فرهنگ کتابخوانی زیر سایه کتابخانه‌های فعال شهر

به گزارش خبرنگار فرهنگی  صبح قزوین _سعیده خدادادبیگی
 کیفیت و چگونگی مراجعه مردم استان به کتابخانه‌های شهر، بیشتر از اینکه جنبه فرهنگی داشته باشد جنبه اجتماعی پیدا کرده اما در کل نمی‌توان برهه زمانی خاصی را به عنوان نقطه اوج مطالعه در قزوین معرفی کرد و این آمار برای استان قزوین که 5/2 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد آمار نسبتا خوبی است.
زمانی که به طور متوسط در ایران به سرانه مطالعه اختصاص می‌یابد عموما 5 دقیقه و حتی کمتر در روز است. استان قزوین با سرانه مطالعه 16 دقیقه در روز از آمار مطلوبتری برخوردار است که البته بیشینه این مطالعه به فصل درسی دانشجویان و دانش آموزان مربوط می‌شود در حالی که این آمار در برخی استان‌ها تا 10 درصد برآورد شده که آمار چندان مطلوبی نیست.

قیمت بالای کتاب عامل روی آوردن مردم به عضویت در کتابخانه‌ها

متاسفانه در دوره های گذشته، مسئولین کتابخانه‌ها و نمایندگان آنها در استان قزوین توجه چندانی به سطح مطالعه مردم، انتشار متون مکتوب و حمایت از ناشران نداشته‌اند به همین دلیل بسیاری از کتابها با قیمت بالا عرضه می‌شوند که مردم توان خرید آنها را نداشته و ترجیح می‌دهند بجای خرید کتاب از نسخه پی دی اف آن استفاده کنند و یا به عضویت کتابخانه‌ها دربیایند.
معمولا قشر خاصی از مردم استان که معمولا از سطح رفاه بهتری برخوردارند و نیاز مبرمی به کتب درسی و غیره دارند کتاب می‌خرند و اکثریت قشر فرهنگی و فرهنگ دوست بودجه چندانی برای تهیه کتاب‌های مورد نظر خود ندارند از این رو اقبال این افراد برای عضویت در کتابخانه‌ها بیشتر است.
در دولت گذشته و دولت کنونی وام تخصیص یافته به کتابخانه‌ها قطع شد و این نهادها در اداره خود با مشکلات عدیده‌ای روبرو شدند در نتیجه به دلیل عدم اداره مطلوب برخی کتابخانه‌های استان، تمایل مردم به عضویت در کتابخانه‌ها تا حدودی کاهش یافت.

عضویت 57 هزار نفر در 52 کتابخانه استان قزوین

در حال حاضر طی 6 ماهه نخست سال 94، تعداد کتابخانه‌های استان قزوین به 52 باب رسیده و 57 هزار نفر در سطح استان در کتابخانه‌ها عضویت دارند که از این تعداد 16 هزار نفر زیر 15 سال هستند و کودک و نوجوان محسوب می‎‌شوند.
تعداد 30 باب از کتابخانه‌های سطح استان نهادی هستند و مالکیت آنها بر عهده مدیر کل کتابخانه‌های استان قزوین است همچنین تعداد 22 باب مشارکتی است و تحت مدیریت و مالکیت مجموعه‌های دیگر قرار دارد و اداره کل کتابخانه‌ها صرفا به لحاظ فنی و محتوایی از آنها حمایت می‌کند.

زیر بنای مطالعاتی؛ به ازای هر 100 نفر 3 متر

سرانه فضایی که در سطح استان به احداث کتابخانه‌ها اختصاص می‌یابد بر حسب فضای مطالعه است و در این مورد زیربنا ملاک قرار می‌گیرد. استاندارد کشوری به ازای هر 100 نفر 8 متر است که متاسفانه در استان قزوین این میزان 3 متر بوده و با استاندارد کشوری فاصله معناداری دارد.
در حال حاضر 28 هزار متر مربع زیربنای کتابخانه‌ای در استان قزوین وجود دارد که باید حداقل 4 برابر رشد پیدا کند تا به استاندارد کشوری نزدیک شود و حداقل در چشم انداز مطلوب شاخص‌های کشوری به 100 هزار متر مربع برسد.
در جامعه مطالعاتی کنونی استان، فضاهای مربوطه بسیار پراکنده است و تناسبی با حجم جمعیت ندارد. در واقع جمعیت حاضر فاقد فضای مطالعاتی و کتابخانه است که جای تامل دارد؛ با این ضعف موجود، زمینه برای عضویت افراد یک منطقه فراهم نمی‌شود که البته در استان قزوین آمارها از تناسب عضویت با فضای کتابخانه‌ای حکایت دارد.

1050 نفر، میانگین عضویت در کتابخانه‌های استان قزوین

تحلیل‌های آماری نشان می‌دهد بر اسا عضویت 57 هزار نفر در 52 باب کتابخانه، میانگین عضویت در کتابخانه‌های استان به 1050 نفر در هر کتابخانه می‌رسد که از این منظر استان قزوین بین 3 استان برتر کشور قرار دارد اما نسبت به تعداد کتابخانه‌ها در رتبه 29 کشوری جای گرفته است و این از تمایل مردم به عضویت در کتابخانه‌ها حکایت دارد منتها زیر ساخت آن وجود نداشته و متولیان امر در این کاهش فضا مقصر هستند.
در مهر ماه سال جاری، برنامه‌ای 5 ساله تدوین و تصویب شد که در آن تمهیداتی برای بهبود عضویت، رشد فضا و تامین منابع اندیشیده شده و در قالب یک سند مصوب شده است. بر اساس همین برنامه، تعداد کتابخانه‌ها طی یکسال آینده جهشی 20 درصدی خواهد داشت.
حال هر چه بین مسئولین امر همگرایی و هم افزایی وجود داشته باشد خلاها پر خواهد شد و نتایج موثری در راستای تحقق چشم انداز برنامه ریزی شده به دست خواهد آمد. هدف گذاری‌ها در این طرح مبتنی بر واقعیت موجود است و تلاش شده در آن با درنظر گرفتن تراکم و اولویت بندی از نگاه آرمانی و ایده آل نگر پرهیز شود.

نیاز به 4 میلیون جلد کتاب به ازای 350 هزار نفر عضو

در راستای همین طرح، احداث کتابخانه در شهر اقبالیه با 60 هزار نفر، بیدستان، شهر نرجه در شهرستان تاکستان، شهر سگزآباد در شهرستان بوئین زهرا شهر خاکعلی در آبیک و ... از اولویت برخوردارند زیرا با تراکم جمعیت بالا به داشتن کتابخانه نیازمند هستند. این پروژه ها در لیست پروژه‌های عمرانی سال 94 قرار گرفته و به آنها اعتبار اختصاص پیدا کرده است.
و در آخر طبق چشم انداز 1404 قرار است 35 درصد از مردم به کتاب خوان حرفه‌ای تبدیل شوند که در این امر تامین منابع، عضو و زیربنا حرف اول را می‌زند. بر اساس همین چشم انداز باید به ازای هر نفر 4 جلد کتاب در کتابخانه‌های استان موجود باشد و منابع هم از 800 هزار جلد به 4 میلیون جلد برسد؛ همچنین 350 هزار نفر نیز در این کتابخانه ها عضو شوند.
انتهای پیام/6001