صبح قزوین ؛---- علی تقوایی.
درآمدزایی قزوین در روزگار ورشکستگی سایر استان‌ها
استان قزوین یکی از ثروتمندترین استان‌های ایران است که از حیث تولید درآمد ملی در ردیف 10 استان برتر کشور است. همچنین در برخی از شاخصه‌ها نیز در ردیف 5 استان برتر قرار دارد. برهمین اساس طی سال 94 در شاخص تولید درآمدهای جاری، قزوین در کنار استان‌های پهناوری چون اصفهان، فارس، خراسان رضوی، خوزستان و استثنائاً استان بوشهر قرار گرفت.
این رتبه ممتاز در شرایطی برای استان کسب می‌شود که گذشته از وسعت بسیار اندک قزوین در برابر استان‌های فوق الذکر- قزوین کمتر از یک درصد از خاک ایران را اشغال کرده است- این خطه اقتصاد خود و کشور را بدون منابع نفت و گاز تامین می‌کند. حال آنکه خوزستان و بوشهر دربردارنده غنی‌ترین میدان‌های نفتی و گازی جهان هستند با این حال از حیث تولید درآمدهای ملی، قزوین در ردیف 10 استان برتر کشور و نیز استان‌های پهناور قرار گرفته است.
از سویی این استان کم وسعت، چهار برابر وسعت خاکی خود یعنی بیش از 5 درصد از تولیدات کشاورزی کشور و باز هم 22 برابر وسعت خاکی خود، یعنی 23 درصد از کلیه محصولات کشاورزی و باغی تهران را تامین می‌کند که از این نظر استان قزوین بزرگترین تامین کننده مواد غذایی ارگانیک پایتخت است.
این ویژگی استثنائی قزوین در شرایطی رقم می‌خورد که متأسفانه سال‌هاست که بسیاری از ترازهای اقتصادی و کشاورزی در استان‌های پهناوری چون: سمنان، کرمان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان منفی است و این منفی بودن بدان معناست که بنا به شرایط و دلایل مختلفی این استان‌ها قادر به تولید درآمدهای مورد نیاز برای خزانه ملی نیستند و بیش تر مصرف کننده این درآمدها هستند.
از سویی نیز اوضاع در استان‌های محروم و کم وسعتی چون ایلام، چهارمحال بختیاری، کردستان، خراسان شمالی و لرستان بنا به دلایل مشابهی وخیم تر از استان‌های پهناور فوق الذکر است.
تحریم‌های نفتی 4 سال اخیر و ضرباتی که به استان‌های نفتی کشور وارد آمد نیز مزیدی بر ناکارآمدی اقتصادی استان‌های کشور علی رغم همه توانمندی‌های این مناطق شده است.
بنابراین کشور از حیث برخورداری از درآمدهای استانی عملا چند سالی است که توسط چند استان معدود در حال اداره شدن است که یقینا استان تهران با جمعیت غیررسمی بالغ بر 16 میلیون نفر و اختصاص 50 درصد از بودجه کل کشور به خود، اولین استانی است که از میان استان‌ها درآمدزای ایران حذف می‌شود.
در این بین استان‌هایی چون: اصفهان، آذربایجان شرقی، مازندران، فارس، قزوین، گیلان، زنجان و اردبیل، خراسان رضوی، کرمانشاه و تا حدودی بوشهر تنها استان‌های کشور بودند که طی 4 سال اخیر درآمدهای قابل توجهی را برای خزانه ملی تولید کرده‌اند.
از این میان قرار گرفتن نام قزوین در میان استان‌هایی که برای خزانه ملی و استان‌های محروم و کم درآمد کشور درآمدزایی کرده اند، افتخار بی بدیلی برای این خطه محسوب می‌شود که هر قزوینی باید نسبت به این دستاورد احساس افتخار داشته باشد و مسئولین قزوینی نیز در جهت تحکیم این امتیار و همبستگی ملی در قزوین بکوشند.
به ویژه آنکه این دستاورد ارزشمند در شرایطی برای این استان کسب می‌شود که قزوین کم وسعت ترین و کم جمعیت ترین استان درآمدزای کشور است از سویی نیز استان با چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و طبیعی وحشتناکی دست به گریبان است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
قزوین چهارمین استان پرخطر از نظر مخاطرات طبیعی محتمل و به وقوع پیوسته، اولین استان معین دو استان پرخطر تهران و البرز، دهمین استان میزبان اتباع افغانی، هفتمین استان بحرانی کشور در زمینه آب و هشتمین استان آلوده کشور از نظر سوخت مصرف شده و آلودگی تولید شده در نیروگاه‌ها و صنایع مستقر در آن است.
ته جدول بودجه جایگاه استان قزوین
استان قزوین با این نقش بی نظیر در درآمدزایی ملی و این تهدیدات خطیر طی بیش از دو دهه‌ای که از استان شدنش می‌گذرد از نظر برخورداری از بودجه ملی همواره یا آخرین استان کشور بوده و یا جزو سه استان آخر.
موضوع سهم ناچیز قزوین از بودجه سالانه زمانی وخیم تر می‌شود که بدانیم حتی استان‌های تازه تشکیل شده‌ای چون خراسان‌های شمالی و جنوبی نیز بعضا از استان قزوین بودجه بیشتری دریافت کرده‌اند و استان سمنان با جمعیتی کمتر از نیمی از جمعیت استان و نداشتن درآمدهای ملی، بودجه ای بیشتر از بودجه استان درآمدزا و یک میلیون و سیصدهزار نفری قزوین دریافت می‌کند.
از سویی درآمدهای مالیاتی هنگفت قزوین نیز عملا بهره‌ای به ساخت پروژه‌ها و طرح‌های عمرانی در قزوین نمی‌رساند چرا که این درآمدها باید راهی تهران و استان‌های بی درآمد و خرج پروژه‌های این استان‌ها شود که همانگونه که ذکر شد البته برای استان قزوین جای افتخار دارد که معین استانی چون سمنان باشد با این حال نباید هرگز تمام درآمدهای تولید شده در قزوین به ویژه درآمدهای مالیاتی از این استان خارج شود.
این بی عدالتی در شرایطی در حق قزوین رواداشته می‌شود که استانی چون بوشهر با جمعیتی کمتر از قزوین- که تا 10 سال پیش همسایه قزوین در ته جدول بودجه بود- شاهد جهشی بی سابقه در جدول دریافت بودجه‌های ملی است چه اینکه دولتیان در اختصاص بودجه‌های کلان به بوشهر استدلال می‌کنند که این استان دربردارنده منابع هنگفت نفت و گاز است.
در حالی که استان قزوین بجای خام فروشی منابع و ثروتی که به نسل‌های فردای ایران تعلق دارد صنعت، تکنولوژی و محصولات باغی به دنیا عرضه و برای کشور ارزآوری می‌کند اما در عمل برای این استان و شهر چه روی داده است؟ در تمام گستره این استان حتی یک بیمارستان استاندارد هم وجود ندارد، آب قزوین به استان‌های البرز و تهران صادر می‌شود و بیکاری و رکود تمام استان را قبضه کرده است.
بودجه اندک قزوین تحت الشعاع دعواهای جناحی
تجربه سالیان متمادی اختصاص بودجه به استان‌ها نشان می‌دهد که سالانه نمایندگان استان اصفهان با این توجیه که استان و شهرشان درآمدزایی بالایی برای خزانه ملی داشته است، سهم بیشتری از بودجه سالانه کشور را دریافت می‌کنند.
برهمین اساس استان اصفهان پس از استان تهران بیشترین بودجه کشور را به خود اختصاص داده تا جایی که بودجه این استان حتی از استان خراسان رضوی نیز بیش تر بوده است هر چند که در مقام درآمدزایی استان اصفهان پس از استان‌های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و خوزستان قرار دارد.
درست برعکس رویه اصفهانی‌ها در قزوین به جز تلاش مقطعی یکی از نمایندگان مجلس در شهرستان قزوین، هیچ عزم جدی برای رفع این بی عدالتی از حق قزوین مشاهده نمی‌شود و در عوض به اندازه تمام استان‌های پهناوری چون اصفهان و فارس و تبریز در این استان دعواهای جناحی، گروکشی و لاف زنی‌های سیاسی وجود دارد.
در حالی که واقعا مسئله قزوین لاف زدن‌های سیاسی، قیم مآبی و دعواهای جناحی نیست باید به فکر رفع تبعیض بودجه‌ای از حق قزوینی‌هایی بود که کارد بی عدالتی آن با نبود یک بیمارستان استاندارد و نبود حتی یک کارخانه بدون بحران در سراسر استان به استخوان مردم این خطه رسیده است.
اما در یک نگاه واقع بینانه نمی‌توان چندان در این دوره به ارتقای رتبه بودجه‌ای قزوین امیدوار بود چه اینکه نمایندگان مجلس و استاندار نقش اساسی در این زمینه ایفا می‌کنند و از سویی نیز وفاق استانی و استفاده از همه شخصیت‌های متنفذ استان در سطح ملی در احقاق حقوق قزوینی‌ها نقش مهمی دارد و البته فعلا نمی‌توان به قدرت چانه زنی مسئولان و منتخبین استان و نیز تحقق فضای وفاق در این زمینه امیدوار بود.
از سویی دولت تدبیر و امید نیز نشان داده که عملا علاقه چندانی برای رفع مشکلات حاد استان قزوین ندارد و بیشتر قزوین را برای درآمدزایی می‌خواهد و بیرون از این حیطه، مشکلات قزوین اهمیت چندانی برای دولت ندارد چه اگر حل معضل بودجه ناچیز این خطه و همه مشکلات ریز و درشت آن اهمیتی برای دولت داشت دستکم با اختصاص بودجه‌ای بیشتر به این استان شاهد درآمدزایی بیشتری برای کابینه می‌بود.
انتهای پیام/2002
دیدگاه ها