به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر
صبح قزوین ، معمولاً پخت سمنو در کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان بیشتر از دیگر نقاط انجام می‌شود، در افغانستان و تاجیکستان، سروده‌هایی در هنگام پختن آن از سوی زنان اجرا می‌شود.
سروده" سمنو در جوش و ما کفچه زنیم، دیگران در خواب و ما دفچه زنیم"، نمونه‌ای از این سروده‌ها است.
در ایران پخت و فروش سمنو در روزهای آخر سال به نوعی تجارت فصلی تبدیل شده است.
در تهران سمنوی بروجرد و سمنوی عمه لیلا مربوط به (صباشهر از شهرستان شهریار) از کیفیت و محبوبیت بالاتری برخوردارند اما در شهرهای دیگر نیز تولید و فروش سمنو رونق دارد که می‌توان به سمنوی شهرضا و شهر درق از خراسان شمالی اشاره کرد که سمنوی شهر درق یکی از مرغوبترین سمنوهای ایران زمین است.نخستین جشنواره سمنوی شهر درق در نوزدهم اسفند 1392 برگزار شد.
سمنوپزان از دیرباز جزء مراسم آئینی و مذهبی شهرهای مختلف ایران در ایام شهادت حضرت فاطمه (س) است. صاحب اصلی مراسم سمنوپزان حضرت فاطمه زهرا(س) است، این مراسم همچنین نزدیک فصل بهار و به یمن نو شدن سال جدید برای تهیه سمنوی سفره هفت سین نیز برگزار می‌شود.
مراسم سمنوپزان اغلب بعد از نماز مغرب و عشا شروع مي‌شود و تا اذان صبح روز بعد ادامه مي‌يابد در جریان این مراسم بانوان شرکت کننده ضمن ذکر صلوات برای حضرت فاطمه(س)، به اجرای دعاهای مربوط به این آئین می‌پردازند.
در این مراسم اصلی‌ترین همراهی کنندگان بانوان هستند که با خواندن ذکر دعا و حاجت طلبی سمنو را بهم می‌زنند.
قرائت قرآن، قرائت حدیث شریف کساء، مداحی و تقسیم سمنو از بخش‌های مختلف این مراسم است.
برای تهیه سمنو زنان خانواده دور هم جمع می‌شوند و براساس تعداد نفرات و نذری که دارند مقداری گندم را جدا و پاک می‌کنند سپس گندم‌ها را در داخل چند سینی پهن کرده و خیس کرده و بعد از سه روز گندم‌ها را جداکرده و سبز می‌کنند.
بعد از پنج تا هشت روز دانه‌های گندم جوانه زده را در هاونگ مسی می‌کوبند تا نرم شود و شیره بیندازد، سپس گندم‌ها را در داخل دیگ مسی می‌ریزند زیرا اعتقاد دارند طرف مسی باعث جا افتادن سمنو و خیر و برکت می‌شود.
افراد شركت‌كننده به‌ويژه بانوان دور ديگ نذري جمع می‌شوند و يكي از آنها كبريتي به دست مي‌گيرد و با گفتن «بسم الله» اجاق را روشن مي‌كند.
در اين هنگام حاضران زيارت‌نامه 12 امام(ع) را زير لب مي‌خوانند. پس از آنكه ديگ گرم شد صاحبخانه كه نذردار اصلي است پاروي چوبي را با دست می‌گیرد و چند دور سمنو را هم مي‌زند. پس از او زنان ديگر يكايك همين كار را با ذكر صلوات و اداي نيت نذري انجام مي‌دهند.
با توجه به اینکه تهیه و پخت سمنو حدود 12تا 15 ساعت طول می‌کشد، برای جلوگیری از خسته شدن فرد نذر کننده سمنو تمامی اطرافیان تلاش می‌کنند تا به نحوه‌ای در درست کردن سمنو با صاحب نذر همکاری کنند.
بعد از پختن و جاافتادن کامل سمنو، در آن مغز بادام و گردو ریخته می‌شود و پس از مدتی یک پارچه سفید رنگ تمیز روی سطح سمنو پهن می‌کنند؛ در ادامه نیز مقداری گلاب ناب به نیت طاهر و طیب شدن سمنو روی پارچه می‌پاشند و شمعی نیز زیر دیگ روشن کرده تا سمنو دم بکشد.
در این زمان حاضران یا هر فردی که نظر و حاجتی دارد حاضر شده و نماز شکر بجا آورده و حضرت فاطمه (س) را واسطه قرار می‌دهد.
سمنوپزان عقيده دارند که پس از دم كردن ديگ، حضرت فاطمه(س) هم مانند گروه زنان به محل سمنوپزان می‌آیند و پاي ديگ نماز به جا مي‌آورند. به همین دلیل جانماز خاصي در گوشه‌اي از محل سمنوپزان مي‌گسترانند كه كسي حق نماز خواندن در آن را نخواهد داشت.
بعد از اطمینان از دم کشیدن سمنو زنان به صورت دسته جمعی دور دیگ صلوات می‌فرستند و دعا می‌خواند و سپس اقدام به برداشتن پارچه سفید می‌کند و همگی با هم نظاره گر سطح سمنو می‌شوند زیرا که اعتقاد دارند فرورفتگی سطح سمنو نشانه پنجه حضرت فاطمه(س) است.
نقل است که اگر در به‌هم زدن سمنو غفلتي مي‌شد يا در نيت پخت مشكلي بود طعم سمنو تلخ به هم زدن مداوم سمنو با كفگير چوبي روی شعله ملايم هيزم نقش اصلي در پخت سمنو را داشت.
سمنو را طوری هم مي‌زدند که ته ديگ ديده شود و ته نگيرد. همه افرادي كه در پخت سمنو مشاركت می‌کردند حتماً با نيت و وضو حاضر مي‌شدند.
سمنوی پخته شده بین افراد حاضر و همسایگان ،دوستان، تقسیم می‌شود و فردی که برایش سمنو برده شده است به رسم سپاس تکه نبات یا مقداری نقل در داخل بشقاب می‌گذارد.
انتهای پیام/1404
دیدگاه ها