حیات هنر اصیل گلیم‌بافی در گرو حمایت اقتصادی مسئولین

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر صبح قزوین ، با نگاهی به تقویم کشورمان در میابیم که ۶مرداد مصادف با روز ملی کارآفرینی و آموزش فنی و حرفه‌ای در کشور است؛ روزی که می‌تواند باعث به حرکت در آوردن سرمایه های ملی اعم از نیروهای انسانی و جوانان ایران اسلامی باشد.

کارآفرینی، مفهومی است که همواره به عنوان یک پدیده نوین نقش موثری را در توسعه اقتصادی کشورها ایفا کرده است، به طوری که امروزه در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار نقش بسزایی دارد.

کشورهایی که دارای میزان قابل توجهی اقدامات کارآفرینانه هستند، توانایی کسب جایگاه برتری در اقتصاد جهان را دارند زیرا با توجه به پژوهش‌ها رشد اقتصادی با سطح فعالیت‌های کارآفرینانه رابطه مستقیمی دارد.

مهارت و کارآفرینی پیوند ناگسستنی با یکدیگر دارند. مهارت‌های زندگی بهترین وسیله برای خوب زیستن است لذا جوانان باید از طریق فراگیری مهارت و پیوند آن با خلاقیت و نوآوری سعی در ایجاد کار و کارآفرینی داشته باشند.

در سال‌های جاری گلیم بافی و استفاده از این مهارت در بسیاری از آثار هنری و مصرفی یکی از فعالیت‌های موثر و در آمدزا در کشور است .

استقبال مردم از این هنر و خرید گلیم و آثاری که در آن‌ها از گلیم‌های دست بافت استفاده شده است، بنیانگر قدمت و اهمیت این هنر در ایران است به گونه ای که بسیاری از آثار تولیدشده به خارج از کشور صادر می‌شود.

به این بهانه مصاحبه ای با مهناز پرهیزکاری استادکار رشته گلیم بافی انجام شده که در ادامه می‌خوانید:

از چه طریق با هنر گلیم‌بافی آشنا شدید؟
در دوران کودکی زمانی که در مقطع پنجم ابتدایی تحصیل می کردم با گلیم‌بافی از طریق راهنمایی‌ها و آموزش‌های خانواده آشنا شدم، حدودا ۱۴ ساله بودم که در فصل تابستان به همراه عمه‌هایم گلیم بافی می‌کردم و تقریبا در طول تابستان با کمک آن‌ها دو یا سه گلیم دو متری را به اتمام می‌رساندیم.

چه زمانی گلیم بافی را به عنوان حرفه خود برگزیدید؟
در سن ۱۸ سالگی شروع به تولید محصولات گلیم کردم و به مدت ۴ الی ۵ سال در یک موسسه تولید گلیم فعالیت می کردم در این موسسه تولیدات گلیم با توجه به سفارشات مشتری انجام می‌شد. اما پس از اینکه در دانشگاه در رشته علوم اجتماعی پذیرفته شدم مدتی از این کار فاصله گرفته و مشغول به تحصیل در دانشگاه شدم.

در چه سالی به صورت حرفه‌ای آغاز به فعالیت کردید؟
بعد از اتمام دوره تحصیلم در دانشگاه تا مدت‎‌ها از این کار فاصله داشتم اما مطلع شدم که صنایع دستی کلاس‌هایی را تحت عنوان آموزش گلیم بافی برگزار می‌کند به همین دلیل به صنایع دستی مراجعه کردم.

به یاد دارم که تعدادی گلیم برای بازدید افراد قرار داده بودند که به محض دیدن آن‌ها متوجه تعدادی اشتباه بافت، اندازه، رنگ بندی و ساختار در آن‌ها شدم.

به مسئول صنایع دستی مراجعه کردم و به ایشان گفتم که سال‌ها پیش کمی در این زمینه کار کرده‌ام و به من گفتند که اگر آشنایی دارید زیر نظر مربی این رشته تست بدهید. در ابتدا به دلیل اینکه مدت زیادی از فعالیتم گذشته بود، کمی مضطرب شدم اما زمانی که شروع به بافت کردم تمامی نکات را به یاد آوردم.

در چه سالی شروع به تدریس در صنایع دستی کردید؟
در سال ۸۶ چند دوره تخصصی را زیر نظر صنایع دستی گذراندم و پس از آن به عنوان مربی مشغول به آموزش در این زمینه شدم.

در رابطه با گلیم بافی و کاربرد آن برای خوانندگان توضیح می‌دهید؟
در گذشته عشایر از گلیم به عنوان چادر، زیر اندازو رختخواب پیچ استفاده می کردند ولی امروزه کاربرد آن افزایش پیدا کرده است و در کوسن، پرده‌های سنتی، کیف، کفش و ساخت زیور آلات به کاربرده می‌شود.

گلیم معمولا در چه ابعادی تولید می‌شود؟
گلیم در ابعادی که مد نظر مشتری باشد و با توجه به نوع استفاده آن‌ها تولید می‌شود. حداکثر سایز آن ۶ متر است که برروی دارهای زمینی بافته می‌شود.

از چه نخ‌ها و رنگ‌هایی در تهیه گلیم استفاده می‌شود؟
برخی گلیم را با کاموا تولید می‌کنند که این کاملا اشتباه است و اصالت گلیم به بافت آن به وسیله پشم است. رنگ بندی هم اکنون متنوع تر از گذشته شده است.

رنگ‌های طبیعی و جوهری برای تولید گلیم وجو دارد اما رنگ‌های طبیعی معمولا به علت قیمت تمام‌شده بالا به صرفه نیست اما برخی به این صورت هم تولید می کنند .تاکید صنایع دستی در این زمینه استفاده از رنگ‌های سنتی برای حفظ اصالت و سنتی بودن گلیم است.

در آموزش گلیم بافی نسبت به گذشته نوع آوری هم صورت گرفته‌است؟
بسیاری از کارها باتوجه به نقشه، ابعاد و رنگ بندی به روز شده اند. قزوین دارای دو منطقه گلیم بافی مطرح در الموت و ارداق است و سعی ما آموزش تمامی نقشه‌های مطرح و زنده نگه داشتن آن‌ها است.

معمولا نقوش منحنی مربوط به ارداق و نقوش هندسی مربوط به الموت است.

فعالیت خودتان را به عنوان استادکار از چه سالی شروع کردید؟
در گذشته آموزش‌ها به صورت حق التدریس با تعداد دانش‌آموز در هر ترم انجام می‌شد و رفت و آمد این کلاس‌ها از داخل ساختمان صورت می‌گرفت ولی بعدها تصمیم براین شد که علاوه بر آموزش در این مکان تولید و فروش هم داشته باشیم که به این صورت ایجاد شد و کلاس‌ها غریب به ۳ سال است که به این صورت ایجاد شده است.

این مکان در عید نوروز سال ۹۳ افتتاح شد و غرفه به افرادی که پذیرفتند در عید نوروز هم مکان را برای بازدید گردشگران دایر کنند، تعلق گرفت و بعد از آن ساعات‌هایی برای تدریس هنرجویان مشخص شد.

تولید گلیم به چه صورت در این مکان انجام می‌شود؟
سفارش‌ها گرفته می‌شود و بافنده‌هایی که صنایع دستی آن‌ها را بیمه کرده‌ است با راهنمابیی بنده کارها را می‌بافند و درصدی در اختیار سازمان قرار می‌گیرد و اگر کار خاصی باشد که بافنده‌ها از پس آن بر نیایند من بافت کار را انجام میدهم .

آیا در این غرفه تنها به آموزش گلیم بافی می‌پردازید؟
در ابتدا این غرفه تنها به گلیم بافی تعلق داشت اما بنا به شرایط در حال حاضر روزهای فرد برای گلیم بافی مورد استفاده قرار می‌گیرد و سایر روز‌ها همکارم به آموزش سرمه‌دوزی می پردازدو هم روزه برای بازدید عموم دایر است.

برای تاسیس این کارگاه چه میزان هزینه کردید؟
به این علت که آموزش را زیر نظر سازمان انجام داده بودم هزینه ای زیادی در این زمینه نکردم زیر لوازم آموزشی در اختیار ما قرار می گرفت اما برای خرید برخی از کارها که در این مکان به منظور بازدیدعموم گذاشته‌ایم هزینه اندکی صورت گرفته است.

پیش از دوره دانشجویی در یک کارگاه تولیدی گلیم فعالیت داشتم و بسیاری از نکات این کار را فراگرفته بودم و در اینجا تنها تدریس داشتم.

در چه مکان‌ها و سازمان‌هایی تدریس داشتید؟
تقریبا در تمامی استان قزوین تدریس داشته‌ام. در صنایع دستی ، فنی و حرفه‌ای، کانون معلولین  توانبخشتی، الوند، تاکستان آوج عرداق، بویین زهرا، تاکستان، الموت دانش آموزان بسیاری را آموزش داده‌ام.

با توجه به اینکه روستاها خود در زمینه گلیم بافی فعالیت دارند آموزش در این روستاها به چه منظور است؟
آموزش در روستا به منظور تکمیل دانسته‌هایشان و بیشتر در زمینه رنگ رزی و بافت انجام می‌شود و در برخی از روستاها در گلیم‌بافی از کاموا استفاده‌ می‌کردند که سعی ما جا انداختن استفاده از مواد اولیه طبیعی همچون پشم بود.

به علاقه‌مندان توصیه می‌کنید که در این رشته فعالیت کنید؟
بسیاری از خانم ها و حتی آقایان هستند که به ما مراجعه می‌کنند انتظار دارند که بلافاصله پس از تاسیس کارگاه در آمدزایی داشته باشند اما این کار نیاز به صبوری دارد من سال‌ها با در آمد بسیار کم در این کار فعالیت کردم اما علاقه زیاد من به این حرفه من را در گلیم بافی نگه داشت و هم اکنون از شغلم راضی هستم.

چندین سال به عنوان آموزگار در آموزش و پرورش فعال بودم و گذرانن دوره‌های “آشنایی با فنون آموزش ” تجربه‌های بسیاری در اختیار من گذاشت که بعدها در آموزش به هنرجویان از این تجربه‌ها استفاده می کردم. هرگز گمان نمی‌کردم که در این شغل فعالیت کنم علاقه‌ام مرا به این این حرفه کشاند لذا هر شغلی نیاز به استمرار و تلاش بسیار برای پیشرفت دارد.

برای توسعه کار به روش‌های بازیاریابی دیگر فکر کرده اید؟
در کشور ما متاسفانه به علت عدم وجود قانون کپی رایت از محصولات موجود در اینترنت کپی صورت می‌گیرد بنابراین من این روش را نمی پسندم زیرا زمان و فکری که برای تولید کار صرف کرده‌اید به راحتی در اختیار دیگران قرار می‌گیرد اما به سایر افراد برای تبلیغ فعالیتشان توصیه می کنم.

توصیه شما برای خرید گلیم‌های اصل و مناسب چیست؟
افرادی که با گلیم‌بافی آشنایی نداشته باشند گاهی دچار اشتباه می شوند لذا برخی از کارها را به علت عدم آگاهی با قیمت بالایی از بافندگان سنتی خرید می‌کنند در صورتی که مراکز سازمان‌یافته با قیمت مناسب تری این محصولات را عرضه می‌کنند.

انتظار شما از مسئولین چیست؟
فرهنگ خرید صنایع دستی را در جامعه از طریق رسانه‌ها در مردم ایجاد کنند و یا همایش‌هایی در این زمینه برگزار کنند زیرا با ایجاد فرهنگ در این زمینه مردم ارزش بیشتری برای صنایع دستی قائل خواهند بود.
انتهای پیام/2002