پزشک واسطه فیض خدا و بیمار است/ سیستم آموزشی ما پزشکان را کم‌سواد تربیت می‌کند

به گزارش خبرنگار اجتماعی صبح قزوین ، اول شهریور، زاد روز دانشمند بزرگ و نامی ایران زمین بوعلی سینا است. این روز به پاس تألیفات و خدمات این شخصیت بزرگ در حوزه علوم پزشکی و تجلیل از پزشکان ایرانی، روز پزشک نام گذاری شده‌ است.
دکتر کبری علیخانی یکی از پزشکان موفق استان قزوین است که دارای مدرک پزشک عمومی و طب سنتی است، وی متولد سال 53 و متاهل و صاحب 2 فرزند است.
دکتر علیخانی سال 71 وارد دانشگاه علوم پزشکی قزوین شد و علاوه بر تحصیل در رشته پزشکی به فعالیت‌های فرهنیگ و اجتماعی نیز مشغول بود که تا به امروز این فعالیت‌ها در قالب تشکیل موسسه مردم نهاد ادامه دارد.
در ادامه به مناسبت روز پزشک مصاحبه خبرنگار اجتماعی صبح قزوین را با وی می‌خوانید:

صبح قزوین : علت تمایل شما به رشته پزشکی چه بود؟
دکتر علیخانی: درصد زیادی از تمایلم به واسطه علاقه‌ای بود که به رشته پزشکی داشتم؛ البته جو جامعه هم بی تاثیر نبود.
در دوره دبیرستان ورود به رشته‌های ریاضی و تجربی مورد تاکید خانواده‌ها بود و همیشه به دانش آموزان رتبه اول توصیه می‌شد سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را مدنظر قرار دهند.
امروز هم پس از گذشت 20 سال از آن دوران هنوز همان فرهنگ غلط در جامعه برقرار است؛ البته برخی از دوستان ما فقط تحت تاثیر جو جامعه وارد این رشته شدند که در دوران تحصیل به واسطه سنگین بودن رشته پزشکی از درس و ادامه تحصیل زده شدند.
البته مردم ظاهر رشته پزشکی را می‌بینند اما ما سختی‌های آن را با تمام وجود فقط یک پزشک درک می‌کند.

هم اکنون که بیماری برای درمان به من مراجعه می‌کند ابتدا شرح حال کاملی از وی را جویا شده و سپس روند درمان را شروع می‌کنم و زمانی که می‌توانم به بیماری برای طی مراحل بهبودش کمک کنم یک شادی وصف نشدنی در دورنم ایجاد می‌شود.

صبح قزوین : وظیفه ذاتی یک پزشک چیست؟
دکتر علیخانی: در دیدگاه اسلامی پزشک یک واسطه فیض بین بیمار و خداوند است، شفا دهنده اصلی پروردگار عالم است و پزشک سلامتی را به بیمار اهدا می‌کند.
اگر پزشکان به جایگاه وظایف اصلی خود واقف باشند نگاه و خدمت رسانی به بیماران متفاوت از آنچه امروز وجود دارد، تبدیل خواهد شد.
متاسفانه آموزش پزشکی در کشور ما براساس مبنای غربی نوشته شده است دیدگاه خدمت رسانی کمتر مورد توجه قرار گرفته و به دانشجویان القا می‌شود.

صبح قزوین : وظیفه بیماران در برابر پزشک؟
دکتر علیخانی: ابتدا اینکه پزشک خود را با تحقیق انتخاب کند مشکل امروز کشور ما مراجعه مستقیم بیماری‌های ساده به متخصصان است.
یک پزشک عمومی با توانمندی خود بسیاری از بیماری‌ها را می‌تواند درمان کند و نیازی به مراجعه به متخصصان این رشته نیست.
طرح پزشک خانواده نیز بر این مبنا تعریف شده است، مردم باید کمی سطح فرهنگ مراجعه به پزشک و مصرف داروها را افزایش دهند.
یک پزشک خوب کسی نیست که بیمار را با لیست بلندبالایی از داروها از مطب خارج کند؛ گاهی بیماری‌ها با تغییر سبک زندگی و تغییر نوع نگاه افراد و داروهای ساده درمان می‌شود این فرهنگ سازی باید از سوی تیم پزشکی به جامعه تزریق شود؛ اما فرهنگ غلطی بین مردم رایج است که باید حتما با دارو درمان شوند.
از سوی دیگر مردم رشته پزشکی را یک رشته خاص می‌بینند و از بسیاری مشکلات آن بی‌خبرند و فرزندان خود را اجبار به تحصیل در این رشته می‌کنند در صورتی که باید این دیدگاه‌ها اصلاح شود.

البته نقش رسانه نیز در این زمینه موثر است و یک پزشک را همیشه فردی متمول و دارای خانه و ماشین گران قیمت نشان می‌دهند که حقوق آنچنانی دریافت می‌کند و هیچ وقت واقعیت پزشکی به درستی نشان داده نشده است.

صبح قزوین : ویژگی‌های یک پزشک خوب چیست؟
دکتر علیخانی: پزشک خوب یک حکیم خوب است که در دین ما مورد تعریف قرار گرفته است؛ پزشک شاید با نگاه فرهنگ غربی رشد کرده باشد اما یک حکیم در درمان یک بیمار ویژگی‌های جسمی و روحی وی را باهم مورد اهمیت قرار می‌دهد و فقط به تجویز یک نسخه دارو اکتفا نمی‌کند.
در طب سنتی فرد با تمام خصوصیاتش مدنظر قرار می‌گیرد و در طب اسلامی یک فرد با همه خصوصیات و وظایفی که در دیدگاه الهی دارد، مورد توجه و درمان قرار می‌گیرد.
یک پزشک زمانی می‌تواند فردی کامل و تاثیرگذار باشد که در درجه اول رابطه خود را با خدا اصلاح کرده باشد و با یک نیت صادقانه کار روزانه خود را شروع کند و نگاهش به بیمار دید انسانی باشد نه نگاه مالی.

صبح قزوین : توصیه شما به پزشکان جوان؟
دکتر علیخانی: دانش آموزانی که قصد ورود به رشته پزشکی دارند قبل از انتخاب رشته دانشگاهی از چند پزشک مشورت بگیرند و نگاه خود را نسبت به تحصیل در این رشته باز کنند و با نگاه رویاگونه به این رشته وارد نشوند.
در سال‌های ابتدایی تحصیل خود نیز برای 8 سال تحصیل هدفگذاری کنند و در طول سال‌های تحصیل نیز این هدف را فراموش نکنند؛ گاهی اوقات مشغله کار دانشجویی و دغدغه‌های آن دوران و فشار کاری یک پزشک را از اهداف خود دور می‌کند.

صبح قزوین : خاطرات شما از دوران دانشجویی؟
دکتر علیخانی: اوایل ترم دوم پزشکی درس آناتومی داشتیم که استاد این درس از تهران برای تدریس در دانشگاه ما حاضر می‌شد، یادم اس و نزدیک سال تحویل بود و پایان کلاس‌ها، وی به ما تاکید کرد افرادی که فقط به دنبال منافع اقتصادی در رشته پزشکی هستند از مسیر درست نمی‌توانند به این موضوع دست پیدا کنند و مثالی عنوان کرد از یکی همکاران خود که متخصص زنان بود و از راه‌های نامتعارف کسب درآمد می‌کرد و این مال حرام زمینه‌ای برای انحراف فرزندانش شد و ثروتش از دست رفت.
توصیه این استاد ما این بود که اگر برای درآمدزایی به رشته پزشکی وارد شدید از همین ابتدای تحصیل خود برگردید و آب پاکی را روی دست همه ما ریخت.
یک خاطره دیگر من مربوط می‌شود به طرح انطباق(انطباق مباحث پزشکی با مسائل شرعی) در رشته پزشکی؛ این طرح سال‌ها بود به تصویب رسیده بود اما در بیمارستان‌های اجرایی نمی‌شد.
قانونی به تصویب مجلس رسیده و ابلاغ شده بود به مراکز پزشکی تا ممنوعیت اقداماتی که از نظر شرعی مشکل دارد، را اعلام کند.
مثلا لباس مریض برای عمل جراحی باید کاملا پوشیده باشد؛ اما امروز شاهدیم که بیشتر این لباس‌ها از نظر دین و شرع واقعا قبول نیست.
یا زمانی که بعد از عمل بیمار در ریکاوری به سر می‌برد و از حالت بیهوشی خارج می‌شود باید خدمات و پرسنل هم جنس برای وی ارائه شود یا در اتاق زایمان به واسطه وجود شرایط خاص برای بانوان، نباید آقایان حضور داشته باشند، یا انجام معایناتی که از لحاظ دینی برای بانوان ضرورتی ندارد باید رفع شود.

پزشک خوب کسی نیست که بیمار را با لیست بلندبالایی از داروها از مطب خارج کند
یا مباحثی که نظر حجاب و حفظ حریم‌ها که باید برای پزشکان رعایت شود و هم اکنون در اکثر بیمارستان‌ها این موارد رعایت نمی‌شود، همه این مباحث جزو موضوع طرح انطباق بود.
زمان دانشجویی خودم در انجمن اسلامی دانشگاه تعدادی از دوستان به صورت خودجوش بیمارستان‌های قزوین را دسته بندی کردند و هر گروهی مدیریت یک بیمارستان را درنظر گرفت. با ارزشیابی صورت گرفته عیوب بسیاری از بیمارستان‌ها مشخص شد و این موارد را نزد ریاست دانشگاه مطرح کردیم.
البته یک سری مقاومت‌ها در ابتدای امر از سوی مسئولان دانشگاه صورت گرفت اما چون هم دانشجویان با یکدیگر بر سر این متحد بودند و کار آنها نیز قانونی بود، نهاد رهبری هم از ما حمایت کرد، به صورت کامل اجرا شد و مسئولان بیمارستانها مجبور به انجام این طرح شدند، اما متاسفانه عمر انجام این طرح کوتاه بود.
این موضوع نشان داد اگر دانشجویان براساس قانون قصد انجام و پیگیری کاری را داشته باشند، می‌توانند عامل تغییر و تحول در محیط دانشگاه باشند.

صبح قزوین : چند نکته اساسی که در دوران طبابت به آن دست پیدا کردید؟
دکتر علیخانی: معتقدم رشته پزشکی در کشور ما به لحاظ آموزشی دارای اشکالات فراوانی است و برای تبدیل شدن به یک پزشک با توانمندی‌های علمی خود دانشجو باید تلاش کند والا در این سیستم آموزشی پزشکان کم سواد تربیت می‌شود زیرا آموزش‌های عملی ما ضعف دارد.

صبح قزوین : ضعف‌های تحصیل در رشته پزشکی را چه می‌دانید؟
دکتر علیخانی: طولانی بودن رشته پزشک عمومی یک ضعف است در بسیاری از کشورها دانشجویان پس از اتمام تحصیل 4 ساله به رشته‌های تخصصی ورود پیدا می‌کنند.
در رشته پزشکی 7 سال دانشجو دروسی را می‌خواند که در آینده طبابت به درد وی نمی‌خورد و مسئولان آموزشی می‌توانند با خلاصه تر کردن این دروس دانشجو را به سمت متخصص شدن هدایت کنند.

بسیاری از پزشکان به واسطه طولانی بودن دوران تحصیل دیرتر ازدواج کرده و دیرتر هم بچه دار می‌شوند و آرامش مورد نیاز برای هر فرد در زندگی پزشکان بسیار کم است.
نقطه ضعف دیگر در این رشته این است که هیچ مطلبی از طب سنتی که بسیار با قدمت تر از طب کلاسیک است در مفاد آموزشی دانشجویان گنجانده نشده است.
امروز با وجود اینکه رهبری سیاست‌های کلی نظام سلامت را ابلاغ کردند و تاکید داشتند که طب سنتی در دوره‌های آموزشی لحاظ شود؛ اما متاسفانه در دولت قبل این معاونت ایجاد شد اما در این دولت برکنار شد و معاونت غیرمرتبط شکل گرفت.

صبح قزوین : ضرورت حضور طب سنتی در کنار طب کلاسیک چیست؟
دکتر علیخانی: هم اکنون ما نیازمند حضور طب کلاسیک و طب سنتی در کنار هم هستیم امروز که ما بیشتر داروها را از خارج وارد می‌کنیم چرا نباید از طبیعت و گیاهان کشور خودمان بهره بگیریم؟
یکی از پردرآمدترین شرکت‌های جهان کارخانه‌های دارویی هستند که بیمار را وابسته به خود می‌کنند و ایران ارز زیادی را برای خرید دارو از کشور خارج می‌کند. در صورتی که ما می‌توانستیم با ترویج گیاهان دارویی علاوه بر کاهش مصرف داروهای شیمیایی زمینه صادرات آنها را فراهم کنیم.

صبح قزوین : در حوزه کاری خود الگوی خاصی دارید؟
دکتر علیخانی: در دوران علوم پایه دانشگاه برخی از اساتید برای ما الگوی اخلاقی و علمی خوبی بودند و در دوره بالینی نیز همین طور بود اما فرد خاصی را به عنوان الگو در زندگی مدنظر ندارم.

صبح قزوین : فعالیت جانبی شما در کنار طبابت چیست؟
دکتر علیخانی: از دوران دانشجویی ما فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی داشتیم و پس از فارغ التحصیلی نیز این روند ادامه داشت. طی 4 سال اخیر موسسه مردم نهاد با نام " نسیم عفاف"در حوزه تحکیم خانواده راه اندازی کردیم و مباحث همسرداری، تربیت فرزند و افزایش جمعیت و طب سنتی مورد آموزش برای خانواده‌ها قرار می‌گیرد.

صبح قزوین : شنیده‌ایم فرزند شهید هستید درباره پدر شهید خود بگویید؟
دکتر علیخانی: پدر من سال 64 که من 11 ساله بودم در منطقه فاو در اروندرود به شهادت رسید وی کارگر فنی کارخانه بودند و از طریق بسیج داوطلبانه به جبه رفت و شهادتش فقدان بزرگی در زندگی من بود.
شهادت پدرم روی دیدگاه‌های انقلابی من تاثیر زیادی داشت و خیلی از مباحث اعتقادی را در خودم تقویت کردم و همیشه سعی کردم باعث افتخار پدرم باشم.

صبح قزوین : یک جمله کوتاه درباره کلمات زیر بگویید؟
دکتر علیخانی:
اخلاق پزشکی: از ضروریات رشته پزشکی است
پزشکان جهادی: ایثارگران رشته پزشکی
بیمار: فردی که مورد عنایت خاص خداست
جوانی: فرصت طلایی رشد و بالندگی
زندگی: یگانه فرصتی که با آن می‌توان به خدا رسید
مرگ: پل رسیدن به خدا

صبح قزوین : چه خاطره‌ای از دوران طبابت خود دارید؟
دکتر علیخانی: چند سال پیش در بیمارستان شهید رجایی ساعت 5 صبح تنها کشیک بودم و در اورژانس مطالعه می‌کردم که درب اتاق باز شد و خانمی آرایش کرده که لباس مجلل عروسی به تن داشت داخل شد سر و روی وی خونی بود و چهره وحشتناکی پیدا کرده بود.
بعد از درمان متوجه شدم این خانم در مسیر رفتن به عروسی تصادف می‌کند و وسط سر وی سوراخی ایجاد شده بود و مرتب خون بیرون می‌ریخت که ما بخیه زدیم.
انتهای پیام/2002