چرا دیپلمات مورد نظر در دسترس نمی‌باشد؟

علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی وضعیت دیگری دارد و چندین بار است که در مورد بدعهدی آمریکایی‌ها در برجام سخن گفته که آخرین این اظهارات به گله وی در خصوص عدم همکاری بانک‌های بزرگ غربی با بانک‌های ایرانی به دلیل ترس از مجازات‌های سنگین وزارت‌خزانه‌داری آمریکا باز می‌گردد.[1] البته وی اخیرا با ارنست مونیز، ‌وزیر انرژی امریکا پس از مصوبه تمدید 10 ساله تحریم‌های ایران توسط سنای امریکا دیدار کرد و از روندی که کنگره و کاخ سفید درباره برجام پیش گرفته‌اند نیز گلایه کرد. [2]

حالا هرچقدر صالحی گلایه می‌کند عراقچی بیشتر سکوت پیشه کرده است و از مدافع اصلی برجام در این روزها خبری نیست که نیست. شاید بد نباشد که یادآوری شود که سید عباس عراقچی در موضوع باز بودن سوئیفت که از طریق آن تراکنش‌های مالی برقرار می‌شود موضوع بسته بودن وسخنان «هاینتس فیشر» رئیس‌جمهور اتریش را به شدت تکذیب کرد و حتی سئوال خبرنگار ایرانی از فیشر را به نوعی انحرافی دانست. در همین زمینه بانک مرکزی در نمایشی جالب برای نشان دادن باز بودن سوئیفت با دو بانک ترکیه‌ای و کره‌ای تراکنش مالی انجام داد که جزو بانک‌های بزرگ غربی نبودند.[3] البته بعدها خود ولی الله سیف،‌ رئیس کل بانک مرکزی از دستاوردهای تقریبا هیچ برجام سخن گفت تا معلوم شود تلاش عراقچی برای نشان دادن دستاوردهای بانکی برجام مثمر ثمر نبوده است. موضوعی که بعدها ظریف را مجبور کرد تا برای اطمینان‌دهی به این بانک‌ها به دنبال نامه آرامش‌بخش باشد. [4]

عراقچی در ماجرای قانون محدودیت سفر به ایران که توسط کنگره آمریکا تصویب و با امضای باراک اوباما به قانون تبدیل شد نیز با بی‌توجهی به امضای تایید اوباما به نامه جان کری، وزیر خارجه کابینه اوباما نسبت به عدم تاثیرگذاری این قانون بر برجام استناد کرد. [5]

از جمله عملکردهای خاص عراقچی در برجام به نامه مهم رهبر انقلاب باز می‌گردد. رهبر معظم انقلاب در نامه‌ای که به رئیس جمهور نوشتند و به طور مشروط از برجام حمایت کردند، یکی از شروط مهم‌شان را گرفتن تضمین کتبی از رئیس‌جمهور امریکا و اتحادیه اروپا در این عرصه قرار دادند. ایشان در این باره بیان کردند:‌ « از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود، که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریمها است. در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریمها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است.»[6] اما عراقچی به عنوان رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در وزارت امور خارجه در اینب باره گفت : «برای ما آنچه مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچگونه خدشه و صدمه مواجه نشود و آقای کری این تضمین را بعنوان وزیر امور خارجه آمریکا بصورت کتبی و با امضای رسمی داده است.»[7]

البته عراقچی از جمله دیپلمات‌هایی بود که در سالگرد امضای سند برجام اذعان کرد که تحریم‌ها روی کاغذ برداشته شده است نه به طور عملی. عراقچی در گفت وگوی تلویزیونی‌اش از این حیث برای برجام سنگ تمام می‌گذاشت. « همه تحریم‌ها لغو شده، پول‌ها آزاد شده، روابط بانکی برقرار است، قراردادهای بزرگ بسته‌ایم»؛ از جمله اظهارات عراقچی درباره دستاوردهای برجام بود که بعدها مسئولان دولتی از عدم تحقق همه این موارد و عمل امریکا به تعهداتش گلایه کردند.

اینک اما سکوت تنها پاسخ دیپلمات‌هایی چون عراقچی به تمامی عهدشکنی‌های طرف مقابل است. به نظر می‌رسد اگر از ابتدا کسانی چون عراقچی که ریاست پیگیری اجرای برجام را برعهده دارند به طور مستقیم با بدعهدی آمریکایی‌ها مقابله می‌کردند و در پی دفاع و رفع و رجوع دبه‌ کردن‌های کاخ سفید نبودند و همچنین به درستی به شروط رهبری توجه و تضمین لازم و کتبی در جهت اجرای برجام را از طرف مقابل می‌گرفتند امروز با دست بازتری در میدان رسانه‌ای حاضر می‌شدند و پاسخ مناسبی در خصوص دستاوردهای تقریبا هیچ برجام داشتند.