علی رشید شمخال، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی
صبح قزوین ، اظهار کرد: هر کالا دارای عرضه و تقاضاست، آن چیزی که در نهایت قیمت یک کالا را مشخص میکند، میزان عرضه و تقاضای آن کالاست، بنابراین نرخ ارز از تلاقی میزان عرضه و تقاضای ارز مشخص میشود.
وی ادامه داد: اگر ارز از تقاضای زیاد و عرضه کم برخوردار باشد، قیمت ارز بالا خواهد رفت و برعکس آن نیز صادق است.
شمخال گفت: عرضه ارزها با ماهیتهای متفاوت رخ میدهد؛ پارامترهای گستردهای مشخص کننده عرضه و تقاضا است که مجموعه این عوامل باعث مشخص شدن نرخ ارز میشود.
وی در مورد شرایط نرخ ارز گفت: عوامل متعددی روی تغییر نرخ ارز تاثیر میگذارند، اگر در داخل کشور قیمت کالاها افزایش پیدا کند، قدرت خرید کاهش مییابد؛ از عوامل تاثیر گذار روی این امر میتوان به انتظارات، تورمهای متفاوت اشاره کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قزوین تصریح کرد: دولتها به شیوه خود در عرضه ارز اعمال نظر کرده تا آن را ارزان نگاه دارند. ثبات نرخ ارز از جهتی ویژگی مطلوبی برای اقتصاد به شمار میرود یعنی اگر اقتصاد نرخ ارز دائما در حال تلاطم باشد بسیاری مشکلات از جمله تجارت بینالملل، برنامهریزی برای تولید و حتی مصرف در برخی کالاها خود به خود بر روی این امر تاثیر میگذارد.
وی اضافه کرد: بنابراین عوامل زیادی در نرخ ارز تاثیرگذار هستند، افزایش نرخ ارز اتفاق خوبی برای ما به شمار نمیرود چون تبعاتی از قبیل رفاه برای مصرف کنندگان، گران شدن نهادههای تولید برای تولیدکنندگان را به همراه دارد.
تولید برای کالاهای صادراتی گام مثبت تلقی میشود این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: همانطور که در سالهای 90 و 91 شاهد سقوط ارزش ریال بودیم و این امر به دلیل شدت تحریمها و نخریدن نفت ما بود، این عمل سبب کاهش تقاضا برای ریال شد و صدمات بسیار جدی به بدنه اقتصاد ما وارد کرد بنابراین نکته مورد توجه این است که اگر نرخ ارز به صورت تصنعی تثبت شود، هزینههای خود را در بلندمدت نشان میدهد.
وی در پاسخ به اینکه در ایران نرخ ارز توسط چه کسانی تعیین میشود، گفت: در اغلب کشورها مرجعی که تعیین کنده نرخ ارز باشد، وجود ندارد اما در ایران بانک مرکزی کنترل کننده نرخ ارز است نه اینکه بتواند تعیین کننده نرخ ارز باشد، نرخ ارز براساس مکانیزمهای عرضه و تقاضا تعیین میشود، هرچند که عرضه کننده عمده ارز در بازار عرضه کشور ما کماکان بانک مرکزی است.
شمخال ابراز کرد: نرخ ارز به دو قسمت آزاد و دولتی تقسیم میشود که دوگانگی این امر، زمینه رانت و فساد در اقتصاد را ایجاد میکند و دولتمردان ما در دورههای مختلف تلاش کردند که از سیاست چند نرخی بودن ارز که خودبه خود زمینه رانت اقتصادی را ایجاد میکند، جلوگیری کنند.
وی گفت: وقتی فاصله نرخ ارز مبادلاتی و نرخ ارز آزاد زیاد شود، رانت حاصل قابل توجه خواهد بود و دغدغه مبارزه با رانت خواری باعث میشود تا دولت نرخ ارز مبادلهای را افزایش دهد.
شمخال یادآور شد: هر چه دولت نرخ ارز مبادلهای را افزایش دهد، صادرکنندگان انگیزه بیشتری خواهند داشت تا درآمد ارزی خود را درست اظهار کرده و از طریق شبکه رسمی درآمد خود را جابهجا کنند بنابراین اگر عرضه ارز رسمی افزایش نیابد حداقل کاهش را ندارد و دلیلی برای افزایش نرخ ارز در بازار آزاد وجود ندارد.
وی با بیان اینکه تولید میتواند برای کالاهای صادراتی مثبت باشد، بیان کرد: یعنی زمانیکه ارز خارجی گران و قیمت ارز داخلی کاهش یابد قدرت خرید متقاضیان خارجی برای کالاهای داخلی افزایش پیدا میکند، بسیاری از کشورها از این موضوع تحت عنوان جنگ ارزی سود میبرند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: کشور چین از این موضوع استفاده کرد و سالیان متمادی با پایین نگه داشتن نرخ ارز خود سبب ارزان تمام شدن کالاهای خود شد؛ در نتیجه توانست سهم بازار و تولید خود را گسترش دهد و زمینه اشتغال برای اتباع خود را ایجاد کند، تمامی این عوامل موجب گسترش بسط و روی پا ماندن اقتصاد چین شد.
وی اظهار کرد: افزایش نرخ ارز باعث میشود که کالاهای ما برای خارجیها ارزان شود و زمینه صادرات افزایش یابد اما این منوط به داشتن توان و امکان تولید در مقیاس و کیفیتی کردن صادرات است.
دیدگاه ها