حفظ برخی بناهای تاریخی در گرو همکاری موثر میراث فرهنگی و اوقاف است

قزوین به عنوان یکی از استان‌های همجوار پایتخت، منبعی غنی از جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی را در خود جای داده که حتی گاهی از نظر ساکنان این شهر کهن نیز دور مانده است؛ در همین راستا پایگاه خبری تحلیلی صبح قزوین در نظر دارد طی هفته‌های آتی مرتبا به معرفی این شگفتی‌های طبیعی و باستانی بپردازد.
پوریا یونسی، کارشناس معماری و راهنمای گردشگری استان در گفت‌وگویی با خبرنگار فرهنگ و هنر  صبح قزوین ، به معرفی امامزاده‌ها و بقاع متبرکه استان پرداخت.
قزوین چهارمین شهر مذهبی ایران است که تعداد زیادی امامزاده و بقاع متبرکه را در خود جای داده، وجود امامزاده حسین(ع) یکی از فرزندان امام رضا(ع) و بقعه چهار انبیاء به عنوان اصلی‌‌ترین شاخصه‌های مذهبی استان محسوب می‌شوند.
گرچه اکثر آثار و بناهای موجود شهر قزوین به دوره اسلامی برمی‌گردند اما اندک بناهایی نیز هستند که مربوط به تاریخ قبل از اسلام بوده و بین ادیان مختلف حایز اهمیت می‌باشند و جزء کهن ترین زیارتگاه‌های یهود، مسیحیت و اسلام به شمار می روند.
بقعه چهار انبیاء واقع در خیابان پیغمیریه و در ضلع غربی دولتخانه صفوی قرار دارد و درب اصلی آن نیز به سمت همین خیابان باز می‌شود، نکته جالب توجه این است که بسیاری از مردم بدون اطلاع از دین انبیاء مدفون در این بقعه به زیارت این مکان مقدس می‌روند.
درباره پیامبران مدفون در این بقعه، نظرات و عقاید زیادی وجود دارد اما در میان آنچه به رشته تحریر درآمده می‌توان به کتاب "مینودر" مرحوم گلریز و کتاب آقای دکتر دبیر سیاقی اشاره کرد که دو نظر متفاوت را به این بقعه نسبت داده‌اند و جالب‌تر اینکه نه امام رافعی در کتاب "التدوین" و نه حمدالله مستوفی در دو کتاب "تاریخ گزیده" و "نزهه‌القلوب" به این بقعه اشاره‌ایی نداشته‌اند و حتی در تاریخ نویسی‌ها و تذکرهای فارسی و تازی از ابتدا تا دوره قاجاریه نیز به موردی بر نمی‌خوریم که چنین نکته‌ای را نوشته باشند.
در کتیبه بالای سر درِ مدرسه متصل به بقعه، تاریخ احداث این بنا 1054 ه.ق نوشته شده است. زمانی که شاه عباس دوم، دستور به ساخت این بنا می‌دهد تا مردم بتوانند به زیارت این بزرگواران بیایند، نکته حائز اهمیت در این کتیبه این است که نامی از پیامبران برده نشده و فقظ از این مکان به نام مقام شریف یاد شده است.
پیامبران مدفون در بقعه چهار انبیاء
در کتاب مرحوم گلریز نام پیامبران مقبره چهار انبیا برحسب تذکره مرحوم حاج سید تقی قزوینی چنین آورده شده: سلام، سلوم، سهولی و القیا؛ همچنین در سفرنامه‌های زیادی از جمله مارکوپولو از آن به نیکی و بسیار یاد شده است؛ با توجه به متون به دست آمده پیش از صفویه در هویت این چهار پیامبر از مقبره یهود در شمال شهر قزوین یاد شده، همچنین در وقف نامه‌ایی از شاه سلطان حسین صفوی به تاریخ 1131 ه.ق آمده که دو باغ صفی آباد و سلیمان آباد وقف پیغمبریه و دیگر بقاع متبرکه آن شده است.
این موضوع احتمال اینکه این پیامبران مبلغین دین یهود و از قوم بنی اسراییل در دوران ذکر شده باشند را افزایش می‌دهند که در دوران صفویه مرمت و تجدید بنا گردیده است.
علاوه بر مقبره چهار انبیاء، مقبره امامزاده صالح ابن حسن مجتبی(ع) نیز در این مجموعه می‌باشد که در کنار این پیامبران مدفون است.
در صحن این مجموعه و در سمت غرب آن نیز آرامگاه‌های تنی چند از بزرگان دینی شهر قزوین دیده می‌شود که از جمله آن می‌توان به مقبره شیخ الاسلام حاج میرزا مسعود اشاره کرد که متاسفانه با کم لطفی بسیاری روبرو است.
این بقعه از لحاظ سبک معماری نیز قابل توجه است؛ در معماری این بنا از سبک صفویان استفاده شده است زیرا همانطور که گفته شد در این دوران تجدید بنا شده است؛ در کنار این بقعه مسجد و مدرسه‌ایی ساخته شده که در دوران قاجار هم ساختمان بقعه و هم مدرسه مرمت می‌شود.
این بنا همانند تمام بقاع متبرکه شهر دارای صحن ورودی و فضای زیارت است؛ صحن در سمت جنوب بقعه و درب اصلی بنا داخل آن باز می‌شود، جلو مقبره ایوانی بزرگ قرار دارد که تماما آیینه کاری شده و دو ورودی از سمت شرق و غرب به سمت بقعه راه دارد.
داخل حرم نیز علاوه بر ضریح، کتیبه‌ای متبرک به آیات سوره جمعه به‌صورت گچ‌بری و به خط مرحوم استاد شیخ علی سکاکی شالی وجود دارد و در آخر کتیبه نیز عبارت (( تقبل من بانی هذه البقعه الشریفه الحضرت المستطاب الحاج میرزا مسعود شیخ الاسلام کتیبه اقل المشایخ علی سنه 1323 ه.ق)) که به بانی این بقعه اشاره دارد، نوشته شده است.
در سال‌های اخیر این بنا تغییرات زیادی را به خود دیده بطوری که با گودبرداری عظیم مرکز صحن آسیب‌هایی به نوع معماری به کار رفته در این مکان وارد شده که متعلق به دوران صفوی است، به شکلی که متاسفانه آرامگاه‌های بزرگان دینی تا نیمه به زیر زمین رفته است.
متاسفانه عدم هماهنگی بین سازمانی اداره اوقاف و سازمان میراث فرهنگی باعث شده تا این بنا نیز همانند سایر بناهایی که این دو سازمان به صورت مشترک اداره آن را بر عهده دارند روز به روز به سمت ویرانی پیش رود؛ مسجد جامع نیز یکی دیگر از بناهای عظیم و مهم شهر است که به علت مشکلات ذکر شده متاسفانه دچار آسیب‌های جدی شده است.
معرفی سایر امامزادگان شهر قزوین
همانطور که در ابتدا اشاره شده امام زادگانی دیگری در شهر وجود دارند که به بعضی از آنها اشاره می‌شود:
امامزاده حسین:
حسین ابن علی ابن موسی الرضا (ع) فرزند دوساله امام رضا (ع) است که در این بقعه مدفونند و به عنوان معروفترین بنای زیارتی شهر قزوین محسوب می‌شود که در محله سلامگاه و شرق محله دباغان قرار دارد.
امامزاده سلطان سید محمد:
سلطان سید محمد ابن جعفر الصادق(ع) است که در محله آخوند و غرب خانه امام جمعه شهیدی در کوی آخوند واقع است.
امامزاده آمنه خاتون:
بنت امام جعفرصادق (ع) است که در محله پنبه ریسه و در میان گورستان سابق واقع شده است که دارای ساختمان و گنبدی با ارزش است.
امامزاده بی بی شهربانو:
بنت موسی ابن جعفر (ع) است که در خیابان تهران قدیم و در نزدیکی دروازه تهران قدیم و در سمت شرق محله راه چمان واقع است.
امامزاده علی:
علی ابن جعفر الصادق (ع) است که در محله پنبه ریسه و در جنوب آرامگاه حمدالله مستوفی واقع است.
امامزاده اسماعیل:
بقعه ایشان در جنوب سردر عالی قاپو واقع شده که ساختمان آن نیز مربوط به دوره قاجار است و تزیینات به کار رفته در آن بسیار حائز اهمیت است.
بقعه زبیده خاتون:
دسترسی به بنای این بقعه به صورت مستقیم از خیابان سپه امکان پذیر است.
انتهای پیام/9003