۰۷/شوّال/۱۴۴۵
-
۱۴۰۳/۰۱/۲۸ سه شنبه
۰۷/شوّال/۱۴۴۵
-
۱۴۰۳/۰۱/۲۸ سه شنبه
بانوی شاعر قزوینی گفت: شاعر باید به باطنی پاک و عاری از هوای نفس برسد؛ زیرا پس از پیروزی در جنگ درونی می‌تواند احساسات خود را در شعر متجلی کند و با آمیختن معارف دینی در قالب‌های شعری به اثری ماندگار دست یابد.
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین؛ شعر آیینی آمیزه‌ای از تعهد ادبی و دینی است که بیشتر در وصف تاریخ و بزرگان دین سروده می‌شود، این اشعار اغلب از جان شاعر متعهد و دیندار نشات گرفته و بر صفحه جاری می‌شوند. در این راستا تصمیم گرفتیم با یکی از شاعران آیینی استان به گفت‌وگو بنشینیم و نظر وی را درباره‌ی این نوع شعر جویا شویم.
طیبه بهبودی متولد بیستم دی ماه سال ۱۳۶۰ است و در خانواده‌ی مذهبی و فرهنگی چشم به جهان گشوده، بهبودی به گفته‌ی خودش از کودکی علاقه‌ی شدیدی به کتاب داشته و از کتابخانه‌ی بزرگ پدربزرگش و کتاب‌های مذهبی وی که یک روحانی بود برای مطالعه بهره می‌برد؛ با ما در این گفت‌وگو همراه باشید.
صبح قزوین: از چه زمانی وارد عرصه شعر شدید؟
بهبودی: از سال ۸۷ نوشتن شعر را آغاز کردم، البته اطلاعات چندانی از شعر و قواعد آن نداشتم و به نوعی برای دل خود شعر می‌گفتم. در سال ۸۸ به اصرار دوستانم وارد انجمن ادبی عبید شدم و این ورود مصادف با مراسم شب شعر رضوی در حضور استاد محمد سعید میرزایی بود، در همان مراسم یکی از غزل‌هایم توسط آقای محمدحسین ابوترابی انتخاب و فعالیت من در مجموعه‌ی شعر عبید آغاز شد.
بعد از حدود دو سال مجموعه‌ی ادبی عبید به حالت تعلیق درآمد و این موجب دوری چند ساله‌ی من از دنیای شعر شد، اما از سال ۹۷ مجددا فعالیت خود را در انجمن ادبی ترنم آغاز کردم.
صبح قزوین: درحال حاضر مشغول چه فعالیت‌هایی هستید؟
بهبودی: فعالیت من عمدتا در حوزه کتابخوانی است، در زمینه‌ی شعر نیز شرکت در جشنواره‌ها جزئی از فعالیت هنری من است. از اشعار خود به طور مستقل کتابی چاپ نکرده‌ام، اما اشعارم در کتاب‌هایی چون رسم پروانگی، نفس‌های ماندگار و نیلی‌ترین عقیق به چاپ رسیده‌است. در جشنواره‌‌ی استانی «باَیِّ ذنبٍ قُتِلَت؟» نیز مقام اول استانی را کسب کردم و در جشنواره شعر انتظار جزو هفت نفر اول کشوری شدم.
صبح قزوین: معمولا در چه قالبی شعر می‌سرایید؟
بهبودی: غزل و چهارپاره
صبح قزوین: مهم‌ترین عاملی که موجب شعر سرودن یک فرد می‌شود چیست؟
بهبودی: به نظرم شعر یک ذوق خدادادی است که با غلیان عواطف و شور آمیخته می‌شود و باید عشق در وجود آدمی شروع به جوشش کند تا انسان واژه‌ها را به مهمانی دعوت کند. شعر عنایتی از جانب پروردگار است تا شاعر خلوتی داشته و به آرامش برسد، چنانچه نغمه مستشار نظامی در وصف شعر چنین می‌گوید: «وقتی که قلم داد به من حضرت استاد، می‌گفت خدا خواسته دلتنگ نباشی»
صبح قزوین: شعر آیینی را تعریف کنید.
بهبودی: شعر آیینی در راستای محبت اهل بیت(ع) که گوهری گران‌بها و توشه‌ی آخرت است، به وجود آمده و آن را می‌توان زمینه‌ی رسیدن به کیمیای اکبر که حبّ اهل بیت(ع) راز دستیابی به آن است؛ دانست.
رسول گرامی اسلام(ص) خطاب به حَسّان بن ثابِت، شاعر واقعه‌ی غدیر خم گفتند: «تا زمانی که با زبان شعر خود ما را یاری می‌کنی، همیشه موید به دم جبرئیل خواهی بود» و این جمله نشان می‌دهد که جایگاه شعر و ادب آیینی به صدر اسلام باز می‌گردد.
در اسلام به اشعار هدف‌دار بسیار توجه شده و در روایتی از امام صادق(ع) می‌خوانیم «هریک از شما که از اهل بیت(ع) شعر بگوید، روح القدس او را یاری کرده‌است.» روایات در سفارش و وصف شعر آیینی بسیار است و ما در طول تاریخ بسیار مشاهده کردیم که حتی دشمنان اهل بیت(ع) در وصف ایشان شعر سروده‌اند.
در دوران معاصر نیز شعر محتشم، شعر علی ای همای رحمت استاد شهریار و شعر سوزنی سمرقندی نمونه‌های بارز ادبیات فاخر آیینی هستند، سوزنی سمرقندی فردی بد کردار بود که در اواخر عمر توبه کرد و وقتی او را پس از مرگش در خواب دیدند، گفت که یک بیت شعر مرا نجات داده است.
صبح قزوین: آیا صرف سرودن درباره‌ی اهل بیت(ع) را می‌توان شعر آیینی دانست؟
بهبودی: شاید تصور کنیم شعر آیینی شعری است که در وصف ائمه اطهار(ع) سروده می‌شود و تمام! در صورتی که علاوه بر موضوع، این شعر باید توسط فردی مذهبی سروده شود که در کنار رعایت شخصی دستورات دینی باید آن‌ها را در اشعار خود نیز رعایت کند.
شعر آیینی نه صرفا یک هنر، بلکه نوعی تعهد است و شاعر باید به اندازه‌ای به قواعد مرتبط تسلط داشته باشد که جایی برای نقد نگذارد، با این وجود می‌بینیم که برخی اشعار آیینی خالی از نقد نیستند. شاعر آیینی باید از شعر خود به عنوان سلاح دربرابر اشعار بی‌محتوا استفاده کند.
مطالعه و آگاهی از تحولات تاریخی نقش زیادی در بینش دینی دارد، چنانچه بعد از انقلاب اسلامی با تغییر شرایط بسیاری از شاعران به نگرش صحیح از مضامین دینی رسیدند و مطالعه در این زمینه بی تاثیر نبوده است.
صبح قزوین: شاعران آیینی چگونه می‌توانند به توصیه رهبر انقلاب مبنی بر عمق‌بخشی به اشعار آیینی عمل کنند؟
بهبودی: در مرحله‌ی نخست شاعر باید به باطنی پاک و عاری از هوای نفس برسد، شاعر پس از پیروزی در جنگ درونی می‌تواند احساسات خود را در شعر متجلی کند و با آمیختن معارف دینی در قالب‌های شعری به اثری ماندگار دست یابد.
تعامل انجمن‌های مذهبی، استفاده از ظرفیت‌های خوب استانی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی با حضور اساتید برجسته شعر آیینی می‌توانند بهترین راه برای پرورش و تقویت شاعران این عرصه و کشف استعدادهای پنهان باشد. متاسفانه در سطح استان توجه بسیار کمی به این مسائل می‌شود و گاهی در داوری جشنواره‌ها کوتاهی‌هایی از جانب داوران مشاهده می‌شود که موجب دلسردی عده‌ای می‌شود.
صبح‌قزوین: وضعیت فعلی شعر آیینی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
بهبودی: طبق نظر اساتید شعر آیینی بعد از انقلاب اسلامی جهش خوبی از نظر ساختار، محتوا، احساسات و عواطف داشته که برگرفته از تفکر دینی و اسلامی است، البته نمی‌توان از تهدیدهای محتوایی شعر آیینی همچون غفلت از مباحث توحیدی چشم پوشی کرد.
صبح قزوین: چرا درباره‌ی برخی ائمه اشعار و آثار ادبی کمتری می‌بینیم؟
بهبودی: شعر عاشورایی در صدر اشعار آیینی قرار دارد؛ زیرا برخی اتفاقات تاریخی و ویژگی‌های رفتاری مختص زمان امام حسین(ع) بوده که با توجه به روایات می‌توان گفت خداوند و دیگر ائمه نیز توجه خاصی به حضرت دارند، طوری که در روایتی می‌خوانیم «قلب مومن را عشق حسین(ع) فراگرفته است» و عزاداری برای ایشان در جهان کم نظیر است.
پس طبیعی است اشعار سروده شده در وصف ایشان هم باید بی‌نظیر باشد؛ اما اشعار علوی، نبوی، فاطمی و مهدوی نیز با توجه به اهمیتشان در ادبیات دینی مورد توجه شاعران قرار گرفته است. با این وجود باید سیره‌ی دیگر اهل بیت بزرگوار نیز به همین میزان مورد مطالعه قرار گیرد تا قلم‌های بیش‌تری در این عرصه حرکت کرده و ارادت مومنان بیشتر ابراز شود.
درباره‌ی کتب ارزشمند مسلمانان از جمله قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه نیز کوتاهی شده و مطالعه و قلم شاعران در این زمینه بسیار کم است، به بیان بزرگان: «نهج البلاغه در قفس خاک می‌خورد، چیزی جز روضه نمی‌خوانیم از علی(ع)»
صبح قزوین: آیا می‌توان گفت در شعر امروز تفکر کمتری وجود دارد؟
بهبودی: بله، متاسفانه در برخی اشعار تنها بازی با واژه‌ها دیده می‌شود که گاهی این بازی با کلمات، خلاف کرامت انسانی و ارزش والای انسان است؛ لازمه‌ی شعر آیینی تفکر دینی با هدف مشخص است و حاصل این فرآیند، خلق اثری عاری از شعارزدگی و نشانگر ارزش‌های والای انسانی است.
صبح قزوین: زمینه‌ی شعر آیینی در قزوین چگونه است؟
بهبودی: قزوین مهد شاعران سرشناسی است که گذشت زمان هم نتوانسته اشعار آن‌ها را از یادها پاک کند، طوری که رهبر انقلاب در سفر به استان قزوین گفتند شما جوانان اهل قزوین، دختران و پسرانی که در این فضای اقلیمی تنفس و رشد می‌کنید به آداب این کهن تکیه کنید.
اگرچه طی سال‌های گذشته شاهد درخشش بسیاری از شاعران در جشنواره‌ها بودیم، اما لازم است که با حمایت مسئولان استعدادها شکوفاتر شده و اشعار پرمحتوا بیش از پیش تجلی پیدا کند.
صبح قزوین: چه کاستی‌هایی در شعر آیینی قزوین وجود دارد؟
بهبودی: اکنون بسیاری از شاعران در مدح و سوگ اهل بیت(ع) دست به قلم شده‌اند، اما اشعار حماسی کمتر به چشم می‌خورد؛ به عنوان مثال واقعه‌ی کربلا دارای دو مولفه‌ی اصلی اشک و حماسه است که شاعران آیینی عمدتا به مولفه‌ی اشک پرداخته و از حماسه غافل شده‌اند، لازم است شاعران، حماسه را نیز در شعر خود وارد کنند.
از سوی دیگر در حوزه‌ی شعر آیینی کودک و نوجوان کم‌کاری شده و ما در این زمینه آثار فاخری نمی‌بینیم، این درحالی است که کودکان و نوجوانان محورهای اصلی و آینده سازان جامعه هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
در پایان این شاعر آیینی ما را مهمان یکی از اشعار خود می‌کند:
دورهمی محفل دنیا به چه قیمت؟
وقتی تو نباشی و تماشا به چه قیمت؟
حافظ که فقط از غم این فاصله ها گفت
هی فال زدن فال زدن‌ها به چه قیمت؟
بی‌تاب‌تر از زلزله ی بم شده کوچه
غیبت که نشان داد بلا را به چه قیمت
فصلی که گذشت نگران ماه دی آمد
با یک چمدان شعر و سرما به چه قیمت
شهری که نشد پنجره‌هایش به افق باز
گل هم که نخندید و نشد وا به چه قیمت؟
تو گریه‌ی پنهانی و ما غافل و بی‌عار
این خنده‌ی مصنوعی لب‌ها به چه قیمت؟
همسایه‌ی یوسف نشدن درد کمی نیست
لطفا تو بگو چشم زلیخا به چه قیمت
انتهای پیام/3003
دیدگاه ها