تاسیس نخستین پایگاه زبان‌شناسی مازندران

به گزارش صبح قزوین به نقل از فارس، مریم الطافی متولد سال 1353 در ساری بوده و کارشناس مترجمی زبان انگلیسی، کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی و دانشجوی دکترای ایران‌شناسی در دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان جمهوری ارمنستان است که خود را برای دفاع از رساله‌اش با عنوان "نام‌ گیاهان در گویش مازندران" آماده می‌کند.
مستندسازی سکه‌های اشکانی و ساسانی، ترجمه انگلیسی سایت میراث فرهنگی مازندران، گردآوری، بازخوانی، مستند سازی و پژوهش مجموعه اسناد تاریخی شهرستان‌های مازندران از سازمان اسناد و کتابخانه ملی و گردآوری و مستندسازی نمونه‌های گویشی شهرستان ساری از فعالیت‌‌های پژوهشی او است.
چند سند تاریخی نویافته از موسیقی در بارفروش، نشانه‌هایی از حضور ایلخانان در مازندران، درخت، نماد مهر و امید، یادی از کاروانسرایی خاموش، نگاهی به اسطوره پرندگان در ادبیات کودک و کودک پرنده بی‌بال از مقالات الطافی است که تاکنون در کنگره‌ها و همایش‌ها ارایه و یا به چاپ رسید.
کتاب‌های گلستان، نگارستان ایران، استان گلستان در یک نگاه، مازندران، گذشته و حال، سیستان و بلوچستان، سفری به طبیعت ناشناخته، تاریخی کهن و کتیبه‌های اسلامی گرگان و دشت نیز کتاب‌های ترجمه شده توسط این بانوی مازندرانی است.
ترجمه انگلیسی کتابچه‌های جلوه‌ای از هنرهای سنتی و صنایع دستی مازندران، راهنمای آثار تاریخی شهرستان‌های بهشهر، چالوس، رامسر، سوادکوه، بابل و نوشهر از دیگر کارهای ترجمه شده توسط الطافی به شمار می‌رود.
کتابچه میراث معنوی ما نیما، ترجمه انگلیسی کتابچه‌های راهنمای آثار تاریخی گنبد کاووس، کردکوی و منطقه تاریخی دودانگه ساری، را از فعالیت‌های پژوهشی، تألیف و ترجمه‌ این پژوهشگر می‌توان نام برد.
این دانشجوی دوره‌ دکترای ایران‌شناسی کتاب‌های اسناد مدارس مازندران از انقلاب مشروطه تا سقوط رضا شاه و گناه و تاوان آن در ایران باستان را نیز برای چاپ آماده کرده است.
الطافی همچنین سابقه‌ تدریس در دانشگاه‌های آزاد اسلامی واحدهای قائمشهر دانشکده علوم انسانی، دانشکده علوم کشاورزی، مرکز آموزشی سما، سوادکوه و دانشگاه علمی کاربردی ساریان ساری را در کارنامه‌ خود دارد.
با مریم الطافی مسئول پژوهش‌های حوزه زبان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت‌وگویی انجام دادم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.
الطافی بیان کرد: از برنامه‌های پژوهشی تاسیس نخستین پایگاه زبان‌شناسی مازندران در کنار موزه بزرگ مازندران در شهرستان ساری است، با تحقق این مهم، گروه زبان‌شناسی سازمان در نظر دارد با مطالعه گونه‌های زبانی پراکنده در پهنه جغرافیایی و فرهنگی مازندران که سرچشمه‌ای پربار، اصیل و جامع است گامی پویا در جهت شناسایی و رده‌بندی گونه‌های زبانی در خطر برداشته و به پژوهش در دیگر حوزه های زبان‌شناسی بپردازد.
مسئول پژوهش‌های حوزه زبان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت: سیر تکامل آوا، نوع صدا، تولد واژه و رسیدن به نگاره‌ها و آوانوشت‌ها و کتابت، به درازای عمر آدمی است و تاثیر محیط زندگانی در این رشد مؤثر بوده است و مازندران به خاطر موقعیت خاص آب و هوایی و تنوع زیستی خود شاید در آغاز جهان از شرایطی ویژه برخوردار بوده است.
الطافی افزود: در جهان فرورفته در آب و باور اسطوره‌ای مبتنی بر این اندیشه که البرز مرکز جهان است و حضور انسان متفکر عصر سنگ در غارهای هوتو، کمربند، کمیشان و علی تپه و شاید ده‌ها غار پنهان در تاریخ این سرزمین، دلیل روشنی بر تولد و تکامل اصوات و علائم ارتباطی است.
وی معتقد است: هر چند که با حضور ابرهای باران‌زا بسیاری از اسناد و آثار مکتوب ما دستخوش تخریب شده اما می‌توان بر اساس ریشه‌شناسی واژه‌های زنده گویش تبری، پیشینه آن را در زبان‌های کهن هند و ایرانی یافت و حضور آشکاری که ریشه در زبان‌های پهلوی، اوستایی و سنسکریت داشته و بسیاری از زبان‌شناسان جهان بر قدمت و اصالت آن صحه گذاشتند.
این کارشناس زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون ادامه داد: گویش تبری مازندرانی که از گویش‌های کهن ایران است بنا بر اندک نشانه‌های بازمانده از پیشینیان زمانی متعلق به یکی از حوزه‌های پربار زبانی کرانه‌های جنوبی دریای خزر و بخش گسترده‌ای از شمال ایران بوده است و این سابقه و پیوند تاریخی سبب شد تا به رغم تحولات فرهنگی دهه‌های اخیر هنوز شمار فراوانی از تیره‌ها و گروه‌های ایرانی به این گویش سخن بگویند.
الطافی گفت: در این راستا پژوهشکده مردم شناسی زبان و کتیبه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور اقدام به ثبت، مستندسازی و حفظ  نمونه‌های گویشی کشور کرده است.
به گفته این کارشناس مردم‌شناسی، در اجرای این پروژه عظیم گروه پژوهشی زبان و گویش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران از سال 1379 اقدام به گردآوری نمونه‌های گویشی این استان به منظور تهیه آوا نوشته‌های تفصیلی و تدوین اطلس زبان‌شناختی کشور کرده است که این پروژه کماکان ادامه دارد و تاکنون حدود 2 هزار و 600 نمونه گویشی گردآوری و ثبت شده است.
الطافی گفت: همچنین اجرای این پروژه در شهرستان‌های قائمشهر، رویان و نور جزو برنامه‌های آتی حوزه پژوهشی اداره کل استان مازندران خواهد بود.
او هدف از اجرای این پروژه را بررسی گونه‌های زبانی در گستره‌های جغرافیایی گویشی دانست و افزود: اساس حوزه کاری در این پژوهش تعیین مرتبه‌های زبانی، گویشی و لهجه است که لهجه گونه‌ای از زبان است که تفاوتش با گونه دیگر تنها از لحاظ تلفظ باشد و در تعریف گویش باید بگویم وقتی دو گونه زبانی با هم تفاوت‌های تلفظی، واژگانی و ساختاری داشته و فهم متقابل برای کسانی که نخستین بار با هم تکلم می‌کنند دچار اختلال شود، دو گویش متفاوت محسوب می‌شوند و زمانی که تفاوت دو گونه زبانی زیاد بوده طوری که فهم متقابل به صفر برسد دو زبان محسوب می‌شوند.
مسئول پژوهش‌های حوزه زبان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت: به این جهت شناسایی، تدوین پرونده ثبت و باز زنده‌سازی این گونه‌های زبانی در خطر که همبستگی ریشه‌ای دارند می‌تواند از دغدغه‌های این حوزه پژوهشی باشد و از دیگر پروژه‌های این بخش با هدف پاسداری از "میراث زبانی شفاهی، مطالعات در اشعار، قصه‌ها، ضرب‌المثل‌ها، لالایی‌ها، مویه‌ها و ادعیه است.
الطافی ‌افزود: مازندران به عنوان خاستگاه یکی از زبان‌های کهن ایران و نیز طبیعت باشکوه‌اش می‌تواند آغازگر اجرای طرح نوین گردشگری ایران و سایر کشورهای عضو با موضوع زبان و گویش باشد چراکه جاذبه‌های بی‌بدیل گردشگری دریا، کوه، جنگل همگام با پشتوانه زبان پاینده، فرهنگ، اندیشه، سنت مردمان همیشه پایدار و شکوهمندی هنرهای سنتی بی‌پیرایه استان، امکان برنامه‌ریزی و اجرای طرح نوین گردشگری ایران و سایر کشورهای عضو از طریق هدایت سفرهای گوناگون در سطوح مختلف تخصصی برای گردشگران دانشگاهی، متخصص و یا عادی علاقمند به میراث زبانی شفاهی را به وجود می‌آورد.
مسئول بخش پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران ادامه داد: سیر تکامل آوا، نوع صدا، تولد واژه و رسیدن به نگاره‌ها و آوانوشت‌ها و کتابت به درازای عمر آدمی است و تاثیر محیط زندگانی در این رشد مؤثر بوده است و مازندران به خاطر موقعیت خاص آب و هوایی و تنوع زیستی خود شاید در آغاز جهان از شرایطی ویژه برخوردار بوده است.
وی تأکید کرد: از برنامه‌های پژوهشی این حوزه "تاسیس نخستین پایگاه زبان‌شناسی مازندران" در کنار موزه بزرگ مازندران در شهرستان ساری است.
الطافی ابراز داشت: با تحقق این مهم گروه زبان‌شناسی سازمان در نظر دارد با مطالعه گونه‌های زبانی پراکنده در پهنه جغرافیایی و فرهنگی مازندران که سرچشمه‌ای پربار، اصیل و جامع است، گامی پویا در جهت شناسایی و رده‌بندی گونه‌های زبانی در خطر برداشته و به پژوهش در دیگر حوزه های زبان شناسی بپردازد.
------------------------------------ گفت‌و گو از عبدالرحیم دیوسالار ------------------------------------ انتهای پیام