۰۹/رمضان/۱۴۴۵

-

۱۴۰۲/۱۲/۲۹ سه شنبه

صبح قزوین حمدالله مستوفی
کد خبر: ۳۶۸۷ تاریخ انتشار: // ساعت: : ↗ لینک کوتاه

مشاهیر قزوین؛

حمدالله مستوفی

اثر معروف ديگر حمداله که به نظم است ”ظفرنامه“ نام دارد و به بحر متقارب ساخته شده و به سال ۷۳۵ نظم آن به پايان رسيده است. نظم اين کتاب ظاهراً پانزده سال به طول انجاميده است.

حمدالله مستوفی

صبح قزوین: حمداله (يا: حمد) بن تاج‌الدّين ابى‌بکربن حمدبن نصر مستوفى قزوينى از مورخان مشهور ايران و از مؤلفان و شاعران قرن هشتم هجرى است.
وى از يک خاندان کهن مستوفيان قزوين است.

پدر حمداله و خود او با عنوان مستوفى در دستگاه ايلخانان خدمت مى‌کردند و حمداله از نزديکان خواجه رشيدالدّين فضل‌اله و داراى سمت ديوانى بود.

در سال 718 هـ.
پس از قتل خواجه رشيد‌الدّين در شمار ملازمان خواجه غياث‌ا‌لدّين محمد درآمد و در عهد وزارت امر نيز با احترام به‌ سر برد,  اما بعد از سال 736 که سال قتل خواجه غياث‌الدّين است از زندگانى او اطلاع کافى به ‌دست نداريم.

وفاتش بعد از سال 740 هجرى اتفاق افتاده و مزارش در محلى واقع در مشرق قزوينى باقى است.
نخستين اثر معتبر حمداله مُستوفى ”تاريخ‌گزيده “ او است که به سال 730 درباره خلاصه تاريخ جهان و به‌ نام خواجه غياث‌الدّين محمد به پايان برد.

در پايان اين کتاب دو فصل يکى در تاريخ عالمان و شاعران و عرب و عجم و ديگرى در تاريخ قزوينى و شرح احوال رجال آن شهر بر کتاب افزوده است.

دومين اثر منثور حمداله ”نزهةالقلوب“ او است در جغرافيا.
 تأليف اين کتاب به سال 740هـ پايان يافته و مشتمل بر يک مقدمه و سه مقاله و يک خاتمه است.

مستوفى در بخشى از اين کتاب بيشتر تحت‌تأثير روش زکرياى قزوينى در ”عجايب‌المخلوقات“ او قرار دارد.
نثر حمداله چه در تاريخ گزيده و چه در نزهةالقلوب ساده و بى‌پيرايه و تنها موقوف به ذکر مطالبى است که در اختيار نويسنده بوده و قدرت او در انشاء از مقدمه‌هائى که بر د و کتاب خود نوشته دريافته مى‌شود.

 اثر معروف ديگر حمداله که به نظم است ”ظفرنامه“ نام دارد و به بحر متقارب ساخته شده و به سال 735 نظم آن به پايان رسيده است.
نظم اين کتاب ظاهراً پانزده سال به طول انجاميده است و به سه قسمت يا کتاب منقسم شده است: کتاب نخستين در تاريخ عرب کتاب دوم در تاريخ عجم و کتاب سوم در تاريخ مغول است.

نگاهي به آرامگاه حمداله مستوفي در قزوين

بناي آرامگاه «حمداله مستوفي» برجي آجري متعلق به قرن هشتم هجري است که پلان برج بصورت مربع توسط چهار فيل پوش،  هشت ضلعي شده و با گنبد مخروطي پوشيده شده است.
سردر آرامگاه با جمله «لااله الاالله الملک الحق المبين» و «محمد رسول الله الصادق البار الامين» تزيين شده، داخل بنا داراي کاشي فيروزه اي ساده و در زير پايه هاي گنبد دورتا دور کتيبه اي است که سوره مبارکه «هل اتي» به خط نسخ گچبري شده است.

محوطه آرامگاه  280مترمربع مي باشد که 40مترمربع زيربنا دارد،  نماي بنا آجري و مطابق سبک ايلخاني بندهاي مهري دارد، گنبد مخروطي نيز آجري بوده که در دوره هاي بعد کاشي کاري شده است.

زيرسازي گنبد با کتيبه اي از کاشي لاجوردي است که به خط نستعليق چگونگي زندگاني حمداله مستوفي،  نياکان و تاليفات وي به اختصار بيان شده است.

اين آرامگاه در محله پنبه ريسه و در شرق ميدانگاه ميان امامزاده علي و آمنه خاتون شهر قزوين واقع شده است که به آن «گنبد دراز» نيز مي گفتند.
در قرن چهاردهم شمسي عده اي از مردم محله، ديواري دور محوطه بقعه که به صورت ويرانه اي درآمده بود، کشيدند و تعمير مختصري در بقعه انجام دادند، سپس در سال 1319 شمسي وزارت فرهنگ با کمک وزارت کشور اين بقعه را اساسي مرمت کردند.

در ورودي محوطه در سمت جنوب باختري است و آرامگاه در ميان محوطه قرار دارد و شکل آن از کف حياط به بالا مربع و قسمت بالاتر مثمن و بقيه تا زير گيلويي گرد، گنبد آن مخروطي شکل و همه بنا از آجر است که فاصله هاي آن را بندکشي کرده اند.

گنبد اين بقعه از بناهاي مجلل و زيباي عهد مغول است که در آرامگاه چوبي قرار گرفته و در طرف باختري محوطه واقع شده است، در قسمت بالاي يک لنگه از دو لنگه در نيز جمله «لااله الا الله الملک الحق المبين» و در لنگه ديگر جمله «محمد رسول الله الصادق البار المبين» کنده کاري شده و قسمت پايين آنها نيز به صورت گل درهم و منبت کاري است.

نماي خارجي گنبد سابق از آجر بود امابعد آن را با کاشي سبزساده پوشاندند و مقرنس سازي دور تا دور دايره پايين گنبد تعمير شده است.
درگوشه شمالي بقعه نيز دو اطاق و دو زير زمين براي نگهبانان آرامگاه با حوض و آب آنبار احداث شده است.

از يک جفت در منبت کاري آرامگاه، يک لنگه آن از ميان رفته و لنگه ديگر هم به موزه ايران باستان انتقال داده شده است و به جاي آن در تازه اي در بقعه کار گذاشته اند.

انتهای پیام/2002/خ

دیدگاه ها

اخبار استان قزوین
اخبار ایران و جهان