"اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات"، پروژه ای که سال‌هاست خاک می‌خورد/ ۱۴سالگی‌ات مبارک!

به گزارش خبرنگار اجتماعی صبح قزوین؛_____حیدر ولی‌زاده.

اینترنت هم اکنون به یکی از ضروریات زندگی انسان‌ها تبدیل شده است و بدون تردید جدایی از آن امکانپذیر نیست، ظهور و بروز اینترنت فواید زیادی را برای جامعه بشری داشته اما در کنار این فواید یکسری تهدیدهایی را نیز به همراه دارد، چراکه همیشه یکسری افراد و حکومت‌هایی وجود دارند که از این ابزار در جهت سلطه و نفوذ استفاده می‌کنند.

شبکه اینترنت یک شبکه وسیع از میلیون‌ها رایانه است که به مانند گره‌های تور با هم مرتبط شده‌اند، هر کدام از این گره‌ها با گره‌های دیگر با استفاده از مسیرهای مختلف نیز در ارتباطند و در این مسیرها ممکن است که اطلاعات پیش از اینکه به مقصد برسد به وسیله گره‌های دیگر دریافت و پردازش شود.

"اینترنت ملی" بیشتر در مقابله با چنین خطراتی مطرح می‌شود و در کنار آن نیز مزایای بسیار نیز دارد، به همین دلیل ضرورت پیاده سازی آن احساس می‌شود.

پروژه "اینترنت ملی" در ایران نیز با توجه به اهمیت آن مطرح شده بود، اما پس از گذشت 14سال از طرح اولیه  هنوز به سرانجام نرسیده است، در این گزارش به اهمیت اینترنت ملی و ضرورت توجه آن پرداخته می شود.

اینترنت ملی چیست؟

اینترنت ملی که با نام‌های مختلفی از جمله "شبکه ملی اطلاعات"، "اینترانت ملی ایران" و "شبکه ملی اینترنت" نیز شناخته می‌شود، پروژه ای است که به منظور گسترش شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران درنظر گرفته می‌شود، بر اساس تعریف مصوب در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه ی شورای عالی فضای مجازی در سال 1389 «شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی) به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است به صورتی که درخواست‌های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.»

هدفی که از راه اندازی پروژه اینترنت ملی وجود دارد این است که شبکه‌ی اینترنت پرسرعت و امنی برای کاربران اینترنتی در داخل کشور ایجاد شود که نیازی به استفاده از سرویس‌های بین المللی ندارند و این فضا بیشتر به "اینترانت" شبیه است. برای مثال سازمان‌های مختلف کشور با استفاده از یک شبکه داخلی با هم ارتباط برقرار خواهند کرد و همچنان که سرعت انتقال دیتا بیشتر خواهد بود امکان نفوذ از خارج کشور نیز در آن وجود ندارد.

مهدی محمدی درباره "اینترنت ملی" به خبرنگار صبح قزوین می‌گوید: تلقی‌های مختلفی از اینترنت ملی وجود دارد، برخی آن را اینترنت داخلی می‌دانند، برخی دیگر آن را قطع ارتباط با خارج معنا می‌کنند و آن را  نظام سلطه ای می‌دانند که نباید با آن ارتباط داشت.

این کارشناس رسانه می‌افزاید: تعاریف دیگری نیز وجود دارد که مثلا شبکه اینترنت داخلی پرسرعت، با امنیت  و سالم است و باید بتواند نیازهای واقعی و مبرم مردم به اینترنت پر سرعت را با هزینه پایین‌تر و شرایط بهتر تامین کند.

احمد کارخانه کارشناس ارتباطات نیز به ضرورت وجود شبکه ملی اطلاعات معتقد است و به خبرنگار صبح قزوین می‌گوید: شبکه ملی اطلاعات باعث ارتباط سریع‌تر و با کیفیت‌تر می‌شود و از همه مهمتر اینکه داده‌ها در داخل کشور حفظ شده و از امنیت بالایی برخوردار خواهد بود و این نوع اینترنت نیز هزینه‌های کمتری دارد.

تاریخچه اینترنت ملی در ایران

از همان مقطعی که اینترنت وارد کشور شد بحث‌های موافق و مخالف در مورد آن وجود داشت و حتی عده ای بر این باور بودند که اینترنت از مدهای روز است و به زودی فراموش خواهد شد؛ اما گذشت زمان اینترنت را به عنوان یک ابزار مهم در ارتباطات مطرح کرد اما با توجه به چالش‌هایی که به همراه داشت پروژه ای تحت نام "اینترنت ملی" مطرح شد.

در سال 1384 بود که ایده اولیه اینترنت ملی یا همان شبکه ملی اینترنت در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح شد، در دولت بعدی یعنی دولت نهم مراحل مطالعات این طرح شروع شد.

در سال 1389 از این پروژه به نام «شبکه ملی اطلاعات» یاد شد و در "قانون پنجم توسعه" نیز قرار داده شد و براساس این قانون می‌بایست این شبکه تا انتهای سال 1395 کامل می‌شد.

تا پایان دولت دهم اصلاحاتی در طراحی این شبکه انجام گرفت و مرحله پایلوت و آزمایشی شروع شد، در دولت یازدم نیز الزاماتی برای آن توسط شورای عالی فضای مجازی تعیین شد  و نسخه ابتدایی آن افتتاح شد.

با وجود اینکه اقدامات زیادی در سال‌های اخیر در مورد شبکه ملی اطلاعات انجام گرفته است اما تاکنون اهداف درنظرگرفته شده به صورت کامل تحقق نیافته است.

تصورهای نادرست در مورد "اینترنت ملی"

از همان موقع که بحث اینترنت ملی مطرح شد، تصورهای نادرستی در این زمینه وجود داشته است که این تصورها تا به امروز برجا مانده است. برخی از مردم چنین تصور می‌کنند که با تحقق یافتن اینترنت ملی و شبکه اطلاعات ملی در فضای بسته و محدود و بدون داشتن ارتباطات بین المللی قرار خواهیم گرفت.

تصور نادرست دیگری که در زمینه اینترنت ملی وجود دارد این است که این طور القا می‌شود که وجود اینترنت ملی بیشتر به منظور ورود به حریم خصوصی و کنترل افراد است.

این دو تصور کاملا نادرست است با توجه به اهداف شبکه ملی اطلاعات، اتصال از خارج از کشور به سایت‌های داخلی با محدودیتی مواجه نمی‌شود و همچنان اتصال کاربران خارج از کشور به سایت‌های داخلی نیز برقرار خواهد بود و هدف اصلی نیز ایجاد امنیت در برابر نفوذ و سرقت اطلاعات داخلی است.

محمدی در این زمینه معتقد است: باید مسئولین مردم را آگاه کنند.

 وی می‌گوید: هنر دولت و مسئولین این عرصه باید این باشد که اینترنت ملی را تبیین درست بکنند نه اینکه تنها شعار دهیم. نباید به موضوع سیاسی نگاه کرد و به آن حساسیت نشان داد و کافی است مردم را در رابطه با اولویت‌ها و تأثیرات اقتصادی که در زندگی شان ایجاد می‌شود به باورپذیری برسانیم.

مزایای اینترنت ملی

مهمترین مزایایی که اینترنت ملی در کنار اینترنت بین المللی دارد موارد ذیل هستند:

• بر روی سرویس‌های دولتی و امنیتی خطر حمله و نفوذ کمتری از سوی سرویس‌های بیگانه وجود دارد.
• واحدهای یک سازمان و یا یک شرکت با اتصال امن و سرعت بالا و همچنین هزینه کمتری می‌توانند به یکدیگر متصل شوند.
• در اینترنت مصرفی جهانی شاهد کاهش هزینه‌ها خصوصا در تماشای فیلم و ویدئو خواهیم بود.
• زمانی که قطع اینترنت جهانی وجود دارد و در شرایط اضطراری، پایداری ارتباطات وجود خواهد داشت.
• با هزینه‌های بسیار پایین امکان تخصیص پهنای بالا و نامحدود اینترنت وجود دارد.

کشورهایی که اینترنت ملی دارند

پروژه اینترنت ملی محدود به ایران نیست و برخی از کشورها نیز در این زمینه اقداماتی را به انجام رسانده اند، یکی از کشورهایی که در زمینه اینترنت بسیار پیشرفته است، کره جنوبی است.

این کشور در تمام دنیا به داشتن اینترنت پرسرعت معروف است. کره جنوبی از سال 1990در زمینه اینترنت ملی زیرساخت‌های خود را تقویت کرد و به همین دلیل از لحاظ آمادگی الکترونیک و پهنای باند رتبه اول دنیا را برعهده دارد  و در حدود 80 درصد پهنای  باند اینترنتی این کشور داخلی است.  

کشورهای دیگر از جمله امریکا، چین و انگلستان نیز در سال‌های گذشته پروژه مشابه شبکه ملی اطلاعات را در کشور خود به اجرا گذاشته اند.

نمونه جدیدتر در مورد اجرای شبکه ملی اطلاعات و اینترنت ملی، کشور روسیه است که اخیرا توسط مجلس این کشور تایید شده و توسط رئیس جمهور این کشور نیز به امضا رسید و بر این اساس کشور روسیه خود را در زمینه اینترنت به اسنقلال خواهد رساند و در برابر نفوذ نیز اینترنت خود را مقاوم خواهد کرد.

«آندره کلیشاس» یکی از مقام‌های مسئول در این‌باره می‌گوید: «ما بر این باور نیستیم که این قانون روسیه را محدود کرده است. بلکه می‌دانیم که روسیه مدرن و آزاد نیازمند یک زیرساخت متفاوت است، چراکه غالب تاسیسات ما با اینترنت کار می‌کند.»

چرا اینترنت ملی خاک می‌خورد؟

با وجود اهمیت فراوان اینترنت ملی، گذشت چهارده سال از طرح اینترنت ملی و رفت و آمد دولت‌های مختلف هنوز این پروژه مهم ملی به سرانجام نرسیده، هرچند اقدامات مهمی در این زمینه تاکنون انجام شده است اما هنوز به هدف ترسیم شده نرسیده ایم.

احمد کارخانه در مورد علت عدم توفیق اینترنت ملی در دولت فعلی معتقد است که در این زمینه دولت کم کاری زیادی داشته است.

این کارشناس ارتباطات می‌گوید: دولت در این زمینه اهمال دارد و به فرمایشات مقام معظم رهبری و مصوبات انجام گرفته توجهی نداشته است.

محمدی نیز با اشاره به لزوم پای کار آمدن همه مسئولان کشور اذعان می‌کند: نمی‌توان گفت فقط وزارت اطلاعات در زمینه به ثمر ننشستن اینترنت ملی مقصر است، این  منصفانه نیست. اما در این زمینه پیگیری جدی هم وجود ندارد.

این کارشناس حوزه رسانه و ارتباطات تاکید می‌کند: همه نگاه‌ها به سمت دولت دوخته شده است که برای تحقق این موضوع چه  اقدامی خواهد کرد؟ شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، کارشناسان و حتی سازمان های مردم نهاد این عرصه باید فضایی را ایجاد کنند و از نخبگان بخش‌ها و اندیشه‌های مختلف استفاده شود.

زیرساخت‌هایی که پس از گذشت 14سال آماده نیستند

در نهایت باید گفته شود که چالش‌های اخیری فضای مجازی، مشکلات در زمینه اینترنت، وجود تحریم‌های ظالمانه، تلاش سلطه‌گران برای سلطه در شبکه جهانی اینترنت، نفوذ در مراکز حساس و همچنین داشتن اینترنت پرسرعت و ارزان بیش از پیش باید مسئولان را در جهت احیای این پروژه ملی خاک خورد ترغیب کند.

در این میان در کنار آماده سازی زیرساخت‌های لازم در جهت توسعه و تکمیل شبکه ملی اطلاعات باید آگاهی مردم نیز مورد توجه قرار گیرد تا مردم به این نتیجه برسند که پروژه اینترنت ملی در جهت رفاه و امنیت آنها است.

یکی از نمودهای اینترنت ملی را می‌توان در شبکه‌های مجازی دید که ضرورت دارد اولا نرم افزارهای ارتباطی با کیفیت و قوی تولید شود و دوما در این زمینه برای مردم آگاهی‌های لازم داده شود تا فضای مجازی ملی را به فضای مجازی بیگانه که مملو از تهدید و تنش است، ترجیح دهند.

البته پیش از هر چیز نیازمند فضای رقابتی سالم و دادن آزادی انتخاب به مردم در جهت جلب اعتماد هستیم.

انتهای پیام/5005