کدخدا بساط امید را برچید/ وظیفۀ مهم دولت و برجامی که در معرض سقوط است

صبح قزوین ؛____عباس مهدوی.

دموکرات‌ها و جمهوری خواه‌ها یکصدا تحریم‌های ده ساله علیه ایران را تمدید کردند
امریکایی‌ها حتی منتظر انتقال رسمی قدرت از اوباما به ترامپ نماندند و در همان گام نخست با شتاب مثال زدنی! با اکثریت صددرصدی آرا، برجام را نقض کردند از سویی نیز موافقان داخلی کدخدا حتی نتوانستند به حداقل دو رای مخالف دلخوش باشند.

سرانجام سنای آمریکا، تمدید قانون تحریم ایران را تصویب کرد. اما با چه کیفیتی؟ از میان 99 سناتور امریکایی هر 99 سناتور- اعم از دموکرات و جمهوری خواه، یعنی مخالفان و موافقان اوباما و ترامپ- طی اقدامی کم سابقه در این کشور، همگی به تمدید این تحریم‌های بلندمدت رأی مثبت دادند تا تکلیف همۀ کسانی که در داخل اندکی به نرمش دموکرات‌ها و جمهوری خواه‌ها دلخوش بودند، یکسره شود و جای هیچ گونه امیدی در این میان فراهم نباشد.

البته پیش تر نیز همین تصویب قاطعانه از دستور کار مجلس نمایندگان امریکا گذشته بود چنانکه نمایندگان مجلس ملی آمریکا اعم از دموکرات و جمهوری خواه، ۲۵ آبان – یعنی ۱۵ نوامبرگذشته – باز هم در اقدامی کم سابقه در نظام سیاسی ایالات متحده، قاطعانه با ۴۱۹ رأی موافق در برابر تنها یک رأی مخالف، تمدید ده ساله قانون تحریم‌های ایران (ISA) را تصویب کردند.

اوباما هرگز این قانون را وتو نخواهد کرد
حالا این قانون برای اجرایی شدن نیاز به امضای شخص رئیس جمهور –که هنوز اوباماست، دارد- البته پیش از این باراک اوباما خواستار به تاخیر افتادن تصمیم‌گیری درباره تمدید این قانون شده بود. او ظاهراً نگران تاثیر سوء تمدید تحریم‌ها بر روند اجرای برجام بود اما باطن امر حکایت از ماجرای دیگری داشت. چنانکه حتی سرسخت ترین و وفادارترین نمایندگان و سناتورهای حامی اوباما و هیلاری کلینتون نیز در مجلسین امریکا به تمدید تحریم های ده ساله علیه ملت ایران رای مثبت دادند تا آخرین راه لغو تحریم‌های ده ساله ایران ختم به بیراهه شود.

بنابراین هیچ امید دیگری برای اجرایی نشدن این قانون وجود ندارد چرا که تنها راه اجرایی نشدن این قانون محتمل الاجرا، وتوی اوباما، بازگشت طرح به مجلسین، رای گیری مجدد و البته اختصاص رای 50 درصد از نمایندگان و سناتورها به لغو این قانون است که با توجه به رای قاطعی که این طرح در مجلسین امریکا کسب کرد و نیز رای مثبت و معنادار طرفداران اوباما به آن، عملاً همه چیز نقش بر آب است و اوباما هرگز این قانون را وتو نخواهد کرد.

تحریم‌های ده ساله چیست و دقیقاً چه چیزی را هدف گرفته است؟
تحریم‌های ده ساله چیست؟ دقیقاً چه چیزی را هدف گرفته است؟ و چرا ما باید از تمدید آنها نه ترسان که دستکم نگران و حتی عصبانی باشیم؟

قانون تحریم ایران، موسوم به Iran Sanktionen Act است که سال ۱۹۹۶ تصویب شد و هر ده سال یک بار نیازمند تمدید است. به موجب این قانون محدودیت‌های وسیعی برای سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ایران که اقتصاد کشور بر مبنای آن استوار است و نیز فعالیت‌های موشکی ایران که دفاع ملی کشور اساس آن بنا شده، پیش‌بینی شده است.

بنابراین واضح است که قانون تحریم‌های ده ساله، به طور مستقیم اقتصاد و دفاع ملی ایران را هدف قرار داده است چنانکه به موجب این قانون همه شرکت‌های امریکایی که به نحوی از انحا در این دو بخش فعالیت و مشارکت داشته باشند، مجازات می‌شوند.

اما این همۀ ماجرا نیست چرا که به موجب این قانون در سراسر جهان کلیۀ اشخاص، موسسات و شرکت‌هایی که به هر نحو در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه گذاری و مشارکت داشته باشند و یا در تهیه و تامین اقلام مورد نیاز موشک‌های ایران، نقش داشته باشند با سنگین ترین مجازات‌های دولت ایالات متحده امریکا که برخی از آنها شامل 20 سال حبس می‌شود، مواجه خواهند شد و این یعنی نقض آشکار برجام.

در حالی که پیش تر مطابق با مفاد برجام نمی‌بایست این تحریم‌ها تمدید شوند و دیگر آنکه بانیان غربی برجام از جمله خود اوباما تاکید کرده بودند: «برنامۀ موشکی ایران در دستور کار برجام و پرونده اتمی این کشور در شورای امنیت قرار ندارد به همین دلیل نباید این دو را با هم یکی فرض کرد و بر پیچیده تر شدن این معادله افزود».

چه کسی برجام را پاره کرد اوباما یا ترامپ؟
برخلاف تصورات و تحلیل‌های اخیر، تمدید تحریم‌های ده ساله ارتباط چندانی به شخص ترامپ و حزب وی ندارد چرا که ترامپ هنوز در مقام رئیس جمهور منتخب امریکاست و دیگر آنکه در تصویب این قانون نهایت همکاری از جانب دموکرات‌ها – یعنی حزب اوباما و کلینتون- مشاهده شد یعنی اگر اوباما ذره ای تمایل به تصویب نشدن این قانون داشت، می‌توانست از همان مجلس ملی این کشور سد راه تصویب آن شود و یا دستکم این قانون با قاطعیت صددرصدی تصویب نشود و موافقان داخلی کدخدا به حداقل 5 رای ناچیز دل خوش باشند اما دریغا که همان رای‌ها نیز در سبد مخالفان این قانون قرار نگرفت.

بنابراین آنچه که در عمل اتفاق افتاد همصدایی کم سابقۀ دموکرات و جمهوری خواه برای تصویب این قانون علیه کشورمان بود در حالی که ترامپ هنوز وعده‌های خود را در سروسامان دادن و احتمالاً پاره کردن برجام آغاز نکرده است.

امریکایی‌ها در جستجوی دور زدن برجام
با وجود همه وعده‌های صریح و آشکار، بعید می‌رسد ترامپ بخواهد و یا بتواند برجام را به صورت مستقیم ملغی کند اما به نظر می‌رسد که آنها با راه‌های غیرمستقیم در جستجوی لغو برجام هستند.

به ویژه آنجا که یکی از سرسخت ترین مخالفان ایران یعنی جان برنان، رئيس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا صراحتاً اعلام کرده بود: « پاره کردن توافق اتمی با ایران "نهایت حماقت" است و چشم‌پوشی از این توافق "بسیار خطرناک" خواهد بود».

با این حال ترامپ نیز صراحتاً وعده داده بود: «توافق هسته ای ما با ایران بدترین توافقی بود که در تاریخ ایالات متحده اتفاق افتاده است... اگر من رئیس جمهور شوم لحظه ای این توافق – که به موجب آن ایرانی‌ها رسماً سر سیاستمداران ما کلاه گذاشتند- را تحمل نخواهم کرد و آن را پاره می‌کنم».

اما با اجتماع این نظر ترامپ، نظر لابی‌هایی ضدایرانی در کابینه جدید دولت امریکا و نیز رای قاطع مجلسین امریکا به تصویب تحریم‌های ده ساله ایران به نظر می‌رسد که امریکایی‌ها آشکارا در جستجوی راه‌هایی برای دور زدن برجام هستند.

ایران حتماً واکنش نشان خواهد داد
زمانی که در نظرسنجی‌های ساختگی دولت امریکا هیلاری کلینتون همواره بر رقیب خود برتری داشت بگونه ای که حتی خود دموکرات‌ها هم ایمان پیدا کرده بودند که هیلاری کلینتون رئیس جمهور آینده ایالات متحده خواهد بود، رهبر معظم انقلاب از معدود شخصیت‌هایی بود که پیروزی ترامپ را به عینه دیده بود. حال آنکه دولت تدبیر و امید، سرمست و امیدوار به پیروزی کلینتون، همۀ فعالیت‌های خود را معطوف به تبلیغات زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری سال 96 کرده بود.

در این میان اما در موضوع تمدید تحریم‌ها نیز معظم له اولین شخصیتی بود که با شروع زمزمه‌های تمدید این قانون در امریکا، در رابطه با این اقدام غیرقانونی امریکا هشدار داده بود و نقشه راه کشور را تعیین کرده بود.

آیت الله خامنه ای صبح ۳ آذر گذشته در دیدار با شماری از بسیجیان به بیان نکاتی در ارتباط با آمریکا و توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ پرداخته بود.

رهبر معظم انقلاب صراحتاً در رابطه با برجام و آمریکا اعلام کرده بود که دولت امریکا تخلف‌های متعددی را در این زمینه مرتکب شده است و صراحتاً در رابطه با تصویب قانون تحریم های ده ساله هشدار داده بود.

فرماندۀ کل قوا همچنین اعلام کردند: «اگر این تمدید اجرایی و عملیاتی شود، قطعاً نقض برجام است و بدانند جمهوری اسلامی ایران حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد».

ظریف در خردادماه 95: تمدید این تحریم مغایر با برجام است
هرچند بسیاری در ایران و از جمله مردم در رابطه به تحریم‌هایی که سال‌ها ناجوانمردانه نسبت به آنها اعمال شده بود، حس عادت دارند و یا باکی از تهدیدات امریکایی‌ها ندارند با این حال شاید بتوان رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت را هم اکنون حاضر غمگین ترین و نگران ترینِ ایرانیان برشمرد. چرا که انعقاد برجام و آن آرمانشهری که قرار بود پس از آن محقق شود، تنها دستاورد دولت تدبیر و امید پس از 3 سال نیم استقرار بود.

با این تفاسیر و به اذعان وزیرخارجه دولت تدبیر و امید باید روزهای سخت برجام فرارسیده باشد. در همین رابطه «محمدجواد ظریف» خرداد ماه 95 در صحن علنی مجلس مطالبی پیرامون احتمال تصویب طرح تمدید تحریم های موسوم به ISA و مغایرت آن با برجام مطرح کرد.

ظریف در این جلسه در رابطه با احتمال تمدید قانون داماتو و تحریم‌های ده ساله در ماه‌های آینده می‌گوید: «ببینید؛ قانون داماتو که دیگر وجود ندارد و قانونی هست به نام ISA که این قانون در پایان سال 2016 مدتش تمام می‌شود. یک گروهی از سناتورها و نمایندگان مجلس به دنبال تمدید آن هستند. ما هم به دولت آمریکا تذکر دادیم که باید برجام رعایت شود و تمدید قانون ISA مغایر با برجام است».

وی ادامه می‌دهد: «آنها در جلسه استماع کنگره اعلام کردند که نحوه برخورد با این قانون باید به شکلی باشد که برجام را نقض نکند. اینجا ما تاکید می‌کنیم که برجام مشخص است، اهداف برجام، چارچوب¬های برجام و دولت آمریکا - ربطی هم به این ندارد که دولت کجاست، کنگره کجاست و چه کسی در کاخ سفید نشسته- تعهدات بین المللی دولت آمریکا مشخص است و نباید تحریم ها مجددا ایجاد شود».

وظیفۀ مهم دولت و دستاوردی که در معرض سقوط است
متاسفانه دولت تدبیر و امید همه انرژی خود و ظرفیت‌های کشور را در این سه سال و نیمی که از عمرش می‌گذرد، صرف انعقاد و اجرای برجام کرد و در نهایت پس از همه کارشکنی‌های امریکا به آخرین و تحمل ناپذیرترین آنها، یعنی تمدید تحریم های ده ساله بر اقتصاد و دفاع ملی ایران رسید.

هر چند که سخن گفتن از اتمام برجام به مناسبت این کارشکنی آشکار امریکا، قضاوتی زودهنگام و خام دستانه می‌نماید - به ویژه آنکه با موضع گیری اروپا و سایر حوزه های قدرت، می‌توان از این فرصت برای انزوای امریکا استفاده کرد- با این حال یقیناً برجام و دولتمردان تدبیر و امید که با نهایت آسایش سه سال و نیم سایه نشین آن بوده اند، روزهای سختی را سپری خواهند کرد.

اما اگر مطابق با فرمایشات رهبری و نقشۀ راهی که ایشان تعیین کرده اند، عمل شود می‌توان از برجام به شکل مطلوب آن و یا در صورت نقض آن از جانب طرف امریکایی از منافع ملی ایرانیان به بهترین صورت ممکن، دفاع کرد منوط به درک این نکته که هر زمان در طول تاریخ در برابر امریکا خاکساری نشان داده ایم جسارت آنها در پایمال کردن حقوق ایران چند برابر شده است.

در برابر این تصویر آنگاه که این اقدام خلاف قانون به تعبیر رهبری با واکنش قاطع ایران مواجه شود، می‌توان هم از برجام حمایت کرد و هم در صورت لغو آن از تحقق منافع ملی ایران.
انتهای پیام/2002