رسم گلریزان زورخانه، به منظور تامین نیازهای مادی افراد نیازمند در شبهای جمعه انجام میشد. کمک به نیازمندان بخشی از بازتاب جوانمردی پهلوانان بود و زوجهای جوان بسیاری نیز در راستای برگزاری این مراسم زیر یک سقف رفتند.
به گزارش خبرنگار ورزشی صبح قزوین؛ درب کوچک یکونیم متری که حتی بلندقامتان جوانمرد هم در بدو ورود به آن مِن باب احترام و تواضع سرتعظیم فرو میآورد، ما را وارد دنیایی کرد که شاید ماجرای آن به دوران کودکی و انیمیشن پوریای ولی بازمیگشت.
به تناسب ورود افراد صداهایی در گوشمان میپیچد و گاهی هم هر دو دست به ضرب زورخانه میخورد و یک رگبار ضرب میگیرد.
صدا، نگاه حضار را به سمت در میکشاند و میبینیم که مرشد، صدایی صاف کرده و میخواند:
ای به هر کاری رفیقت قل هو الله احد، ای نگهدار شب و روز تو الله صمد، لم یلد یارت و لم یولد به هر جا دستگیر مونس تو لم یکن له، رهبرت کفو ا احد و در ادامه مجلس به نام اطهر پیامبر و خاندانش معطر میشود.
ادب و احترام را هم زمانی دیدیم که پهلوانان به تبعیت از بزرگمرد خود روبه مرشد رخصت طلب کرده، یکی پس دیگری به محض ورود در گود مقدس خم شده، انگشتان دست راست خود را به رسم قدم بوسی پوریای ولی و احترام به ساحت مقدس زورخانه به زمین زده و برداشته روی لبها گذاشته و میبوسند.
پابرهنه بودن و پوشیدن لباسهای یک دست از اصول کار است و طبق ساحت مقدس این مکان، پهلوانان با وضو در این مکان حاضر میشوند. اینکه رهبر رخصت گیرد و سایر پهلوانان به تبعیت از او، اعمالی را انجام دهند اصول دیگری بود که ما امروز به چشم خود دیدیم.
در هر بخش از کار، دَم پهلوانان لحظهای از ذکر خالی نمیشد. مرشد نیز کوتاهی نمیکرد و دین مطلب را با اشعار خود بجا میآورد. پهلوانان یکی پس از دیگری حرکات ورزشی را با کسب اجازه از بزرگان به نمایش میگذاشتند.
صدای ضرب به تناسب حرکات تغییر میکرد و همین صوت و ضربها بود که ما را پای گفتوگو با مرشد زورخانه کشاند.
علي حاج وليان در گفتوگو با خبرنگار ورزشی صبح قزوین؛ با اشاره به فعالیت خود اظهار میکند: من فرزند مرشد حسين حاج وليان قزوينی هستم و از سن ٩ سالگی مرشدی را در كنار پدرم آموختم و حالا حدود ٢٤ سال است که ميراث دار اجداد و اقوام خود در هنر مرشدی هستم.
وی اضافه میکند: پدرم در کنار مرشدی شاعر هم بود و بیشتر شعرهایی را که در زورخانه میخوانم یادگار پدرم است؛ اما در کنار این اشعار گاهی از اشعار حافظ و سعدی هم استفاده میکنم.
مرشد زورخانه اذعان میکند: بیشتر اشعار زورخانه به نام و در وصف ائمهی اطهار و مولای متقیان بوده که با صلوات مزین میشود.
وی با اشاره به آداب ضرب در زورخانه ابراز میکند: بر اساس آداب مرشدی امتياز زنگ از در، مختص پيشكسوتان، افراد بالای ٦٩ سال و افرادی داری رتبهی ٩ است و سپس زنگ داخل گود، زنگ ميله چرخ و در نهايت امتياز صلوات، بسته به سابقهی فرد و تجربهی ورزشی او نواخته میشود.
از این مرشد میخواهیم تا ما را مهمان یکی از خاطرات زورخانهای خود کند. وی بیان میکند: شیرینترین خاطرات مرشدی من متعلق به دورانی بود که در کنار پدر خود ضرب و شعر میآموختم؛ اما از دیگر خاطرات ما مرشدها بحث فراموش کردن اشعار در میان ورزش است که گاهی خاطرات جالبی را رقم میزند گاهی هم بنا به هنر مرشد اشعار دیگری جایگزین میشود و کمتر پیش میآید که کسی متوجه این موضوع شود.
بار دیگر ضربی با دودست مرشد به صدا درمیآید و صدای صلوات حضار در گوش میپیچد.
کنار یکی از پهلوانان قرار میگیریم تا لحظاتی را مهمان صحبتهای او باشیم.
علی چگینی در گفتوگو با خبرنگار ورزشی صبح قزوین؛ صحبتهای خود را با اشاره به جایگاه ورزش زورخانهای اینگونه آغاز میکند: پوريای ولی گفت كه صيدم به كمند است، از همت داوود نبی بخت بلند است، افتادگی آموز اگر طالب فيضی، هرگز نخورد آب زمينی كه بلند است.
وی اضافه میکند: ۱۷ شوال را میتوان روز پیروزی ایمان بر کفر خواند و در وصف این روز گفت که ورزش زورخانهای یک ورزش سرتاسر ادب و احترام است.
عضو كميتهی فنی فدراسيون جمهوری اسلامي ايران اذعان میکند: از سن چهارده سالگی به علت علاقهای که به این ورزش و اهل بیت(ع) داشتم وارد زورخانه شدم. در آن زمانها در باشگاه دژم خیابان مولوی مشغول فعالیت بودم و افتخار شاگردی پهلوان شاه ولی را داشتم و حالا ۴۴ سال است که به لطف خدا در زورخانه مشغول فعالیت هستم.
وی با اشاره به آداب و رسوم زورخانه ادامه میدهد: در گذشته طبق آداب و رسوم زورخانه مراسم گلريزان در زورخانهها برپا بود و فرهنگ پهلوانی که همان فرهنگ جوانمردی، احترام و ادب است در وجود افراد مشهود بود.
مربی ورزش زورخانهای تیم عراق عنوان میکند: رسم گلریزان زورخانه، به منظور تامین نیازهای مادی افراد نیازمند در شبهای جمعه انجام میشد که من بخاطر دارم این عمل طبق آنچه که از حضرت علی(ع) شنیدیم نمودی از بازتاب زندگی ایشان بود.
وی گفت: در آن زمان پهلوان حاج بلورفروش بلاتشبیه به مولا، برای نیازمندان اقلام غذایی تهیه کرده و در زیر عبای خود مخفی میکرد سپس با حفظ کرامات انسانی و بدون ابراز هویت، اقلام را جلوی درب نیازمندان قرار میداد که البته کمک به نیازمندان بخشی از بازتاب جوانمردی پهلوانان بود و من خود شاهد آن بودم که زوجهای جوان بسیاری در راستای برگزاری این مراسم زیر یک سقف رفتند.
این پهلوان قزوینی ضمن اشاره به فرهنگ و قوانین زورخانهای عنوان میکند: استفاده از وسایل ورزشی مانند كباده، چرخ، ميل، سنگ و شنا رفتن و چرخش زدن را میتوان جزو حرکات و ابزار کاربردی این ورزش دانست و با توجه به آداب و رسوم زورخانه میتوان به ذكر صلوات در ابتدا و انتهای ورزش و همچنین دعای دست جمعی ورزشکاران در پایان کار اشاره کرد.
وی با اشاره به سخنان رهبر انقلاب تصریح میکند: طبق سخنان رهبر انقلاب ورزش سنتی ایران باید همانند سایر رشتههای ورزشی در جهان تجلی پیدا کند که این امر جز با تلاش همه جانبهی ورزشکاران و مسئولین به دست نمیآید.
چگینی در پایان میگوید: ورزش زورخانهای با تلاش دبیر کمیتهی المیپک خود را در دل ۶۲ کشور جای دادهاست، اما درخشش این ورزش، توجه و ابلاغ بودجهی کافی توسط مسئولین را میطلبد.
ورزشکاران پیشکسوت از دو ضلع پایین به ضلعهای شرق و غرب گود سه پا میزدند و میدیدیم که سه پا را از زیر سردم که بالاترین جای گود بود شروع میکردند.
مرشد نیز در شروع چرخ، برای پیشکسوت از حضار طلب صلوات کرده و برای پهلوان ضمن طلب صلوات زنگ راهم به صدا در میآورد.
در ادامه به سراغ یکی دیگر از پهلوان پیشکسوت رفتیم و لحظاتی را نیز در کنار او به گفتوگو نشستیم.
رضا چنگیزی فرد در گفتوگو با خبرنگار ورزشی صبح قزوین؛ ضمن اشاره به این ورزش باستانی اظهار میکند: ورزش زورخانهای را از ۱۳ سالگی آغاز کردم در آن زمان همراه برادرانم که ورزشکار بودند به زورخانه میآمدم و حالا حدود ۶۴ سال است که در این رشتهی ورزشی درحال فعالیت هستم.
وی با اشاره به قوانین گود بیان میکند: یکی از قوانین گود این است که افراد نمیتوانند از هرسویی وارد گودی شوند و باید از جایگاهی که روبهروی مرشد قرار دارد وارد شده و قبل از ورود به گود از مرشد اجازه بگیرند و بعد از آن وارد شوند و زمین گود را ببوسند.
سرپرست پیشکسوتان ورزش زورخانهای قزوین عنوان میکند: در ورزش زورخانهای فرد بزرگتر یا کسی که میاندار سایر پهلوانان باشد نرمش میکند و بقیه هم به تبعیت از آن حرکات ورزشی را انجام میدهند، بعد از دو رفتن مرحلهی میلهگرفتن و شنا رفتن و در ادامه نرمش، چرخ و میل بازی انجام میشود.
وی درباره اصطلاحات زورخانهای میگوید: اصطلاحان و الفاظ کاربردی زورخانه خالی از معنویت نیست، در زورخانه پهلوانان در هرلحظه، یاد و نام خدا و ائمهی اطهار را در دل و زبان خود جاری میکنند و این مسئله اسباب آرامش روح، روان و جسم میشود.
چنگیزی فرد ابراز میکند: حس برادری و برابری در میان پهلوانان جوانمرد زبانزد مردم بوده و هست و احساساتی از قبیل بخل و کینه یا بکارگیری الفاظ نامناسب و شادیهای کاذب در آن جایی ندارد.
وی در پایان میگوید: آنچه که فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانهای را به جایگاه بالای خود میرساند رعایت ادب و احترام در پیشگاه بزرگترها و پرهیز از تکبر است که جایگاه این ورزش را به سیرهی ائمهی اطهار نزدیک میکند.
مرشد رسم آموزش و پرورش مکتب را در اشعار خود جای داده و با ضربات خود پهلوانان را به حرکت وا میدارد. پهلوانان کباده میکشند و مرشد با ضرب گرفتن دین مطلب را ادا میکند.
انتهای پیام/۳۰۰۳
دیدگاه ها