صبح قزوین؛
خوابگاه های دانشجویی یا به قول امروزی ها به زبان مدرن تر، خانه دانشجویی از نازل ترین امکاناتی است که برای دانشجویان غیربومی در نظر گرفته می‌شود و همیشه کوله باری از مشکلات را با خود به همراه داشته است.
همان سرپناه دوران دانشجویی که اگر سجایای اخلاقی و امکاناتش را نشنیده باشید؛ قضیه ی آوازی می‌شود که از دور خوش بودنش برای شادی های کاذب برخی دانشجویانی که در غیر شهر محل زندگی خود قبول شده و با امید یافتن استقلال و کسب تجربه زندگی وارد آن می شوند کاملا صدق می‌کند.
طبق آمار صندوق رفاه دانشجویان، ۲۰۶ هزار دانشجو در یک هزار و ۱۷۴ ساختمان خوابگاهی ساکن هستند؛ خوابگاههای ملکی متعلق به وزارت علوم، خوابگاههای استیجاری و خوابگاههای خودگردان.
طبق گزارشاتی که از خبرنگاران پایگاه تحلیلی خبری صبح قزوین منتشر شده می توان گفت؛ متاسفانه ساختار و مناسبات حاکم بر خوابگاه های دانشجویی به عنوان مکانی که پذیرای حدود ۲۰۰ هزار جوان در حال تحصیل و به شدت آسیب پذیر است، یک عامل مؤثر در انحراف ذهنی دانشجویان محسوب می شود .
دلیل این مدعا نیز مواضع تحلیلی و آمارهای برخی مقام های مسئول است که به عنوان نمونه تایید می‌کنند افسردگی، مصرف مواد مخدر و اقدام به خودکشی در خوابگاه های دانشجویی رو به ازدیاد است.
به این ترتیب می‌توان گفت فضای محدود خوابگاه های دانشجویی و کمبود امکانات مناسب در این اماکن، علاوه بر سلب آرامش و تفکر از دانشجو، او را به عنوان قشر مؤثر در تحولات و حیات کشور، به سوی رفتارهای حاشیه ای و ناهنجار سوق می‌دهد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست های فرهنگی – اجتماعی بهینه سازی وضع خوابگاه های دانشجویان کشور را به تصویب رساند.
این سیاست ها از پنج مؤلفه: برنامه های فرهنگی – اجتماعی، مدیریت و نظارت، اقتصاد، خدمات و رفاه و توسعه خوابگاه ها تشکیل شده است.
در این نوشتار قصد نداریم با نگاهی منفی و غیرمنصفانه به این پنج مولفه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره وضع خوابگاه های کشور بپردازیم؛ بلکه آنچه در ادامه ذکر می‌شود موارد کاملا محسوسی است که همه به نحوی آنها را شنیده ایم و یا به دلیل غفلت و یا دلایل دیگر خود را به نشنیدنی زده ایم که معضلاتش گریبانگیر فرزندان همین مرزو بوم شده است.
خوابگاه های دانشجویی؟ تهدید یا فرصت؟ سال هاست که فقط در زبان نوشتاری و گفتاری کارشناسان و مدیران دلسوز و مسئول از این سخنان شنیده ایم؛ ولی برنامه ریزی صحیح و کاربردی که بتواند به حل معضل منجر شود مشاهده نشده است.
کاملا به جا خواهد بود که بگوییم خوابگاه های دانشجویی امروزه خانه هایی هستند که چندان امن نیست!
این مسئله کاملا بدیهی است که دانشجویان در گزارشات تهیه شده از خوابگاه های استان بیشتر تمرکزشان بر روی امکانات رفاهی باشد که برایشان فراهم نیست؛ همان مسئله ای که مسئولان خوابگاه خود معترفند که عمده ترین مشکل خوابگاههای دانشجویی را قدیم ساخت بودن اکثر خوابگاههاست و می‌گویند ساختمانها به علت فرسوده شدن نیاز مبرم به نوسازی دارند.
این تفکر اشتباهی است که خوابگاه را تنها محل خواب دانشجو بدانیم و باید تسهیلات و امکاناتی را برای مطالعه، ورزش و تفریحات سالم دانشجو مهیا کرد.
این در حالی است که خوابگاهها از نظر فراهم بودن ضروری ترین امکانات یعنی سالن مطالعه و نمازخانه ضعیف عمل کرده اند.
آما آیا این امری عاقلانه است که فقط تمرکز ما بر روی امکانات رفاهی که البته جزئی از زندگی خوابگاهی است باشد؟
یک دانشجوی طالب علم در محیطی با امکانات کم بهتر می تواند درس بخواند یا در محیطی ضد فرهنگی که با مبانی دینی و اخلاقی او سنخیت نداسته و او را در معرض انواع ابتلائات قرار می‌دهد؟
محلی که بیشتر پذیرای دانشجویانی از فرهنگ های مختلف از سراسر کشور است و باید در کنار هم از این فرصت 4 تا 5 ساله بهره ببرند برای رشد فکری و اجتماعی خود؛ تبدیل به محلی برای از دست رفتن اصالت و خواستگاه یک دختر و پسر مسلمان شده است.
یکی از کارشناسان تربیتی معتقد است:
"دانشجویی که از خانه و خانواده جدا شده و به شهر دیگری می رود در قدم اول باید استقلال را بیاموزد و حضور در خوابگاه این فرصت را در اختیار او قرار می دهد که زندگی مستقل و به دور از پدر و مادر را تجربه کند.
زندگی در خوابگاه و قرار گرفتن در کنار افراد با فرهنگ ها و دیدگاه های گوناگون باعث افزایش هوش هیجانی و هوش فرهنگی افراد خواهد شد.
هوش فرهنگی، یک هوش اکتسابی است که بدون قرار گرفتن در محیط، امکان رشد آن وجود ندارد و یکی از بهترین محیط هایی که می تواند سبب افزایش این هوش شود، خوابگاه است.
دانشجویی که در خوابگاه زندگی می کند به رشد اجتماعی و انعطاف پذیری بیشتر می رسد و قدرت سازگاری او افزایش می یابد.
برخی دانشجویان، بخوبی این مهارت را نیاموخته و استقلال نیافته اند به همین دلیل ممکن است سطح انتظارات آنها از دوستان شان بالا باشد و این انتظارات نادیده گرفته شود که باعث سرخوردگی و آسیب دیدن این دانشجویان خواهد شد.
مشکل دیگری که ممکن است پیش بیاید این که ممکن است دانشجو اعتماد به نفس لازم را برای رد کردن برخی تقاضاها نداشته باشد و از این جهت مورد سوء استفاده های رفتاری و شخصیتی قرار گیرد.
گرایش به برخی آسیب های اجتماعی به ویژه در دانشجویانی که تجربه کمتری از زندگی، در یک محیط اجتماعی دارند، می‌تواند زندگی دانشجو را برای همیشه تغییر دهد.
به همین دلیل، مسئولان فرهنگی دانشگاه ها باید همواره بر این مسائل نظارت داشته باشند و ارتباطات موثر و قوی چه به صورت رسمی و چه غیر رسمی با دانشجویان برقرار کنند تا برخی از این آسیب ها کاهش یابد.
البته نقش استادان نیز نباید در این میان نادیده گرفته شود، آموزش و آگاهی دادن به استادان برای برقراری رابطه موثر با دانشجو می‌تواند یکی از عوامل بازدارنده دانشجویان در گرایش به آسیب های اجتماعی و خوابگاهی باشد.
استفاده از امکانات ورزشی و تفریحی خوابگاه ها، استفاده از کتابخانه و سایت دانشگاه، شرکت در کارها و فعالیت های فوق برنامه با سایر دوستان و حضور در محیط ها و جمع های تحت نظر دانشگاه ها که امنیت آنها تامین شده، می تواند دلتنگی های دوری از خانواده را کاهش دهد و افسردگی و ناراحتی های آنها را از بین ببرد.
به همین دلیل به دانشجویان توصیه می کنم زندگی در خوابگاه را به مثابه یک فرصت ببینند و از آن نهایت بهره را ببرند تا همیشه خاطرات خوشی از این سال ها در یاد داشته باشند."
با بررسی های که طی گزارشاتی از طریق خبرنگاران صبح قزوین تهیه شده گویای این مطلب است که با اینکه مسئولین خوابگاه ها بر نظارت کافی و دقیق خود تاکید دارند اما وجود مشکلات اخلاقی و اسفناک این مکان‌ها بازگوی این مطلب است که نه تنها نظارت بر این مکان‌ها وجود ندارد؛ بلکه خوابگاه های دانشجویی به مکان‌هایی برای ترویج بی حیایی، بدحجابی و بداخلاقی‌های خاصی تبدیل شده است.
اگر وضعیت خوابگاه های کشور را بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که دراین خوابگاه ها به دلیل وجود اینترنت‌های پرسرعت؛ دانلود فیلم‌های غیراخلاقی و عکس‌های مبتذل به شدت رواج یافته، همچنین تبادل مواد مخدر و cdهای با مضمون‌های غیراخلاقی گسترش یافته است.
در برخی از این خوابگاه ها به ویژه خوابگاههای دختران بداخلاقی‌هایی نظیر همجنس بازی و برهنه شدن دختران در محوطه خوابگاه به وفور مشاهده شده است؛ تا جائی که متخلفین در برخی طبقات این خوابگاهها محدودیت ورود سایر دانشجویان را اعمال کرده و به دانشجویان دیگر اجازه ورود به این مناطق ممنوعه را نمی‌دهند.
همچنین برخی مسئولین خوابگاه ها و ماموران خدماتی و نظافتی هم جرأت ورود به این طبقات را ندارند زیرا با بدترین توهین ها و تهدیدها مواجه می شوند.
علاوه بر این در برخی از خوابگاهها بویژه خوابگاه های دانشگاه های تهران ترویج قومیت گرایی، شیطان پرستی و بهائیت به وضوح دیده شده به طوری که در یکی از دانشگاه های صنعتی تهران ترویج بی خدایی رواج یافته است.
در این زمینه مسئولین فرهنگی باید کار فرهنگی بر زمین مانده خود با جدیت دنیال کند و با طرح های کارشناسی شده راه درمانی برای علاج این معضلات بیندیشند.
در نیم سال گذشته گروهی از کارشناسان دینی با همکاری ناحیه بسیج دانشجویی استان طرحی را برای برنامه های فرهنگی دانشجویان در خوابگاه ها به اجرا گذاشتند؛ اگر این گونه طرح های آموزشی تفریحی به جد دنبال شود مطمئنا بسیاری از این گره های ایجاد شده باز خواهد شد.
باید با بهره گیری از نیروهای کارآمد درعرصه فعالیت های فرهنگی، تقویت کادر فرهنگی، شناسایی ظرفیت ها و توانمندی های دانشجویان و بهره گیری از آنها جهت بهینه سازی وضعیت فرهنگی ـ اجتماعی محیط های دانشگاهی و خوابگاهی استفاده کرد.
همچنین تخصیص بودجه و منابع مالی لازم جهت تامین اوقات فراغت دانشجویان، گسترش امکانات و تجهیزات فرهنگی خوابگاه ها در اوقات فراغت دانشجویان و هماهنگی میان امور خوابگاه ها و دستگاه های مربوط جهت اختصاص پارک ها و مراکز تفریحی نیز می¬تواند در کاهش آسیب ها و تهدیدهای موجود در خوابگاه ها موثر باشد.
در پایان آنچه لازم به ذکر است، تذکر این مطلب می‌باشد که در حال حاضر باید تلاشی جهادگونه صورت گیرد تا ترازوی سنجش مقبولیت استفاده از فرصت های ظرفیت خوابگاه دانشجویی بر تهدیدهای آن بچربد، تا شاهد آینده ای اسف بار برای جوانان خود نباشیم.
انتهای پیام/2002/خ
دیدگاه ها