۰۹/رمضان/۱۴۴۵

-

۱۴۰۲/۱۲/۲۹ سه شنبه

صبح قزوین لیبرال ها طرفداران حکومت غیر مذهبی
کد خبر: ۴۷۶۲ تاریخ انتشار: // ساعت: : ↗ لینک کوتاه

جریان شناسی سیاسی(۱)؛

لیبرال ها طرفداران حکومت غیر مذهبی

آرایش کنونی نیرو های سیاسی در ایران ،جناح ها و ائتلاف ها ریشه در پیشینه جریان های سیاسی دارد.

لیبرال ها طرفداران حکومت غیر مذهبی

ازموضوعات بسیار مهمی که ضرورت پرداختن به آن احساس می شود، شناخت احزاب و جریانات سیاسی و پردازش جایگاه آنها در نظام است.
تا به حال در این زمینه دیدگاه های گو ناگونی ارائه شده است و به نظر می رسد نظام حزبی در ایران با مشکلات و موانع زیادی روبرو بوده و هنوز تا نهادینه شدن احزاب در جامعه راهی طولانی در پیش دارد.

بی گمان آرایش کنونی نیرو های سیاسی در ایران ،جناح ها و ائتلاف ها ریشه در پیشینه جریان های سیاسی دارد، در این مقاله سعی داریم به اختصار تاریخ سیاسی ایران را پس از انقلاب شرح دهیم و شما را با تاریخچه واندیشه های جریانات کشور آشناتر سازیم.

معیارهای مختلفی برای تقسیم بندی جریانات فکری، سیاسی وجود دارد.
امروزه تعابیری چون جریان راست، چپ، سکولار یا عرف گرا،اسلام گرا، مارکسیست، اصولگرا، اصلاح طلب،فمنیست، لیبرال، جریان سوم و مانند آن رواج دارد.

برای شناخت بیشتر لازم است ابتدا به تعریفی از جریان شناسی بپردازیم:

جریان: عبارت است از تشکل،جمعیت و گروه اجتماعی معینی که علاوه بر مبانی فکری،از نوعی رفتار ویژه اجتماعی برخوردار است.
(1)

و منظور از جریان فکری سیاسی حرکتی است اعتقادی با جهت گیری به سوی کسب قدرت در جامعه، که در درون خودگروه های ذی نفوذ، احزاب، نهاد ها، سازمان ها، انجمن ها و.
.
.
را داراست.

اولین جریان سیاسی ایران را می توان به چند گروه تقسیم کرد:

لیبرال ها: احزاب ليبرال؛‌ که شامل گروه‌ها و احزابي مانند حزب ايران، حزب مردم ايران، انجمن حقوقدانان ايران، نهضت آزادي، حزب جمهوري خواه خلق مسلمان مي‌شد،مهم‌ترين فصل مشترک در تفکرات و اقدامات اين طيف، علاقه‌مندي به غرب و تفکرات غربي و هواداري از قانون اساسي سکولار و طرف‌داري از حکومت غير مذهبي بود.

طيف ليبرال

رهبري اين طيف در ابتداي پيروزي انقلاب و در 15 بهمن 1357 از سوي امام عهده‌دار حکومت موقت شده بود.
گرچه حضرت امام تأکيد داشتند اين دولت غيرحزبي باشد و در فرماني به مهندس مهدي بازرگان نيز چنين نوشتند: «جنابعالي را بدون در نظر گرفتن روابط حزبي و بستگي به گروه خاص مأمور تشکيل دولت موقت مي‌نمايم.
»[

اين طيف، تلاش‌هاي وسيعي را جهت تبيين حضور و قدرت خود در عرصه سياسي به کار بست و نيروهاي ليبرال، عمده مسئوليت‌هاي اجرايي را بر عهده گرفتند و به دنبال اخذ جايگاه لازم در عرصه سياسي و در قانون آينده بودند و در بحث رفراندوم تعيين نوع نظام از نظام غير مذهبي حمايت ‌کردند؛ مثلاً نهضت آزادي «جمهوري دموکراتيک اسلامي» و کانون نويسندگان گروه نزديک به اين طيف به تشکيل «جمهوري دموکراتيک ايران» تأکيد کرد.

البته بسياري از شخصيت‌هاي اين طيف نيز از نظرية امام (يعني جمهوري اسلامي) جانبداري کردند.
اين جريان طي مباحث مربوط به قانون اساسي و تدوين و تصويب آن، تلاش گسترده‌اي به کار برد تا قانون اساسي بر اساس حکومت ديني نوشته نشود که برخي از سران اين طيف مثل حسن نزيه (عضو نهضت آزادي) بر آن تأکيد کرد.

 اولين دورة انتخابات رياست جمهوري، فرصت مناسبي را براي ليبرال‌ها فراهم کرد چون قبل از رقابت‌هاي انتخاباتي، بسياري از رقباي اصلي حذف شدند چرا كه به دليل اعلام عدم رضايت امام از رئيس جمهور شدن شخصيت‌هاي روحاني، سرشناس‌ترين فرد روحاني و مورد حمايت حزب جمهوري اسلامي، يعني شهيد بهشتي را از نامزدي منصرف کرد و برخي از رقبا نيز مثل جلال الدين فارسي (ديگر کانديداي مورد حمايت حزب جمهوري اسلامي) به دليل ايراني الاصل نبودن کنار رفت و از اين رو بين نيروهاي مذهبي، انفکاک ايجاد شد و جامعه روحانيت مبارز تهران که وزن مناسبي در جريانات سياسي داشت از کانديداتوري بني‌صدر حمايت ‌کرد.

 بني صدر که در دولت موقت، سرپرستي دو وزارتخانه مهم خارجه و اقتصاد و دارايي را عهده‌ دار بود، شانس خوبي براي پيروزي داشت و توانست انتخابات را به نفع خود به پايان برد.

لیبرال ها با تابلوی نهضت آزادی و افرادی چون مهدی بازرگان، عزت ا.
.
.
سحابی، داریوش فروهر، سنجابی و.
.
.
توانستند  دولت موقت را بدست گیرند، اما به دلیل اختلاف با مبانی انقلاب و مواضع حضرت امام و مردم انقلابی به سرعت به حاشیه رفت و پس از تسخیر لانه جاسوسی و استعفای دولت موقت دوران افول خود را سپری و در دهه هفتاد عملا از میان رفت.

منابع: جریان شناسی ایران معاصر- خسرو پناه

        جناح بندی سیاسی در ایران- سعید برزین

        فرهنگ علوم سیاسی- علی آقا بخشی

        فصلنامه علوم سیاسی-  شماره 47-نقش احزاب در سياست پس از انقلاب اسلامي- کمال اکبری

انتهای پیام/4003/خ

دیدگاه ها

اخبار استان قزوین
اخبار ایران و جهان