مناظره انتخاباتی، انتظاری که محقق نشد

صبح قزوین: بعد از مدتها انتظار اولین مناظره 8 کاندید انتخابات ریاست جمهوری یازدهم روز جمعه برگزار شد.
همه منتظر یک برنامه زیبا و چالشی از سوی کاندیداها و مجری برنامه بودند.
اما وقتی برنامه راس ساعت 4 شروع و روند اجرای برنامه تشریح شد، عموم مردم و حتی کاندیداها از این نحوه اجرای مناظره شوکه شدند.
سناریوی مناظره نامناسب و غیر عادلانه بود که خلاصه آن بدین شرح است: از هر کاندیدا، یک سوال مجزا مطرح شد.
آن کاندیدا، 3 دقیقه وقت داشت به پرسش پاسخ دهد.
سایر کاندیداها، 90 ثانیه فرصت داشتند درباره آن سوال، نظر خود را ارائه دهند یا نظر کاندیدایی که 3 دقیقه صحبت کرده را نقد کنند.
کاندیدای اول، برای پاسخ دادن به انتقادات نهایتاً دو دقیقه وقت داشت.
این مناظره یا بهتر بگویم پرسش و پاسخ باعث واکنش های بسیار در سطح جامعه شد.
چرا که همگان با سابقه مناظرات 4 سال قبل، منتظر یک رقابت جذاب میان چهره های سیاسی تایید صلاحیت شده برای ریاست جمهوری بودند تا از این بحث ها و نقد ها بتوانند ویژگی، توانایی و ناتوانی های نامزدهای  این انتخابات  را مورد ارزیابی قرار دهند.
اما دور اول مناظره گروهی نامزدها چندان خوش آیند داوطلبان ریاست جمهوری و مردم نبود.
می توان گفت اولین رسالت مناظره باید ایجاد فرصتی برای ارائه برنامه و گفتمان کاندیداها باشد تا مردم را در انتخاب اصلح یاری کند.
مناظره باید فضای تبیین برنامه ها را فراهم کند تا عموم مردم با شنیدن، درک و مقایسه برنامه ها به کاندیدای مطلوب خود برسند.
این مناظره با وجود ایرادات اساسی که داشت و ما در ذیل آنها را بررسی خواهیم کرد، نقاط قوت خوبی را دارا بود که نمی توان از آن گذشت.
از جمله این موارد می توان به عناوین زیر اشاره کرد: -ایجاد فضایی صمیمی قبل از وقوع مناظره میان کاندیداها -تلاش برای ایجاد فضای نشاط و میان برنامه هایی جذاب که با دیالوگ های خوبی برای تاثیر بیشتر بر روی مخاطب اجرا شد.
-برای رفع هر گونه ابهام استفاده از قرعه راهکار مناسبی بود.
-دکور جالب و روشن این برنامه در بیننده حس امید و نشاط سیاسی را موجب می شد.
مناظره ای که دیروز شاهد آن بودیم مخاطب را به جمع بندی و مقایسه نمی رساند.
بهتر آن بود که صدا و سیما از نماینده های کاندیداها پیش از انجام مناظره، دعوت به عمل می آورد و نسبت به چگونگی برگزاری این برنامه مهم و اساسی در دوران تبلیغات مشورت و تبادل نظر به عمل می آمد.
گویی صدا و سیما می خواست با چنین برنامه ای از برگزاری برنامه ای شبیه به وقایع مناظرات سال 88 جلوگیری کند، اما با این برنامه از سوی دیگر بام افتاد و مولد یک برنامه راکد و خسته کننده بود.
اگر واقعا صدا و سیما از ایجاد چالش در برنامه های خود واهمه دارد بهتر است دیگر مناظره برگزار نکند!! فرصت اندک هر کاندیدا، که یک بار سه دقیقه، یک بار دو دقیقه، یک بار یک دقیقه و الباقی 90 ثانیه بود، امکان طرح هر گونه بحث جدی را عملاً از کاندیداها گرفته بود و هیچ کس نمی پذیرد که مهم ترین مباحث روز یعنی وضعیت اقتصاد کشور، توسط کاندیداهای ریاست جمهوری در چند ثانیه مطرح شود و مردم هم  بتوانند نتیجه گیری نهایی کنند؟! نوع طراحی این برنامه باعث شد حرف ها و برنامه ها در قالب بریده بریده و کلی بیان شود که این با نفس مناظره متضاد است.
متاسفانه به دلیل اینکه همه در فکر مدیریت 90 ثایه ای خود بودند! کسی وارد جزئیات نشد.
همچنین زحمات و برنامه های اجرایی دول پیشین به خصوص دولت احمدی نژاد بسیار تخریب شد و کسی هم در مقام دفاع برنخواست! زمان پاسخ گویی به سوالات بسیار کم بود و حتی فرصت بیان نظرات خود در این باب فراهم نمی شد، چه رسد به نقد دیگر کاندیداها!! آیا با 90 ثانیه یا  حتی 2 دقیقه می توان مبحث مهم اقتصاد را واکاوی نمود و راهکار نشان داد! این که 8 نفر با هم مناظره کنند، بازده بالا و مفیدی را ایجاد نمی کند و مخاطب را با انبوه اطلاعات مواجه می کند.
آن هم در حالی که امکان دسته بندی، مقایسه دیدگاه ها و حلاجی آن  وجود ندارد و چون کارشناسی هم وجود نداشت که صحبت ها را بسنجد، مردم دچار سردرگمی شدند که کدام حرف صحیح و منطبق با واقعیت است و کدام نادرست و غیر واقعی! این برنامه باید به سمت نقد برنامه های دیگر کاندیداها پیش می رفت، چیزی که امکان آن با این سناریو محقق نشد و کاندیداها عمدتاً ترجیح دادند از فرصت 90 ثانیه ای خود، برای طرح برنامه ها و شعارهای خود استفاده کند، نه نقد دیگران.
درباره چینش استودیو باید گفت که این چینش برای مناظره مناسب نبود  چرا که باید کاندیداها روبری هم و دور هم بنشینند تا بتوانند مباحث همدیگر را نقد نمایند.
اما در این برنامه کاندیداها در یک خط و روبری دوربین و مجری بودند و گویا می خواستند با مجری مناظره کنند! از نکات دیگر قابل تامل می توان به سوالات تستی! اشاره کرد.
درباره اقتصاد صحبت کردن آن هم با بله، خیر یا نظری ندارم، بسیار تعجب آور و به دور از کارشناسی بود.
چرا که خیلی از مسائل کلان اقتصادی را نمی توان با یک تست و یا بله و خیر جواب داد.
با چنین برنامه ضعیفی فقط می توان به کلیات پرداخت، مشکلات و تئوری هایی که همه می دانند.
این برنامه برای این بود که مردم با برنامه های ریز و اجرایی کاندیداها آشنا شوند، اما در این سناریو هیچ کس نتوانست برنامه های عملیاتی اش را برای تحقق شعارهایش، بیان کند و به معرض قضاوت مردم بگذارد.
مخلص کلام اینکه ساختار این به اصطلاح مناظره را می توان یک پرسش و پاسخ و گفت و گویی یک جانبه و شاید 8 جانبه دانست تا یک برنامه مناظره ای مفید! آنچه شاهدش بودیم، اساساً مناظره نبود.
مناظره آن است که دو یا چند نفر درباره موضوع یا موضوعاتی به طرح دیدگاه ها، تضارب افکار و به نقد و بررسی یکدیگر بپردازند.
چیزی که ما شاهد آن نبودیم.
سوالی که از صدا و سیما و دست اندرکاران اجرایی مناظره می توان داشت این است که آیا با چنین برنامه ضعیفی آن هم درباره مهمترین موضوع جامعه یعنی اقتصاد که می توانست فرصتی مناسب برای همه باشد، مردم را هر چه بیشتر به پای صندوق های رای کشاند؟! واکنش های انجام شده نسبت به این برنامه نشان از این دارد که با چنین برنامه ای نمی توان به سمت تحقق حماسه سیاسی حرکت کرد.
مناظره باید به شیوه‌ای باشد که برای مردم مفید باشند و روی رای و مشارکت مردم تاثیر مثبت بگذارد.
پیشنهادی که می توان به مسئولین اجرایی مناظره کرد این است که حداقل فرصت نیم ساعته هر کاندید را به خود وی بسپارند تا خود، آن را مدیریت نماید.
همچنین اجازه دهند کاندیداهای محترم برنامه های رقبای خود را به چالش و نقد بکشانند.
با این شیوه می توان هم مدیریت زمان آنها را سنجید و هم اندیشه ها و برنامه های نامزدها را بهتر و با بصیرت شناخت.
مطمئنا این شیوه می تواند ما را در شناخت فرد اصلح یاری نماید.
امیدواریم صدا و سیما در مراحل بعدی مناظره که به بحث های مهم  سیاسی و فرهنگ می پردازد، یک بازنگری اساسی انجام دهد تا حداقل توقعات مردم و خود نامزدها برآورده شود.
انتهای خبر/2004/خ