شاعر آیینی کشورمان در گفتوگو با صبح قزوین گفت: متاسفانه در حوزهٔ مفاهیم دینی کار شعاری زیاد انجام میشود، اما کار هنری تاثیرگذار خیلی کم داریم.
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین؛ از گذشتههای دور شاعرانی وجود داشتهاند که ارادت خود به اهل بیت را با زبان شعر بیان میکردند؛ این جریان پس از انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت و با پیوستن شاعران جوان به آن، روز به روز بالندهتر شد.
هادی جانفدا یکی از همین شاعران آیینی جوان کشورمان است، او متولد 1360 در تهران است و مجموعههای شعر با «لهجهٔ خدا و صدای خودت» و «کفشداری یازده» از آثار منتشر شدهٔ اوست. به مناسبت ایام عید غدیر با او به گفتوگو نشستیم تا نظرات او را دربارهٔ تاریخچه و جایگاه شعر ولایی، وظیفهٔ شاعران در ترویج پیام غدیر و اهمیت این عید بزرگ جویا شویم.
صبح قزوین: تاریخچهٔ شعر آیینی و ولایی به چه زمانی برمیگردد؟
جانفدا: قدمت شعر آیینی و ولایی به اندازهٔ قدمت اسلام است، از ابتدای شروع تبلیغ پیامبر اسلام (ص)، شعر یکی از ابزارهای مهم تبلیغ دین بود.
در تاریخ نقل شده برخی از کفار که شاعران زبردستی هم بودند، شعرهایی را به طنز دربارهٔ رسولالله سروده و در کوچه و بازار میخواندند؛ پس از آن ایشان هم به تعدادی از شاعران دستور دادند تا با سرودن اشعاری کفار را هجو کنند.
صبح قزوین: این جریان پس از آن چگونه ادامه پیدا کرد؟
جانفدا: افراد زیادی پس از آن در مدح رسولالله اشعاری سرودند، این جریان پس از رحلت پیامبر هم ادامه پیدا کرد و شاعران زبردستی چون دعبل، کمیت و فرزدق در این زمینه فعالیت میکردند که نامشان در تاریخ میدرخشد.
این شاعران از سویی برای مبارزه با ظلم و رساندن پیام اهل بیت به مردم تلاش میکردند و از سوی دیگر باید مردم را به مظلومیت اهل بیت آگاه میساختند؛ زیرا عموم مردم به این مظلومیت آگاهی نداشتند.
صبح قزوین: ظهور این نوع از شعر در ایران به چه زمانی باز میگردد؟
جانفدا: سابقهٔ شعر ولایی در ایران به بیش از 1000سال برمیگردد، زمانی که فردوسی شاعر بزرگ ایرانی در اشعارش به مفاهیم دینی میپرداخت.
پس از آن سایر شاعران نیز به فراخور موقعیت در شعر خود به مفاهیم دینی و ولایی پرداختهاند که از جمله آنها میتوان ناصر خسرو، سنایی، حافظ و سعدی را نام برد. اکنون نیز به لطف خداوند شعر آیینی به رشتهای جداگانه تبدیل شده و رویشهای زیادی دارد.
صبح قزوین: میتوانید نمونهای از این اشعار را نام ببرید؟
جانفدا: فردوسی هزار سال پیش شعری در ترجمهٔ یکی از روایتهای پیامبر اسلام (ص) سرودهاست؛ پیامبر (ص) در این روایت میفرمایند که امت اسلام به 72 گروه تقسیم میشود و تنها آن گروهی برحق است و نجات مییابند که علی (ع) پیشرو و راهور آنها باشد.
فردوسی نیز در شعر خود عرصهٔ دین و دنیا را به یک کشتی تشبیه میکند و میگوید 72 کشتی روی این دریا هستند و تنها آن کشتی نجات پیدا میکند که امام علی (ع) و پیامبر (ص) روی آن هستند.
صبح قزوین: آیا شعر آئینی توانسته جایگاه مناسبی در میان مردم به دست آورد؟
جانفدا: شعر ولایی و آیینی نسبت به گونههای دیگر با بیشترین اقبال در کشور ما مواجه شده و این را از جلسات شعری که در سراسر کشور برگزار میشود میتوان دریافت؛ جلسات شعر ولایی همیشه شلوغترین جلسات بودهاند و مردم حضور پررنگی در این جلسات دارند.
صبح قزوین: دلیل این اقبال چه بوده است؟
جانفدا: ایران کشور شعر است و مردم علاقهٔ خاصی به شعر دارند، از سوی دیگر محبت اهل بیت نیز در میان مردم وجود دارد و پیوند این دو علاقه با هم، موجب اقبال مردمی به شعر آیینی شدهاست. از این جهت شعر آیینی را با هیچ کدام از گونههای شعری نمیتوان مقایسه کرد، زیرا محبت اهل بیت از قدیم در دل مردم ایران وجود داشتهاست.
صبح قزوین: جایگاه فعلی قزوین را در شعر آیینی را چطور میبینید؟
جانفدا: استان قزوین از سالهای گذشته مهد تشیع ایران بوده و شاعران خوبی نیز داشتهاست. با توجه به استعدادهایی که در قزوین وجود دارد، این استان هنوز به جایگاه حقیقی خود در شعر ایران نرسیدهاست و به حمایت مسئولین نیاز دارد؛ مهمترین راه حمایت نیز برگزاری جلسات شعر و حمایت از انجمنها برای پیشرفت شعر است. البته چنین استعدادهایی در سراسر کشور وجود دارد و باید از آنها حمایت کرد.
صبح قزوین: اهمیت عید غدیر به واسطه چیست؟
جانفدا: در روایت هست که پیامبر اسلام به امام علی (ع) میفرمایند: اگر کسی تمام عمرش را نماز بخواند، سعی صفا و مروه کند، به اندازهٔ کوههایی از طلا در راه خدا انفاق کند و در راه خدا کنار خانه کعبه کشته شود، اگر ولایت تو را نداشته باشد فایدهای برای او ندارد، در تاریخ نیز مصادیقی چون خوارج وجود دارد که بدون ولایت امیرالمؤمنین پایهگذار انحرافاتی شدند که هنوز هم ادامه یافتهاست.
همچنین خداوند به پیامبر(ص) میفرمایند؛ ما دین را با غدیر کامل کردیم و اگر پیام غدیر را به مردم نرسانی، اصلاً کاری نکردهای؛ گویی ثمرهٔ تلاش پیامبر اسلام و دیگر انبیا در طول تاریخ به این روز گره خوردهاست.
صبح قزوین: شاعران چگونه میتوانند به برگزاری با شکوهتر عید غدیر کمک کنند؟
جانفدا: در این زمینه دو اصل را باید درنظر گرفت؛ طبق اصل نخست هیچ عیدی برای شیعیان به اندازهٔ غدیر اهمیت ندارد. اصل دوم نیز این است که هرچه در راه اهل بیت خدمت و تلاش کنیم باز هم کم است، با درنظر گرفتن این دو اصل کلی هرکس در هر جایگاهی که هست، وظیفهای دارد.
شاعران نیز میتوانند با سرودن شعر و حضور در جلسات شعرخوانی به ابلاغ پیام غدیر کمک کنند و اکنون نیز بسیاری از شاعران این کار را انجام دادهاند.
صبح قزوین: آیا این وظیفه به خوبی انجام شدهاست؟
جانفدا: شاعران در حد توان خود در این راه تلاش کرده و اشعاری سرودهاند؛ اما این تنها بخشی از موضوع است و بخش دیگر آن به ترویج شعر مربوط میشود، زیرا شاعر فقط محتوا را تولید میکند و وظیفهٔ دستگاههای فرهنگی و متولیان رسانههاست که این محتوا را ترویج و منتشر کنند.
این یک پازل است که در آن هرکس باید وظیفهٔ خود را انجام دهد؛ شاعر باید شعر بسراید، متولیان مراسم باید از شاعران برای شعرخوانی دعوت کنند، نویسندهها کتاب بنویسند، تلویزیون برنامه بسازد و مردم نیز با حضور خود به این مراسم رونق ببخشند.
صبح قزوین: چه کنیم که کودکان در سنین پایین به اهمیت غدیر پی ببرند؟
جانفدا: با توجه به اینکه عید غدیر، مهمترین عید برای شیعیان است میتوانیم تعطیلیهای بیشتری برای این روز در نظر بگیریم. به این ترتیب دانشآموزان نیز متوجه میشوند که در این روز اتفاق مهمی افتاده است، همانطور که کشورهایی چون عربستان، ترکیه و قطر به دلیل اهمیتی که عید فطر برای آنها دارد، چند روز تعطیلی برای آن در نظر گرفتهاند.
صبح قزوین: برگزاری اعیادی چون غدیر با چه آسیبهایی روبرو است؟
جانفدا: متاسفانه در حوزهٔ مفاهیم دینی کار شعاری زیاد انجام میشود، اما کار هنری تاثیرگذار خیلی کم داریم.
مثلاً هر سال برای مراسم عید غدیر یک بنر با تصویر دو مرد نصب میکنیم که یکی دست دیگری را بالا بردهاست، به این فعالیتها به چشم کارهای روتینی نگاه میکنیم که باید هر سال تکرار شود و کار هنری و خلاقیت در آن وجود ندارد.
انتهای پیام/ 5001
دیدگاه ها