عید قربان، عید ذبح هرچه غیر خداست/ پیروی از نفس چه عواقبی دارد؟/ راه‌های غلبه بر خواسته‌های نفسانی

عید قربان عید بندگی و عبادت است؛ عید تبعیت از دستور حق حتی اگر باب میلت نباشد. ابراهیم خلیل الله نشد، مگر به سبب همین عشق و دوستی نسبت به امر پروردگار. دستور خداوند مبنی بر ذبح فرزند دلبند را بر چشم گذاشت و در برابر نفس اماره و وسوسه شیطان ایستادگی کرد.

در واقع ابراهیم، نه فرزند که نفس خود را به قربانگاه برد. این روز، روز امتحان و آزمایش الهی است و خوش به سعادت کسی که سربلند شود.

به مناسبت عید سعید قربان با حجت‌الاسلام سید عباس موسوی مطلق، درباره چگونگی غلبه بر نفسانیات و رسیدن به قرب الهی گفتگو کردیم که در ادامه آن را می خوانید؛

حاج آقا موسوی؛ بفرمایید عید قربان چه روزی است و چه جایگاهی دارد؟

عید قربان از شعایر الهی است؛ در واقع قربانی دادن از اعمال حج است و جزو شعایر الهی. خداوند برای کسی که راه او را برود، اهمیت قائل شده است. همه باید از حق روی ابراهیم (ع) که در راه اطاعت از پروردگار حتی از فرزندش گذشت و با همه تعلق خاطر او را به قربانگاه برد، درس بگیریم.

یکی از مشکلات ما این است که نمی‌توانیم بگذریم. عید قربان عید گذشتن است؛ عید ذبح هرچه غیر خداست (ماسوی الله). عید قربان، عید وصال است. مهمترین قربانی ما هم نفس ماست. نفس را باید قربانی کنیم؛ چون اژدهاست. آدمی باید امیر بر نفسش باشد نه اسیر نفسش. حالا باید بررسی کنیم و ببینیم آیا ما واقعاً امیر بر نفسمان هستیم؟

زمانی می توانیم از خودمان بگذریم که امیر بر نفسمان باشیم. گذشتن از نفس یعنی حجاب را کنار زدن؛ لسان الغیب هم می فرماید «تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز».

راه امیری انسان بر نفس چیست؟

مخالفت با نفس و تبعیت از جریانات حق، راه سد نفسانیات است. جنود حق و جنود ابلیس هر دو وجود دارند؛ کسی که می خواهد امیر نفسش باشد، باید تحت تعالیم قرآن و عترت پیش برود. باید خطرات این نفس را بشناسد و بفهمد که این نفس ما را به زمین می زند. ما همه باید مضرات تبعیت از نفس را بشناسیم؛ باید معرفتی پیدا کنیم و پلیدی های نفس را بشناسیم و دیگر سراغش نرویم.

از طرف دیگر مراجعه به اشخاص از نفس گذشته و خواندن آثارشان و متذکر شدن سیره آنها به خود، راهکاری برای غلبه بر نفسانیات است. تذکر همان کاری است که در قرآن بارها به آن اشاره شده است.

مهمترین خطری که نفس برای انسان دارد، چه چیزی است؟

خروج از نور به ظلمت؛ نفس، انسان را از نور به ظلمت می آورد. باعث می شود شما خلاف فطرت عمل کنید؛ چون فطرت انسانی همه بر مبنای خداشناسی است. تبعیت از نفس انسان را در تاریکی قرار می دهد. شما از جنود ولایت الله خارج می شوید و تحت مدیریت جنود ابلیس قرار می‌گیرید. خب وقتی شما پیاده نظام ابلیس شوید، طبیعتاً نمی توانید به کمال برسید. نمی توانید رشد کنید، نمی توانید به رضوان الهی، لقای پروردگار و آرامش برسید؛ چون قلب فقط با ذکر خدا آرام است نه با ذکر و یاد شیطان.

در خطبه هفتم نهج البلاغه داریم که شیطان گاهی آنقدر جلو می آید که دیگر شما نیستید که می بینید و حرف می زنید. به نام شما و با پلاک شما هر جنایت و خطایی صورت می‌گیرد و عواقبش را هم باید شما پس بدهید. امیرالمومنین می فرمایند که شیطان گاهی جای شما می  بیند، حرف می زند و راه می رود. در واقع در این شرایط، مهار نفس آدمی دست کس دیگری است. مثل ماشینی که تا زمانی که دست خودمان است، مراقبت می کنیم که خطا نکنیم و جریمه نشویم؛ اما وقتی دزد آن را برد، دیگر هر کاری بخواهد می کند به نام شما و با پلاک ماشین شما. وقتی هم فرمان نفس را به دست دیگری (شیطان) بدهیم، ما را به قهقرا می برد.

اگر نفس را قربانی کنیم، به قرب الهی می رسیم؟

بله؛ قطعاً اگر کسی اهل کینه باشد و هزار گوسفند هم قربانی کند، فایده ندارد. حسدورزی، دنیا خواهی و ... همه و همه نشان دهنده این است که ما هنوز درگیر نفسانیات هستیم. قربانی واقعی آن است که آدمی از نفس و منیّات خود بگذرد.

انتهای پیام/1404