صبح قزوین ؛---- علی تقوایی.
آیا سرنوشت دفتر تحکیم وحدت در انتظار جشنواره فیلم فجر است؟
از زمانی که در سال 1359 جمعی از دانشجویان مسلمان، انقلابی و متدین کشور اتحادیه انجمن‌های اسلامی را تحت عنوان «دفتر تحکیم وحدت» به عنوان یکی از اصیل‌ترین و ریشه دارترین جریانات دخیل در انقلاب تشکیل دادند تا زمانی که «طیف علامه دفتر تحکیم» در نهایت به «انجمن دانشجویان دموکراسی خواه» و البته تعلیق شد، حدود سی و پنچ سال می‌گذرد.
در این سی و پنج سال دفتر تحکیم وحدت که بسیاری از اعضای آن قبل و بعد از انقلاب، توسط نیروهای ساواک و صدام شکنجه و شهید شده بودند، تغییرات بسیاری را تجربه کردند.
تغییراتی که در نهایت منتهی به این نقطه شد که تشکیلاتی که خود روزی یار اصلی انقلاب در دانشگاه‌ها بود، به یکی از جدی‌ترین مخالفان و منتقدان انقلاب و نظام تبدیل شود و در قامت بخش مهمی از بخش رادیکال مخالفان نظام جلوه کند.
اما امروز هم این طیف یعنی مخالفان انقلابی و رادیکال نظام به اشتباه «اعضای انجمن اسلامی» خوانده می‌شوند در حالی که این وجه تسمیه کاملا بی اساس بوده چرا که انجمن اسلامی لفظ بی جانی است که با روح انقلاب اسلامی معنا پیدا می‌کند.
در حالی که آن روح دیگر وجود خارجی ندارد ولی ما در عین غفلت از این استحاله معنایی، جدی ترین مخالفان انقلاب را اعضای انجمن اسلامی می‌خوانیم!
انجمن اسلامی و سرنوشت این تشکیلات دانشجویی یکی از بهترین نمونه‌های استحاله برخی از مراکز، نهادها، شعائر و تشکیلات برخواسته از متن انقلاب است استحاله‌ای که پس از بی تفاوتی نسبت به انقلاب به جریان ضد آن تبدیل شده است.
در حالی که نهادها و تشکیلات برخواسته از انقلاب اگر هم تندروی و احساسات در عملکرد داشتند، نیازمند عقلانیت و منطق بودند نه استحاله و ضدیت با انقلاب.
در هر حال سرنوشت تحکیم وحدت برای تعداد دیگری از نهادها، تشکیلات و شعائر انقلاب نیز روی داد که در بین جشنواره فجر و به طور اخص جشنواره فیلم فجر یکی دیگر از شعائر انقلاب بود که بعدها به جای پیمودن مسیر عقلانیت، گام در مسیر استحاله از روح انقلاب گذاشت.
استحاله جشنواره فیلم فجر از بستر انقلاب اسلامی
مجموعه جشنواره‌های فجر از اوایل دهه 60 در بخش‌های مختلف شعر، موسیقی، تئاتر و از همه قدیمی‌تر در سال 61 در زمینه سینما متولد شد که هدف از برگزاری همه آنها باورکردن هنر برخواسته از متن انقلاب اسلامی بود.
هنری که می‌بایست به ویژه در بخش سینما در برابر «چاقوکش‌ها» و «کلاه مخملی‌های» قبل از انقلاب بایستد و الگوهای تازه‌ای برای زیستن و اندیشیدن ایران بعد از انقلاب اسلامی عرضه کند چرا که شاه و تیم فرهنگی دربار به خوبی دریافته بودند که می‌توانند با سرگرم کردن مردم به «سینمای فردینی» انگ کودتایی بودن خود را از اذهان ایرانیان پاک کنند و به اصطلاح آدرس غلط به آنها بدهند.
بنابراین انقلاب نیاز داشت تا سریعا همانگونه که در بُعد سیاسی خود را بازتولید و بازسازی کرده بود در بخش فرهنگی و سینمایی نیز خود را بازسازی کند.
برهمین اساس جشنواره فیلم فجر و سایر رشته‌های فجر متولد می‌شوند و اکنون از این تولد سی و پنج سال می‌گذرد اما جای این سئوال مطرح است که دستاوردهای جشنواره پر خرج و پرسروصدای فیلم فجر طی این سه دهه و به طور اخص طی سال‌های اخیر برای هنر انقلاب و هنر ملی کشور چه بوده است؟
جشنواره فیلم فجر حوصله انقلاب را ندارد
خروجی دهه فجر به ویژه طی سالیان اخیر نشان می‌دهد این جشنواره، جهانی متمایز با جهان انقلاب را تجربه می‌کند.
تربیت، بزرگنمایی و تشویق کارگردانان و بازیگرانی که نه تنها هیچ تناسبی با سینمای انقلاب ندارند که در بسیاری از مقاطع در برابر انقلاب نیز ایستاده بودند چگونه با فلسفه برگزاری جشنواره فیلم فجر قابل جمع است؟
شاید در اولین قضاوت در رابطه با این حکم اذهان اهالی سینما متوجه تشویق و تکریم شخصیت‌هایی «مسعود کیمیایی»، «سعید راد»، «بهروز وثوقی» و «ناصر تقوایی» در ادوار جشنواره فیلم فجر شود اما نباید فراموش کنیم که فراتر از این موارد، حتی شخصیت‌هایی چون «جعفر پناهی»، «بهمن قبادی» و «رسول اف» که در ضدیت با نظام در حالی فیلم‌سازی بوده و هستند هم تربیت شده و دست پرورده همین جشنواره فیلم فجر بودند.
اما مشکل بزرگ جشنواره فجر در حضور و فعالیت چهره‌هایی که تناسبی با انقلاب ندارند، نیست بلکه مشکل بزرگ این جشنوراه این است که نمی‌تواند میان جشنواره فیلم بودن و جشنواره هنر انقلاب بودن دست به همساززنی بزند و همواره یا محتوازده شعاری است و یا فرم گرایی نازل.
سرگردان میان فرم و محتوازدگی
همین مسئله مشکل دیرینه جشنواره فیلم فجر بوده و هست چنانکه در دوره اصلاحات جشنواره تبدیل به یک جشنواره صرفا سینمایی با جنبه های فنی بسیار ضعیف شد که تناسبی با انقلاب نداشت و در دولت مهرورز نیز با حضور چهرهایی چون «حسن عباسی» در راس هیئت داروان، هیئت انتخاب، هیئت نظارت، هیئت اجرایی و سایر هیئت‌های ریز و درشت جشنواره، عملا جنبه فنی و سینمایی فجر سقوط و نزول بی سابقه‌ای را تجربه کرد و تبدیل به جشنواره‌ای شعارزده شد.
(1).jpg)
در حالی که سینمای انقلاب همانگونه که نیازمند انتقال مفاهیم و آرمان‌های انقلاب است نیازمند فرم و استاندارهای فنی قوی نیز هست که عملا این جنبه در دو دولت احمدی نژاد کاملا نادیده گرفته شد تا در نهایت در دولت تدبیر و امید نیز جشنواره فجر همان استاندارهای فرمی و محتوایی حداقلی را هم از دست بدهد با بی حوصلگی هرچه تمامتر سی و چهارمین دوره خود را پشت سر بگذارد.
اما همه این موارد یک روی سکه جشنواره فیلم فجر است چنانکه بسیاری از هنرمندان متعهد انقلاب نیز در همین جشنواره به مجامع ملی و بین المللی معرفی شدند که این رویداد ثمر فجر بودن این جشنواره است.
در هر حال امروز فجر بودن این جشنواره سینمایی در حال فراموشی و تبدیل شدن به تشریفاتی است که به دلیل پرخرج و ارزشی بودن دولت تدبیر و امید مایل است هر چه زودتر از شر آن خلاص شود اما گذشته از این معایت شاید بتوان روزی با بازبینی معیارهای ارزشی و جمع کردن آنها با عقلانیت و فرم‌های قوی سینمایی شاهد برگزاری جشنواره‌ای سطح بالا به لحاظ فنی و عمیق به لحاظ برخورداری از محتوای مد نظر هنر انقلاب اسلامی بود.
انتهای پیام/2002
دیدگاه ها