هیچ حمایتی از هنرمندان آیینه کار نمی‌شود

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر صبح قزوین ، آب و آیینه در فرهنگ ایرانیان همواره به شکل دو نماد پاکی و روشنایی، راستگویی و صفا مورد توجه بوده و احتمالا به کارگیری آیینه در تزیینات معماری بر گرفته از همین فرهنگ است.

همه ما حداقل روزی یک‌بار جلوی آینه می‌ایستیم و خودمان را در آن نگاه می‌کنیم؛ اینکه آیینه چه چیزی به ما نشان می‌دهد بستگی به‌خود ما دارد.

کار آیینه نمایش جسم مقابل است اما خود آینه هم مستقلا ماهیتی دارد و می‌تواند به‌عنوان جسم، تصویری به‌خود بگیرد و در آخر اثری از خود به جای بگذارد که سال‌ها هر چشمی را به‌ آن خیره کند.

تجلی این تصویر را در هنر آینه‌کاری می‌بینیم و هر بار به خالق این شکست‌های متعدد و تودرتو، آفرین می‌گوییم که چطور با دستان خود طاق‌ها، دیوارها، گلدسته‌ها، ستون‌ها و هزار محل دیگر را اینطور آراسته است.

هر هنری همواره با روح انسان در ارتباط است و تداوم آن در ادوار مختلف نشان از موفقیتش دارد، اگرچه زمانی هنر آینه‌کاری جزو جدا نشدنی معماری ایرانی اسلامی بوده اما سال‌هاست که در معماری مدرن، استفاده از آن زنگار گرفته است.

اجرای طرح‌های منظم و نقش‌های متنوع به وسیله قطعات کوچک و بزرگ آیینه برای تزیین سطوح داخلی بنا را هنر آیینه کاری می‌گویند.

در این رشته هنری، هنرمند آیینه کار با استفاده از شیشه و برش آن به اشکال متنوع، فضایی درخشان و زیبا در بناها می‌آفریند که از بازتاب نور در قطعات بی شمار آیینه، تشعشع، درخشش و زیبایی در تزیینات بناها ایجاد می‌شود و پوششی مناسب و زیبا برای تزیین بنا از نظر استحکام و دوام است.

رضا گلدوز یکی از هنرمندان قزوینی است که بیش از ۲۵ سال آینه کاری اماکن متبرکه، امامزادگان، هتل‌ها و منازل را انجام می‌دهد؛ گفت‌وگو با این هنرمند را در ادامه می‌خوانید:

این هنرمند آیینه‌کار قزوینی گفت: متولد ۱۳۲۹ در قزوین و محله سلطان سید محمد هستم و اجدادم هم قزوینی بودند، پدرم در بازار عطاری داشت که پس از فوت وی من هم این شغل را ادامه دادم.

این هنرمند آیینه کار ادامه داد: اما از آنجایی که به کارهای هنری علاقه‌مند بودم و در هیئات مذهبی به مناسبت‌های مختلف کار تزئینات به عهده می‌گرفتم؛ بهانه‌ای شد تا به فعالیت‌های هنری گرایش پیدا کنم.

گلدوز با بیان اینکه در یک خانواده علاقه مند به هنر و تزیینات مختلف پرورش یافته است، افزود: به جهت اینکه یکی از اقوام ما در شیشه بری فعالیت داشت، مدتی آنجا مشغول و دست به الماس بودم.

وی ادامه داد: تا اینکه یکی از دوستان گفتند در امامزاده باراجین بناکاری داریم و می‌خواهیم چند آیینه به سقف بچسبانیم و از من خواستند تا کار برش شیشه را برای آن‌ها انجام دهم.

آیینه کاری را در هیچ کلاسی تعلیم ندیدم
هنرمند قزوینی خاطرنشان کرد: همان طور که مشغول کار بودیم، برای امتحان یکی دو تا از آیینه‌ها را به سقف چسباندم و بن٘اها هم از کارم خیلی خوششان آمد و با تعجب گفتند ” شما که استاد کار هستید! حالا که اینطور شد همه سقف را شما باید آینه کاری کنید” و این ماجرا نقطه شروع کارم شد و از ۲۵ سال پیش با آینه کاری امامزاده باراجین این هنر را به طور جدی آغاز کردم.

این هنرمند آیینه کار در ادامه گفت: کار من تنها به امامزاده باراجین ختم نشد و پس از آن آیینه کاری چهار انبیاء را به مدت ۴ سال انجام دادم و همین طور در مکان‌های متبرکه و امامزادگان دیگری مانند امامزاده اسماعیل (ع)، سلطان سید محمد(ع)، امامزاده علی (ع)، امامزاده حسین (ع)، حلیمه خاتون و زبیده خاتون، حسینه امینی‌ها، حسینیه زرنگار و حسینیه محمدزاده کار کردم.

گلدوز با اشاره به اینکه در هیچ کلاسی تعلیم ندیده و خودجوش وارد این کار شده است، گفت: پدرم در کارهای تزیینی و آذین بندی جشن و اعیاد بسیار مهارت داشت و حتی در مراسم عروسی خنچه‌های عقد سنتی را درست می‌کرد و این مسئله در گرایش من به کارهای هنری موثر بود و البته قصد دارم دوباره هنر سنتی خنچه عقد را زنده کنم.

وی افزود: همچنین مادرم در پخت شیرینی، باقلوا و آشپزی بی نظیر و زبان زد فامیل بود و هر مشکلی که پیش می‌آمد همه می‌گفتند باید از خانم سادات پرسید.

خادمی اهل بیت (ع) را از کودکی آغاز کردم
هنرمند قزوینی یادآور شد: پنجم ابتدایی بوم که بچه هیئتی شدم و هیأت کوچکی به نام علی اصغر(ع) را تشکیل دادم؛ من روزی ۵ ریال پول توجیبی از پدرم می‌گرفتم که ۲ ریال آن را خرج می‌کردم و ۳ریال هم برای ایام ماه محرم و صفر پس انداز می‌کردم.

این هنرمند پیشکسوت عنوان کرد: پدرم کلید دار و متولی مقبره ملاخلیلا بود، آنجا یک مکانی بلااستفاده داشت که من از پدرم اجازه گرفتم تا آن را تمیز کنیم و هیئت خود را آنجا راه بیندازیم.

گلدوز ادامه داد: ۲۵ ریال به یک نجار دادم و برایمان یک طبق چراغ درست کرد و با پول‌هایی که جمع کرده بودیم پرچم و پارچه سبز خریدیم، قبضی هم به نام هیئت علی اصغر (ع) ثبت کردیم.

وی با یاد خاطرات شیرین کودکی افزود: یک روضه خوان دیدم و یک مداح به نام حاج ابراهیم که عاجز هم بود، یک تومان به روضه خوان و ۳ ریال هم به مداح دادیم.

هنرمند قزوینی در ادامه گفت: یک دیگ آش نذری برای ظهر عاشورا پختیم و از عزاداران پذیرایی کردیم؛ این خاطرات خیلی برای من شیرین هستند چراکه از همان کودکی نوکری اهل بیت را آموخته بودیم و بزرگترها هم ما را در این راه تشویق می‌کردند.

گلدوز بیان کرد: در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی جشن مبعث و میلاد امام حسن مجتبی (ع) را در هیچ کجای قزوین برپا نمی‌کردند تا اینکه من با همکاری بچه‌های هیئت جشن با شکوهی را برای اولین بار برگزار کردیم.

این هنرمند پیشکسوت عنوان کرد: آخرین کارم در امامزاده حلیمه خاتون و زبیده خاتون بود و بعد از آن عازم عراق شدیم و ۳ سال متمادی در آنجا فعالیت داشتیم که ایوان دو طفلان مسلم را آیینه کاری کردیم و چند وقت دیگر هم برای آیینه کاری داخل حرم مشغول خواهیم شد.

وی توضیح داد: ۳ شاگرد در نصب شیشه‌ها با من همکاری می‌کنند به طوری که من اندازه و برش می‌زنم و طرح‌ها را درمی‎آورم و آن‌ها نصب می‎کنند.

باید در این راه عاشق باشی و عاشقانه کار کنی
هنرمند قزوینی با بیان اینکه یکی دو ماه اول در حرم دو طفلان مسلم به صورت رایگان کار کرده‌اند، گفت: هم اکنون هم نصف قیمت کار می‌کنیم؛ همیشه به کارگرها نصیحت می‌کنم که شما باید دو هدف داشته باشید هم پول که تامین شوید و هم عشق به اهل بیت (ع).

گلدوز تصریح کرد: اگر تنها پول هدف قرار بگیرد آن وقت کار به هر نحوی شده حتی بی‌کیفیت به پایان می‌رسد اما اگر “به اهل بیت(ع) علاقه داشته باشی و عاشق باشی… می‌گویی بگذار زیبا شود…! بگذار به دل بنشیند…!” باید عاشق بود.

این هنرمند پیشکسوت ادامه داد: متاسفانه بعضی از صنعتگران دقت و علاقه کافی به کار ندارند و به همین خاطر کاری بی‌کیفیت تحویل می‌دهند اما این در شأن یک هنرمند و یک کار هنری نیست.

هنرمند آیینه کار افزود: من به شخصه دوست دارم یک یادگاری خوب از خودم در حرم اهل بیت (ع) بر جا بگذارم برای همین سعی می‌کنم چشم نواز و زیبا باشد.

وی ابراز کرد: ما بچه مذهبی‌ها شب‌های احیا ماه رمضان در راز و نیازهای خود می‌خواهیم شبی را در حرم امیرالمومنین باشیم و حالا این آرزو برآوره شده و سعادت بسیار بزرگی است که با هیچ چیز در دنیا عوض نمی‌کنیم.

کار در بارگاه اهل بیت(ع) را با هیچ چیز در دنیا عوض نمی‌کنم
هنرمند قزوینی یادآور شد: یکی از مهندسین ایرانی مقیم انگلیس به سراغم آمد و پیشنهاد همکاری با حقوق و مزایای بسیار عالی داد اما همان طور که گفتم کار برای اهل بیت (ع) حال و هوای دیگری دارد، نمی‌شود با دنیا عوض کرد، برای همین قبول نکردم.

گلدوز اذعان داشت: حین انجام کار برخی از اشعار و نوحه‌ها را زیر لب زمزمه می‌کنیم “خلاصه اینکه ما با ارباب‌هایمان حال می‌کنیم” و همه آن اتفاقاتی که در تعزیه‌ها دیده و شنیده بودیم امروز در کنار مرقد آن بزرگوارن خدمت می‌کنیم و این بسیار لذت بخش است.

هنرمند آیینه کار درباره کارهای کارگاهی خود توضیح داد: یک سال است که به پیشنهاد میراث فرهنگی این کارگاه را راه انداختم و کلاس آموزشی برای خانم‌ها و آقایان گذاشته‌ام.

وی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی اجاره‌ای دریافت نمی‌کند، گفت: قرار بود در سرای سعدالسلطنه مکانی را برای فعالیت ما بدهند اما به دلیل بالا بودن اجاره‌بها نتوانستیم در آنجا فعالیت داشته باشیم.

هیچ حمایتی از هنرمندان آیینه کار نمی‌شود
این هنرمند اضافه کرد: با توجه به هزینه بالای مواد اولیه و زحمت زیاد و زمانی که این کار در ابعاد کوچک و صنایع دستی می‌برد، لوازمی که ساخته می‌شود قیمت بالایی دارد فروش زیادی نداریم و مردم استقبال چندانی نمی‌کنند زیرا امروزه اکثرا از توان مالی پایینی برخوردارند.

هنرمند قزوینی یادآور شد: البته بسیاری از افراد به این صنایع دستی علاقه مند هستند اما مهم‌ترین مشکلی در زمینه کم رونق بودن این هنر مواجه هستیم عدم تبلیغات و معرفی کارهای ما است که موجب نا آشنایی مردم و هنردوستان شده است.

گلدوز با بیان اینکه مشوقی ندارند، افزود: با توجه به اینکه کار عمده ما در اماکن متبرکه و امامزادگان است بنابراین توقع داریم که اداره اوقاف رسیدگی بیشتری به مشکلات ما داشته باشند در حالی که هیچ نوع حمایتی وجود ندارد.

هنرمند آیینه کار با اشاره به اینکه از هیچ نوع بیمه و بازنشستگی برخوردار نیست، ابراز کرد: اندک حمایتی که وجود دارد تنها مربوط به برنامه‌های فرهنگی و هنری میراث فرهنگی است که از ما دعوت و تقدیر می‌شود؛ وقتی به این مراسمات دعوت می‌شویم من می‌گویم ” خدا را شکر که حداقل فهمیدیم عده‌ای می‌دانند که ما هنوز زنده‌ایم!”

به حضرت ابوالفضل(ع) گفتم دیگر اسمت را برنمی‌دارم!
وی به بیان خاطره‌ای پرداخت و تشریح کرد: من در حرم دوطفلان مسلم بیمار و دچار ناراحتی کلیوی بسیار سختی شدم و قرار شد اگر دکترها نتوانستند کاری کنند به تهران منتقل شوم، من را به بیمارستان مصیب نزدیک حرم دوطفلان مسلم بردند که نتیجه‌ای نداشت.

این هنرمند ادامه داد: از آنجا منتقل شدم به شهر حله، پزشکان تلاش زیادی کردند باز هم فایده‌ای نداشت که دیگر ناامیدانه در همان حال وخیمی که داشتم پناه بردم به حضرت ابوالفضل (ع) و به آن حضرت گفتم؛ آقا جان اگر برگردم ایران دیگر اسم شما را برنمی‌دارم که هیچ حتی دیگر آرزویت را هم نمی‌کنم و هرجا این شعر “خلق می‌داند که در به‌داری قرب حسین/ دردها را بیشتر عباس درمان می‌کند” را ببینم پاک می‌کنم و می‌گویم دروغ است!

گلدوز خاطرنشان کرد: در همین لحظات بود که آخرین اقدامات پزشکان جواب داد و من دوباره احیاء شدم و حتی وقتی به ایران بازگشتم پزشکان گفتند نه تنها ناراحتی کلیوی ندارم بلکه مشکلاتی هم که در گذشته داشته‌ام رفع شده است؛ و این است کرامت این خاندان.

رفتارهای نامتعارف در هیئات با هیچ یک از آموزه‌های دینی مطابقت ندارد
این پیشکسوت عرصه هنر و خادم اهل بیت(ع) ضمن نارضایتی از آسیب‌های برخی از دستجات عزاداری امروز، گفت: متاسفانه امروزه به فلسفه عزاداری توجه نمی‌شود و رفتارهای نامتعارفی در هیئات دیده می‌شود که در شان اهل بیت(ع) نیست.

وی ادامه داد: گاها از مداحی‌های بی‌محتوا استفاده می‌شود یا اینکه تا دیروقت در خیابان‌ها با تبل‌های بزرگ به عزاداری می‌پردازند که موجب صلب آسایش مردم می‌شود و حق‌الناس است؛ این رفتارها با هیچ یک از آموزه‌های دینی ما مطابقت ندارد.

این هنرمند با بیان اینکه هیئت‌های قدیم از شور و حال عجیبی برخوردار بود، گفت: هدف قیام امام حسین(ع) زنده نگه‌داشتن اسلام و برپایی نماز بود ” بزرگ فلسفه شاه دین این است که مرگ صلح به از زندگی ننگین است/ نه ظلم کن به کسی/ نه به زیر ظلم برو/ که این مرام حسین است و منطق دین.

روزی حلال تنها راه عاقبت بخیری است
گلدوز با اشاره به اثرات منفی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد: در قدیم همه مسائل با ریش سفیدی و بزرگ‌منشی حل و فصل می‌شد و بزرگان در راهنمایی جوانان نقش مهمی داشتند اما متاسفانه نسل امروز اینگونه نیستند و احترام بزرگان را حفظ نمی‌کنند.

هنرمند آیینه کار قزوینی در پایان روزی حلال را اصلی‌ترین راه عاقبت بخیری دانست و گفت: متاسفانه حرام خواری راحت و ساده شده است و عده‌ای به راحتی به بیت المال دست اندازی می‌کنند و همین موضوع منشا بسیاری از مشکلات در جامعه است که امیدواریم با آن برخورد شود.
انتهای پیام/2002
منبع: شاخص نیوز