاد و عمومی باشد و مکان اختصاصی برای آن در نظر گرفته شود، چون مکان مسجد برای مطالعه و دیگر برنامهها کوچک است، آقای زاهدی مکانی را برای کتابخانه تصویب کرده بود، اما متاسفانه در پیچ و خمهای اداری متوقف و عملی نشد.
پشامی با بیان اینکه کلاسهای مختلفی در این کتابخانه برگزار میشود، عنوان میکند: کلاسهای ما شامل هنری و مهارتی مثل خیاطی و قلاببافی برای بانوان و کلاسهایی مثل چرتکه برای بچهها است. از مناطق دیگر و فاز یک مهرگان نیز در کلاسهای ما شرکت میکنند و خانمهای خانهدار استقبال خوبی از برنامههای ما داشتهاند.
انتهای پیام/5001
دیدگاه ها