کُد «روحانی» برای اصلاح‌طلبان در لوای تجلیل از «هاشمی»

این سخن به طرز آشکاری گلایه از اصلاح‌طلبانی بود که در انتخابات ریاست‌جمهوری با روحانی ائتلاف کرده بودند و اکنون در روزهایی که روحانی و کابینه‌اش سیبل انتقادات هستند، در مقابل او قرار گرفته‌اند.

امّا این همه ماجرا نیست و روحانی جمله دیگری بر زبان جاری کرد که کارکردی فراتر از گلایه می‌توان برای آن متصور بود؛ کُدی آشکار که می‌تواند در دعوای این روزهای رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور و اصلاح‌طلبان، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند: «هاشمی با افراطیون هر دو جناح برخورد می‌کرد. معتدلین دو جناح هاشمی را پناهگاه خود می‌دانستند».

تأکید بر لزوم فاصله‌گذاری با افراطیون، همان نقطه‌ای است که درگیری اصلاح‌طلبان با محمود واعظی را کلید زد. ماجرا از آنجا شروع شد که واعظی در واکنش به اظهارات حجاریان مبنی بر اینکه اصلاح‌طلبان با دولت ائتلافی نداشته‌اند، گفته بود که دولت با اصلاح‌طلبان تندرو روابط خوبی ندارد.

این اظهارات، واکنش‌های منفی اصلاح‌طلبان را به دنبال داشت و به عنوان نمونه، می‌توان به سیّدمحمّدعلی ابطحی، رئیس‌دفتر رئیس دولت اصلاحات اشاره کرد که نوشت: «به نمک‌نشناسی کاری ندارم ولی قربان دهنت آقای واعظی. اصلاً همه رأی مال خود آقای روحانی بوده. همه افتخارات دولت و رئیسش هم مال خودتان؛ قبول؟».

واکنش‌ها به اظهارات واعظی همچنان ادامه داشت تا اینکه وی باز هم بر موضع خود تأکید کرد: «باز هم می‌گویم که ما با افراطیون هر دو جناح مشکل داریم».

اینکه اظهارات واعظی، نظرات شخصی وی است یا با چراغ سبز روحانی اتخاذ شده است، شاید دغدغه برخی ناظران سیاسی و اصلاح‌طلبان را تشکیل می‌داد. برخی اصلاح‌طلبان معتقدند اظهارات واعظی، مواضع شخصی وی است و روحانی با این اظهارات موافق نیست. احمد حکیمی‌پور، دبیرکل حزب اصلاح‌طلب اراده ملّت در همین زمینه می‌گوید: «فکر نمی‌کنم مواضع آقای واعظی، موضع رئیس‌جمهور باشد و این اظهارات، بیشتر در حوزه حزب اعتدال و توسعه و در راستای تقویت حزبی است که در دولت دست بالا را دارد». محمّدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملّی نیز می‌گوید روحانی باید به رئیس دفتر خود تذکر دهد.

اکنون که روحانی به بهانه تجلیل از هاشمی، افراط‌گرایی در دو جناح را مورد هجمه قرار می‌دهد، شاید بهتر بتوان مناسبات دولت و اصلاح‌طلبان را تحلیل کرد؛ به نظر می‌رسد روحانی نه‌تنها از مواضع رئیس‌دفترش ناراضی نیست، بلکه در درگیری او و هم‌پیمانانش در جناح اصلاحات، طرف واعظی را گرفته است.

این‌ها همه در حالی است که چندماه پیش و پس از یک دوره تنش لفظی بین دولت و اصلاح‌طلبان، خبر جلسه روحانی با فعّالان اصلاح‌طلب، می‌رفت تا آب سردی باشد بر آتش اختلافات؛ روحانی به اصلاح‌طلبان یادآور شد که شما شریک دولت هستید؛ و قرار شد کمیته‌ای برای همکاری‌های مشترک دوطرف تشکیل شود، امّا هنوز خبری از تشکیل این کمیته نیست و عموم فعّالان سیاسی اصلاح‌طلبان از آن خبری ندارند.

امروز امّا گویا بیش از همیشه، اصلاح‌طلبان و روحانی به دوراهی «جدایی» یا «ادامه ائتلاف تا ۱۴۰۰» نزدیک شده‌اند. هرچند هنوز در جناح اصلاحات صداهایی مبنی بر حمایت از دولت و ادامه شراکت به گوش می‌رسد، امّا آرایش عرصه و فعل و انفعالات آن، علامت جدایی را بیش از همیشه پررنگ کرده است. علمدار این جدایی، می‌تواند محمود واعظی باشد که یک‌تنه سیبل انتقادات اصلاح‌طلبان شده است. نقطه عطف این جدایی نیز می‌تواند انتخابات ۹۸ مجلس باشد؛ جایی که جریانات سیاسی در حال مقدمه‌چینی برای آن هستند و زمزمه‌هایی مبنی بر لیست جداگانه اصلاح‌طلبان و دولت و جدا شدن کاسه این دو، به گوش می‌رسد.

البته این، تنها صدایی نیست که این روزها به گوش می‌رسد؛ افرادی چون محمّدرضا خباز، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملّی (فردی که به خاطر قانون منع‌به‌کارگیری بازنشستگان، ردای استانداری دولت یازدهم را کنار گذاشت، نمایندگان طیفی هستند که معتقدند شراکت روحانی و اصلاح‌طلبان کماکان ادامه می‌یابد و احتمال ارائه لیست مشترک در ۹۸ بسیار قوی است.

ماه‌های پایانی سال ۹۷، می‌تواند در شفاف‌تر شدن عرصه و یافتن پاسخ بسیاری از سوالات، تعیین‌کننده باشد.